به گزارش خبرنگار ایمنا، مشکلاتی که هم در زمینه اقتصادی و هم در عرصه سیاسی عرصه را بر مردم و حاکمان تنگ کرده است. برای توصیف بزرگی و اثرگذاری این مشکلات گاه از اصطلاحاتی که در فجایع طبیعی کاربرد دارد استفاده می‌شود. سونامی قیمت‌ها تنها یکی از نمونه‌های توصیف پیامدهای این تحریم‌ها است.
اگر تحریم را هم به چشم یک بحران فراگیر در نظر بگیریم، گذشته از پیامدهای مستقیم بر سیاست و اقتصاد کشور، عوامل دیگری نیز می‌تواند روند اثر بخشی آن بر لایه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی را تسریع کند. رواج شایعات یکی از مهمترین عوامل تشدید کننده اثرات روانی بحران‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است. شاید ذکر مثالی در این زمینه به روشن شدن بیشتر موضوع کمک کند:
تایوان جزیره کوچکی در جنوب غربی چین است. این جزیره دهه‌ها است بر سر موضوع استقلال با کشور چین در حال مناقشه است. چین استقلال این جزیره را به رسمیت نمی‌شناسد و آن را جزئی جدایی ناپذیر از سرزمین خود می‌داند؛ اما تایوان مدتی طولانی است که به نوعی از خودمختاری عمدتاً در زمینه اقتصادی رسیده است. در رده بندی جهانی از لحاظ درآمد ناخالص ملی، تایوان در رده ۳۴ جهانی قرار دارد. این جایگاه نشان‌دهنده ثروت ملی و درآمد بالای این منطقه خودمختار و کوچک است که حتی از بسیاری از کشورهای اروپایی، نظیر پرتغال و یونان نیز رده بالاتری را به خود اختصاص می‌دهد.
۲۳ فوریه - ۴ اسفند - گذشته بر اساس خبری که ابتدا در چند سایت خبری این ناحیه منتشر شد، شایع گردید که در چند روز آینده دستمال کاغذی در این جزیره نایاب خواهد شد. این خبر به سرعت سراسر تایوان را در بر گرفت و باعث ایجاد موجی از نگرانی در مردم شد. هرچند به دستور مقامات سیاسی و قضایی تایوان به سرعت به این شایعه رسیدگی و اصالت این موضوع از اساس رد شد، اما هجوم مردم برای خرید و انبار کردن دستمال کاغذی، در واقع به نایاب شدن این محصول در سوپرمارکت‌ها و انبارها انجامید. این در حالی بود که تنها چهار روز بعد از اعلام این خبر دروغ، تمامی سایت‌های رسمی و خبرگزاری‌ها در این کشور از قول مقامات مسئول این شایعه را رد کرده و سعی در اطمینان‌بخشی به مردم در جهت آرام ساختن اوضاع داشتند. اما شایعه کار خود را کرده بود.
قفسه‌های خالی دستمال کاغذی در سوپرمارکت‌های تایوان؛ شایعه نایاب شدن این محصول به بحرانی چند روزه در این جزیره ثروتمند دامن زد
رفتار شهروندان تایوانی در هجوم برای خرید هرچه بیشتر دستمال کاغذی البته با توجه به موقعیت جغرافیایی این جزیره در میانه اقیانوس آرام قابل توجیه است. جزیره تایوان در جنوب شرقی آسیا، در بین گذرگاه طوفان‌های موسمی و شدید اقیانوسی قرار دارد که هرساله در فصل‌هایی از سال زندگی مردم این ناحیه را برای روزها و گاه هفته‌ها فلج کرده و موجب خسارات عظیمی می‌شود. پس شاید طبیعی به نظر برسد که مردم این جزیره برای تأمین نیازهای اولیه خود برای شرایط بحرانی حساس باشند. اما این بار شرایط بحرانی نبود؛ تنها شایعه به شائبه بحرانی بودن اوضاع دامن زد.
هجوم این روزهای شهروندان برای خرید هرچه بیشتر پوشک بچه، محصولات بهداشتی، مواد شوینده و ... علی رغم سعی مسئولان برای اطمینان بخشی به مردم را می‌توان در همین جهت ارزیابی کرد. این در حالی است که به گزارش نهادهای نظارتی انبارهای تولیدکنندگان داخلی و همچنین واردکنندگان این محصولات مملو از این نیازهای اساسی مردم بوده و روزی نیست که خبر کشف محموله‌ای احتکار شده به گوش نرسد. با این وجود در آشفته بازار افکار عمومی، هر روز از نایاب شدن فلان دارو یا بهمان ماده غذایی خبری به گوش می‌رسد؛ مشکلی که به نظر می‌رسد بیشتر از آثار تحریمهای خارجی و کمبودهای داخلی، دستاورد تلاش سودجویانی است که سخت مشغول تولید شایعات در جهت رسیدن به سودهای باد آورده، با سوءاستفاده از هیجانات مردمی هستند.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که در دوران بحران، زمانی که مجاری اصلی اطلاع رسانی، یعنی قوه مجریه و خبرگزاری‌های رسمی در زمینه خبر رسانی منفعل عمل کرده و در رساندن اخبار واقعی به افکار عمومی اهمال داشته باشند، خواه ناخواه بازار اخبار غیرواقعی و شایعات گرم خواهد شد. در چنین فضایی است که جریان‌های سودجو عنان فکری جامعه را به دست گرفته و با شایعه پراکنی هدفمند، در صدد سودجویی هرچه بیشتر خود بر می‌آیند.
نکته اینجاست که کنترل خبررسانی و جلوگیری از رواج شایعات وظیفه ذاتی حکومت و بازوهای رسانه‌ای آن است. در عین حال اعتماد مردم به نظام و هوشیاری آنها نیز می‌تواند تلاش‌های مخرب دشمنان ملت، که هربار با روش‌های پیچیده‌تری درصدد تأثیرگذاری بر افکار عمومی هستند را خنثی سازد.
یادداشت از:احمدرضا مجدنیا- خبرنگار سیاسی ایمنا
نظر شما