به گزارش ایمنا، نام ماه شهریور که شکل تغییر یافته واژه اوستایی "خشَترِوَر" است به معنای کشور آسمانی، شهریاری آرمانی، ارجمند و شایسته و کشور آرزوشده است که البته مجازاً معنای بهشت می‌دهد. فرشته‌این ماه، در آسمان‌ها همیشه خواهان بزرگی و شکوه و مظهر قدرت رحمانی بوده و بر روی زمین یاری رسان بینوایان و مظهر رحم و مروت است که همه پادشاهان دادگر را تحت حمایت خود دارد. همچنین به گفته ابوریحان بیرونی در "آثارالباقیه"، این فرشته موکلِ جواهرات و فلزات ارزشمند برای صنعت در دنیا است و به دوام دنیا کمک می‌کند. لذا در کنار برگزاری این جشن که یکی از جشن‌های دوازده گانه باستان است که در این روز مردم به حضور پادشاهان رسیده، شادباش می‌گفتند و به شادی و پایکوبی می‌پرداختند.
هر چند بدلیل عدم برگزاری آیین‌های جشن شهریورگان خصوصا پس از یورش تازیان، جزئیات آن کم کم فراموش شده ولی شواهد حاکی از آن هستند که در این روز مردم در خانه‌ها آتش افروخته، به ستایش اهورامزدا می‌پرداختند؛ سپس مهمانی برپا کرده، خوراکی‌های ویژه تدارک دیده و آن‌ها را به بینوایان و نیازمندان تقدیم می‌کردند. سپس در هنگام شب و به مناسبت تغییر هوا، آتش را به بام خانه‌های خود منتقل می‌نمودند. لازم به ذکر است که اهمیت جشن شهریورگان، تنها به سبب تلفیق نامها نیست؛ در این روز سه اتفاق بزرگ نیز گرامی داشته می‌شده است: تولد داراب و مرگ مانی که هر دو از شخصیت‌های تأثیرگذار آن دوران بودند و دیگری گرامیداشت روز پدر.
در مورد داراب باید گفت که بنابر عقاید بعضی مورخان و نیز شباهت‌های بسیار میان داراب شاهنامه با شخصیت کوروش کبیر در متون تاریخی، برخی معتقدند که این دو نفر یکی هستند، لذا هر چند این احتمال بسیار ضعیف است، امروزه بعضی این روز را روز تولد کوروش نیز می‌دانند؛ ولی از آنجایی که ثبت تاریخ تولد و مرگ در میان مردمان باستان اهمیتی نداشته و آنان معتقد بودند روزی که انسان کار بزرگی کرده است ارزش به ثبت رسیدن دارد، و نه تولد و مرگ، نمی‌توان از صحت این امر اطمینان داشت. شهریور روز که معنای دیگرش "شهریاری بر اراده و نفس" می‌باشد، به عنوان روز پدر در آیین باستانی نیز شناخته می‌شود که در این مناسبت، پدران ایرانی گرامی داشته شده و برای آن‌ها یکی از زیباترین جشن‌های ایرانی برگزار می‌شده است؛ چرا که ایرانیان همواره بر پایه مفاهیم پیش رفته و هرگز در تولد شخصیت‌ها، مناسبتی را انتخاب نمی‌کردند، لذا همانگونه که روز زن در اسفندگان به دلیل زایش و باروری زمین در اسفندماه بزرگ داشته می‌شود روز پدر نیز در جشنی برگزار می‌شده که معنای نامش در تناسب با شخصیت بزرگوار پدران است.
در مرگ مانی هم باید گفت که این پیامبر پاکدل و صلح جوی ایرانی پایه گذار دینی بود که تقریبا یک هزار سال در گستره‌ای از شمال اروپا تا شرق چین پیروان بسیار داشت. وی تمام عمر به تبلیغ دین خود پرداخت، هرگز ادیان دیگر را انکار نکرد و تمامی پیامبران پیش از خود را به رسمیت شناخته و گرامی داشت. وی بسیار مبادی آداب بود و یکی از شناخته شده ترین آیین‌های باقی مانده از او شیوه دست دادن مردمان با دست راست است. مانی که در دادگاه تفتیش عقاید بهرام یکم به جرم "کفر" به مرگ محکوم شده بود، در چنین روزی پس از تحمل شکنجه‌های هولناک کشته شد و از آنجایی که زرتشتیان گریستن در مرگ کسی را ناپسند می‌دانند و معتقدند که مرگ آغاز وصال است و وصال به حق سراسر شادمانی است، عروج مانی به آسمان و رسیدن او نزد اهورامزدا را جشن می‌گرفتند.
از طرفی نمی‌توان اهمیت این جشن را در میان کشاورزان آن دوران نادیده گرفت چرا که این روز از مهم‌ترین روزها برای جامعه کشاورزی به حساب می‌آمده است؛ در این روز کشاورزان به شکرانه جمع‌آوری محصولات کشاورزی تابستانی و نیز آماده ساختن زمین برای کشت پاییزی، به شادی و پایکوبی پرداخته و علاوه بر سپاسگزاری از اهورامزدا با نیایش و ستایش از او طلب می‌کردند که در فصل‌های آینده نیز محصولات پر بار داشته باشند و از آنجایی که مردم معتقد بودند برای به دست آوردن نتایج مثبت در هر کاری نیاز به جشن و شادی است لذا کشاورزان پس از برداشت محصول تابستان، در آغاز کشت و کار پاییزی به پایکوبی می‌پرداختند. امروزه این جشن که تقریبا فراموش شده در بعضی مناطق کرمان گرامی داشته می‌شود و در آن، زرتشتیان با جمع شدن در نیایشگاه‌ها به شادی و نیایش همگانی می‌پردازند و روز پدر را گرامی می‌دارند.
یادداشت از: مریم زمانی خبرنگار ایمنا
نظر شما