۱۵ آذر ۱۳۹۷ - ۰۹:۲۸
یادمانی از آل‌مظفر

شهرضا - تاریخ ایران، شناسنامه قومی است که در کوران حوادث با تکیه بر ذوق سلیم و همت والای خود توانستند با چیرگی بر شداید، تمدنی باشکوه را پی‌ریزی کنند که از هر نظر در میان اسلاف و اخلاف خود بی‌نظیر است.

به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان شهرضا، بر پیکر تنومند تاریخ چند هزارساله ایران یادمان‌هایی از عظمت خادمانی چون کوروش، داریوش، نادرشاه افشار، شاه عباس صفوی، کریم‌خان وکیل‌الرعایا و ... به چشم می‌خورد و هم بر تارک آن سیمای بی‌بدیل بزرگانی چون ابوریحان، ابن‌سینا، شیخ مفید، سعدی، ابن‌بابویه، حافظ، سنایی و مولوی نقش بسته است؛ اما تاریخ ایران تنها به چکامه‌های حافظ و عاشقانه‌های سعدی و افتخارات هخامنشی و افشار و صفوی ختم نمی‌شود، روی دیگر این سکه آثار زخم‌هایی کهن از یورش مقدونیان، تازیان و مغولان است.

یکی از سیاه‌ترین دوران تاریخ ایران، هجمه خونین مغول بود که در اثر آن، همه آثار تمدن کهن ایرانی در مدت زمانی اندک، به دست چنگیزخان و دودمانش به غارت رفت. پس از وی نیز تیمورلنگ بار دیگر پهنه اهورایی ایران را لگدکوب سم ستوران کرد، اما تیره‌روزی ایرانیان تنها به کشتار و غارت مغولان و ایلخانان محدود نماند، بلکه پس از فروپاشی حکومت‌های مغولی دورانی از فترت در تاریخ ایران آغاز شد که تشکیل حکومت‌های ملوک‌الطوایفی در مناطق مختلف مهمترین ویژگی این دوران است.

یکی از حکومت‌های محلی که در این دوران بر بخش‌هایی از ایالات فارس و اصفهان حکمرانی کرده، "آل‌مظفر" بوده است. در قسمت شرقی شهر شهرضا، بقعه‌ای وجود دارد که یادمانی از همین دوران است.

آرامگاهی که امروزه به "بقعه بی‌بی سیده‌خاتون" مشهور است، در واقع مزار بانویی به نام "خاتون" از نسوان صالحه خاندان آل مظفر بوده،  در خصوص نسب صاحب این بقعه که قدمتی بیش از ۸۰۰ سال دارد، اختلاف است؛ برخی معتقدند که خاتون به همراه ۷۲ تن از یارانش به این دیار آمده و به دست امیر تیمور کشته شده است، گروهی دیگر او را از زنان سیده و شجاع دوران "آل بویه" می‌دانند و برخی دیگر، وی را از زنان سیده و عالمه زمان خود، از خاندان آل مظفر و مدافع دین و مذهب می‌دانند که با نیرنگ به دست حکام ظالم وقت، کشته شده است که بر اساس این روایت، نسب صاحب بقعه را به "امام سجاد(ع)" می‌رساند.

بخشی از مساحت این بنای تاریخی – مذهبی، در عهد پهلوی به تصرف درآمده و به اماکن دولتی ضمیمه شده است و آنچه که از این بنا برجا مانده، وسعتی حدود ۳۵۰۰ مترمربع داشته است. این مجموعه در حال حاضر شامل یک صحن نسبتا وسیع، دو مسجد، یک سالن و تربت‌خانه است.

این مجموعه تا سال ۱۳۵۶ بنایی خشت و گلی بوده، اما در سال ۱۳۵۸ مراحل بازسازی آن از سوی خیران و مردم آغاز و در همان سال به اتمام رسیده است. سایر بقاع متبرکه شهرضا مانند امامزده شاهرضا، امامزاده زیارتگاه و امامزاده سیدعلی‌اکبر نیز بارها مرمت شده‌اند، اما اصالت تاریخی و فرهنگی آن‌ها حفظ شده است، ولی مرمت بقعه بی‌بی سیده‌خاتون زیر نظر کارشناسان انجام نشده و ماحصل فعالیت مرمت‌گران، مجموعه‌ای است که از ظاهر آن نمی‌توان به دیرینگی و تاریخچه کهن ۸۰۰ ساله آن پی‌برد، چنانچه ایوان و نمای داخلی آن با آجر و گچ به شیوه اماکن امروزی ساخته شده است.

از سال ۱۳۸۰ بار دیگر احداث بنای جدید این بقعه آغاز شده است. در این مرحله مساحت معماری این بنا به هفت هزار مترمربع افزایش یافت. مساحت کل صحن آن ۴۵۰۰ مترمربع و مساحت زیر بنای بقعه ۲۵۰۰ متر پیش‌بینی شد.

این بقعه دارای گنبدی کاشی‌کاری است که به سبک دوپوش ساخته شده، این شیوه گنبدسازی در دیگر اماکن تاریخی شهرضا مانند امامزاده زیارتگاه مربوط به دوران ایلخانی و امامزاده شاهرضا مربوط به دوران صفوی هم رعایت شده است. ارتفاع گنبد بقعه بی‌بی سیده‌خاتون از کف بنا ۱۴ متر است. این گنبد بر ضریحی چوبی مسلط است که در ابعاد ۴*۲ ساخته شده و قدمتی ۴۰۰ ساله دارد که به گمان قوی، مربوط به دوران صفوی است.

داخل بقعه فاقد هر گونه تزیینات مرسوم مانند گچ‌بری، کاشی‌کاری و آینه‌کاری است که احتمالا در دوران مرمت از میان رفته است، در این مجموعه تاریخی مزارهای دیگری مانند "شاهزاده ابراهیم" و "شاهزاده اسماعیل" وجود دارد و در دوران متأخر بزرگان و علمایی از شهرضا مانند ملاعلی نوری، شیخ مهدی نوری، محمدباقر کودک و بانو مجتهده حبیبه نیز در جوار این آستانه، به خاک سپرده شده‌اند.

اما آثار دوران آل‌مظفر در شهرضا به این بنا محدود نمی‌شود. در محله "حصورآباد" مکانی به نام "شاه بویه" وجود دارد که مزار یکی از شاهزادگان مظفری است که به استناد کتب تاریخی، در سال ۷۹۵ هجری قمری به دست امیر تیمور گورکانی کشته شده است.

شاه‌بویه تا سال‌های نخستین سده حاضر دارای گنبد رفیع آجری و اضلاع و اکناف بوده، اما در سال ۱۳۱۷ خورشیدی بـدون توجـه به اهمیت تاریخـی و معماری آن، تخریب می‌شود. این مکان در سالیان اخیر محل اجتماع عزاداران و روضه‌خوانی در ایام محرم است.

کد خبر 360579

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.