به گزارش ایمنا، ایمن سازی این پل تاریخی موضوع مورد مناقشه‌ای است که از سال گذشته و با سقوط چند بازدید کننده از پل مطرح و با مخالفت شدید فعالان میراث فرهنگی و مرمتگران مواجه شد. سال گذشته طرحی برای قرار دادن «نرده‌هایی از جنس چوب» برای سی و سه پل آزموده شد که به دلیل ایجاد خدشه در هویت بصری پل مورد تأیید قرار نگرفت، اما طرح فعلی با تأیید شورای فنی میراث فرهنگی اصفهان و به روش کابل و ستون های فولادی در حال اجرا است.
علی محمد فصیحی، مسئول کمیته پایش پل‌های تاریخی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا درخصوص متولی ایجاد حفاظ برای سی و سه پل اظهار کرد: متولی بحث از ایمن سازی یک شهر، شهرداری است، اما با توجه به اینکه سی و سه پل از سویی به‌عنوان یک شریان مهم شهری(پیاده رو) و از سوی دیگر به عنوان یک اثر تاریخی برجسته شناخته می‌شود، بنابراین هم شهرداری و هم سازمان میراث فرهنگی هر دو در موضوع ایمن سازی آن مسئولیت دارند.
وی به حفاظ هایی که در گذشته در این پل تاریخی ایجاد شده بود، اشاره کرده و افزود: با توجه به تصاویر قدیمی سی و سه پل، از داخل پل بر روی عرشه تعدادی حصارهای چوبی وجود داشته است، اما اینکه همیشگی بوده یا نه مسلماً باید بررسی شود. وقتی تاریخچه پل‌های تاریخی اصفهان را بررسی کنیم و مرمت‌هایی که انجام شده را ببینیم، متوجه می‌شویم که پل‌های شهرستان، مارنان و جویی دارای جان پناه هستند. البته می‌توانیم بگوییم که نرده‌ها بعداً به آنها اضافه شده است، یعنی چیزی نیست که بگوییم جان پناه‌ها از ابتدا وجود داشته است. البته تفسیرهای مختلفی در این زمینه وجود دارد ولی قطعاً عبور افراد از این پل‌ها ضرورت وجود جان پناه را اثبات می‌کند، بنابراین جان پناه در پل‌های تاریخی وجود داشته است.
ضرورت ایجاد حفاظ در سی و سه پل
فصیحی در خصوص ضرورت اجرای حفاظ در دهانه های سی و سه پل گفت: تعداد موارد سقوط حدود سه الی چهار نفر در سال گزارش شده است و این سقوط ها منجر به صدمات یا حتی فوت شده است و این موضوع قابل قبول نیست که به خاطر عدم ایمنی، این حوادث رخ دهد. جان یک انسان بسیار موضوع پر اهمیتی است. از طرفی جان پناه چیزی نیست که در دنیا پذیرفته شده نباشد، بلکه ایمنی در همه جا وجود دارد. شما به عنوان یک معمار نمی‌توانید بام یک ساختمان را بدون جان پناه بسازید و حتماً باید استانداردهای لازم را انجام دهید، بنابراین ما هم به عنوان کسانی که امروز داریم از این پل استفاده می‌کنیم باید به این جمع‌بندی برسیم و این ضرورت را احساس کنیم که این ایمن سازی باید انجام شود، درواقع فلسفه ایمن سازی پل مداخله مخرب یا تغییر در این بنای صفوی نیست.
مرمت‌های گذشته در سی و سه پل
مسئول کمیته پایش پل های تاریخی استان اصفهان با بیان اینکه عرشه پل اواخر دهه ۴۰ و اوایل دهه پنجاه خورشیدی استحکام بخشی شده بود، تصریح کرد: در آن زمان با توجه به رشد شهرنشینی و استفاده از اتومبیل به عنوان وسیله نقلیه و اینکه سی و سه پل به عنوان مفصل ارتباطی، شمال شهر(چهارباغ عباسی) را به جنوب شهر(چهارباغ بالا و خیابان هزار جریب) متصل می‌کرد، انجام شد.
