به گزارش ایمنا، طراحی شهری بخش بسیار مهم و حساس از هویت شهروندان یک شهر به شمار می رود، بدین معنا که چگونه می اندیشیدند، چه امکاناتی در دسترس داشتند و چه متخصصانی نبوغ خود را ارایه داده اند تا شهری که در آن زندگی می کنیم، ساخته شود. زمانی که این عوامل را کنار یکدیگر قرار دهیم و ترکیبی از یک شهر ارایه کنیم، سیمای شهر گویای فرهنگ و نگرش جامعه آن است.
معیارهای فرهنگی، سلیقه شخصی، تفکر و امکانات نهادهای اجتماعی در یک کشور تعیین کننده نمای ظاهری شهر و طراحی شهری است. بر این اساس، بین ضروریات و نیازهای جامعه شهری به عنوان یک فعالیت تکنیکی و بروکراتیک از یک طرف و کوشش های هماهنگ کننده و منسجم جامعه در ساختن شهر از طرف دیگر تعارض وجود دارد. طراحی شهری از یک طرف باید حداقل خدمات و امکانات شهری را به طور یکسان در اختیار کلیه شهروندان قرار دهد. از طرف دیگر تنوع و امکان انتخاب، جایگزین های متفاوت برای گروه های مختلف جامعه را فراهم سازد. هدف نخست، مستلزم یکنواختی استانداردها و جامعیت آن است اما هدف دوم تنوع استانداردها و به کارگیری تدبیرها و راهبردهای متخصصان و افراد ذی صلاح در شهرسازی است.
بنابراین باید نقش های گوناگونی که طراحی شهری به عنوان یک فعالیت جامع عمومی سیاستگذاری می کند، دقیقا مورد ارزیابی و مقایسه قرار گیرد تا بتوان مدل نمونه یا مدل های نمونه و هماهنگ را یافت. یک مدل طراحی که بخواهد با ارزش های فرهنگی جامعه ای که در آن به کار گرفته می شود سازگار بوده و آن را محترم بشمارد، باید بتواند طراحی ساخت های کالبدی و تمدنی الگوی فعالیت ها را با نیازهای رفتاری مردم و سابقه فرهنگی آنها مرتبط سازد.
در صورت تحقق این امر، طراحی فرم شهر و استفاده از آن تبلور واقعی فرهنگ جامعه خواهد بود. طراحی شهری در چارچوب کلی فرایند برنامهریزی و تصمیم گیری جامعه نیاز به یک تشکیلات رسمی دارد تا از این طریق، قشرها و گروه های فرهنگی جامعه، بتوانند ارزش ها و آرمان های خود را جامعه عمل پوشاند و پیشنهادهای طراحی را که نهایتا به صورت سرمایهگذاری شهری، مرمت، نوسازی، بازسازی و ساخت و حفظ بناها در میآید، بهتر ارائه دهند.
چهره شهری نتیجه استخراج تفاوتهای فرهنگی قشرهای گوناگون است که در فرآیند بحث و تصمیم گیری یکدیگر را خنثی میکنند، اما در حال حاضر راه حلهای کالبدی است که نیازها و رفتارهای گروه ها و قشرهای مختلف را تامین کرده و سعی دارد تضادها و تعارض های گروهی را به حداقل برساند.
این فرآیند نه متمرکز است و نه غیر متمرکز، بلکه چیزی است بین این دو. به این ترتیب از راه حلهای انحصاری که ممکن است توسط گروه بانفوذ خاصی تحمیل خاصی تحمیل شود جلوگیری کرده و تابلور نادرست و متضاد به حداقل ممکن تقلیل خواهد یافت. اگر از هر قشر فرهنگی خواسته شود تا نظر خود را درباره عملکرد شهر بیان کند، می تواند طراحی شهری تنوع، هماهنگی و زیبایی سیمای شهری و الگوی فعالیتها را به بهترین نحو ممکن فراهم آورد چرا که رفتارهای جمعی تظاهرات فرهنگی و هویت گروهی را منعکس می سازد.
فرضیه اصلی در اینجا این است که طراحی خیال پردازانه با استفاده مشترک از فضا و سهیم شدن در امکانات و دسترسی متعدد به عملکردهای شهری و تنوع در شیوه های زندگی میتواند برخی از تضادهای بارز بین گروه ها را از بین ببرد. طراحی شهری فعالیتی پر هزینه از برنامهریزی شهری و مستلزم به کارگیری منابع کمیاب و متخصصان حرفه ای است. این نکته حائز اهمیت است که فعالیت های طراحی شهری در جهاتی سوق داده شود که عملکرد و عوامل فرم دهنده شهری بیشترین تاثیر را بر رفتار کلی افراد و بافت و فرم شهر داشته باشد.
سعید شفیعی، استاد معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی
منبع: شهرنوشت
نظر شما