وی افزود: احتمال آسیب دیدگی شدید پل نیز به دلیل عبور وسایل نقلیه موتوری که بخشی از آن وسایل نقلیه سنگین مانند کامیون و اتوبوس بود، باعث شد تا تفکر استحکام بخشی سازه‌ای در میان متخصصان شهر شکل بگیرد. بر این اساس تیمی حرفه‌ای متشکل از طراحان، محاسبان سازه‌ای و تکنسین‌های حرفه‌ای تشکیل و طرح استحکام‌بخشی پل تهیه شد که در این طرح عرشه پل به شکل بتنی استحکام‌بخشی و در دو سمت پل نیز به همین شکل بازسازی شد و بار حاصله از تردد نیز به وسیله سازه‌های مسلح بتنی به زمین منتقل می‌شود.
فصیحی گفت: نکته قابل توجه این که هیچ یکی از این استحکامات قابل مشاهده نبود و حتی اکنون نیز قابل مشاهده نیستند و گزارش‌های آن نیز موجود است. بنابرین سی و سه پل یک بنای کاملاً صفوی نیست، بلکه با ساختاری مواجه هستیم که در دوره‌های مختلف حتی تغییرات اساسی در آن به وجود آمده است.
ایمن سازی پل و توجه شورای فنی
فصیحی به موارد مورد توجه شورای فنی درخصوص ایمن سازی پل اشاره کرد و گفت: در بحث ایمن‌سازی به این نتیجه رسیدیم که قطعاً ایمن‌سازی نیاز است. البته ما می‌توانیم دو نوع ایمن‌سازی داشته باشیم، یک ایمن‌سازی حقیقی و دوم ایمن سازی مجازی؛ ما در ایام نوروز تعدادی استیکر طراحی کردیم و در قسمت های مختلف پل نصب کردیم که روی آنها نوشته بود "خطر سقوط" و دقیقاً در همان مکان‌ها ما سقوط داشتیم و در فاصله پنج روز بعد تمام استیکرها و بنرها را جدا کرده بودند! بنابراین ما با یک موجودیت فرهنگی و زنده در ارتباط هستیم.
وی ادامه داد: نصب تابلوها و ایمن‌سازی‌هایی که به صورت مجازی انجام می‌شود و علائم خطر، تکنولوژی‌هایی است که ممکن است، بعداً به کار گرفته شود، اما درحال حاضر این نوعی ایمن‌سازی حقیقی است؛ یعنی اینکه ما مجبوریم تغییراتی را در پل دهیم که ممکن است تغییرات وسیعی در پل ایجاد کند یا به جایی آسیب برساند.
گزینه‌های پیشنهادی برای ایجاد حفاظ
مسئول کمیته پایش پل های تاریخی استان با بیان اینکه اولین گزینه مطرح شده در این شورا برای ایجاد حفاظ، شیشه بود، اظهار کرد: با بررسی این گزینه متوجه شدیم که اگر در تمام طول پل شیشه نصب شود، پاکسازی شیشه‌ها دو روز زمان می‌برد، از طرفی امکان شکستگی و آسیب دیدن در اثر نیز وجود داشت و حتی یکی از مواردی که در نظر گرفته شد بحث رفلکس نور توسط شیشه بود. در صورت نصب شیشه، اگر کسی بخواهد از ضلع جنوبی عکاسی کند و دقیقاً آفتاب در آن ضلع غروب کند با چه منظره‌ای مواجه می‌شود؟ در این مورد رفلکس شدیدی از شیشه ایجاد می‌شود که عملاً عکس خوبی نمی‌توان ثبت کرد.
وی افزود: دومین گزینه پیشنهادی چوب بود و خیلی در مورد آن فکر شد، حتی در یک دهانه هم به عنوان نمونه اجرا شد، اما از لحاظ بصری کل منظرۀ پل مخدوش می‌شد و به ساختار پل آسیب می‌زد؛ ضمن اینکه خود چوب هم عاملی شد برای نوشتن یادگاری بر روی نرده‌های چوبی و بر هم خوردن سیما و منظر پل بنابرین چوب هم از گزینه‌ها حذف شد.
فصیحی گفت: هم‌چنین موارد دیگر از جمله مصالح بنایی، طناب‌های مدرن با مغز فولادی با یک لایه پلاستیکی رویه آزموده شد که جوابگو نبودند و روش‌های مختلف آن امتحان شدند. پیشنهاد شد این بود که با آجرچینی کار شود که همه اینها ساختار پل را خیلی تحت تأثیر قرار می‌داد. بعد از آن مرحله مطالعاتی انجام شد تا ببینیم در دنیا چه کارهایی در این زمینه انجام شده است تا نمونه طرح‌هایی جان پناه در دنیا مورد مطالعه قرار گیرد.
توجه به مسایل مرمتی و حفاظتی
وی تصریح کرد: حتماً قائل به این هستیم که این مداخله به صورتی ارایه شود که الحاق در زمان کنونی را نمایان کند و این یکی از ویژگی‌هایی بود که ما را به سمت حداقل دخالت بصری و حداکثر استحفاظ و در عین حال امروزی بودن آن طرح برد. بسیاری از کسانی که فکر می‌کنند میراث فرهنگی برای این موضوع فکری نکرده، اشتباه می‌کنند.
فصیحی افزود: این طرح حاصل دو سال تفکر شورای فنی و کارشناسان است. دوستان و منتقدان اجازه دهند این طرح انجام شود و اگر این روش حداقل مداخله را نداشت و روش‌های دیگری بود آن موقع می‌توانند اعلام کنند که شما روش‌های درستی را انتخاب نکردید.
جزییات اجرای طرح ایجاد حفاظ کابلی
مسئول کمیته پایش پل های تاریخی استان گفت: مرمت‌هایی در دهه پنجاه در سی و سه پل انجام شده و کف پل به کلی بتن شده است، با درنظر این موضوع، در طرح ایجاد حفاظ که با استفاده از کابل و ستون‌های فولادی انجام شده است اتصالات، روی بتن‌های قبلی کار شده و در واقع ساختار پل هیچ آسیبی ندیده است و کوچک ترین آسیبی به دیوارها و بدنه‌ها وارد نمی‌شود.
وی ادامه داد: با مطالعاتی که انجام شده و بررسی روش‌های مختلف، بکسل ها باید به حدی استحکام داشته باشند که حداکثر ایمنی را تأمین کنند.
چاره ای جز مداخله نداریم
فصیحی تاکید کرد: به عنوان حافظان میراث فرهنگی، امانت‌دار هستیم و در این زمینه حداقل مداخله را ایجاد کردیم. چرا که اگر نسل آینده به این نتیجه رسید که می‌تواند روش بهتری را اجرا کند، این حفاظ به راحتی قابل جمع شدن بوده و روش جدید نیز به راحتی قابلیت اجرا داشته باشد.
وی گفت: حتی ما به عنوان کارشناسان این طرح، علاقه‌ای نداریم که چنین مداخله‌ای را به این شکل انجام دهیم، بلکه چاره‌ای جز مداخله نداریم و مجبور هستیم. هر کسی فکر می‌کند که نیاز به بازدید دارد یا علاقه به مشاهده جزئیات اجرای طرح دارد، من به عنوان مسئول کمیته پایش پل‌ها می‌توانم وقت بگذارم و به اتفاق دوستان در محل حاضر شویم و اگر ابهامی درخصوص جزئیات طرح وجود دارد توضیحات لازم را به آنها ارایه کنیم.
نظر شما