منارهای سنگی بر فراز عمارت سلجوقی

شهرضا - برخی گمان می کنند ساخت عبادتگاه منحصر به یک آیین یا مذهب خاص است، اما تاریخ اقوام و ملل نشان می‌دهد بشر همواره به دنبال عبادتگاهی بوده تا در آن سر به سایه معبود بیاساید.

به گزاش خبرنگار ایمنا از شهرستان شهرضا، در ایران و پیش از اسلام آتشکده مهم ترین مظهر عبادتگاه بود که در آن مؤمنان زرتشتی به پیشوایی مغان آداب دینی و مناسک مذهب را به جای می‌آوردند.

ظهور اسلام منشا تحول در همه شئون زندگی اجتماعی بود و از آن جمله تغییراتی بود که در عبادت و کارکرد عبادتگاه پدید آمد.

مسجد تنها عبادتگاه نبود، این بنای مذهبی در فرهنگ اسلام مدرسه، درمانگاه، دادگاه و مسند وعظ نیز بوده است. هرچند فراز و فرودهای تاریخ اسلام بخش‌هایی از کارکرد این بنای مذهبی را در طی قرون و اعصار کاسته یا افزوده، اما همچنان مهم ترین کارکرد خود یعنی محلی برای عبادت را حفظ کرده است.

ایرانیان را پیشگامان نهضت مسجد سازی در تاریخ اسلام می‌دانند و به دلیل غلبه اعتقاد به امامان شیعه و گرایش به مذهب تشیع در میان مذاهب خمسه، مساجدی که در ایران ساخته شده تا حد زیادی منطبق با آیین‌ها و موازین صدر اسلام است.

مساجد از جمله با ارزش ترین آثار و ابنیه تاریخی در دوران بعد از اسلام بوده که مردمان هر شهر و دیار کوشیده‌اند تا همه ذوق و هنر و سلیقه خود را در طراحی و ساخت آنها به کار ببرند.

استان اصفهان، به عنوان یکی از مهم ترین مراکز اسلامی در طول تاریخ مطرح است و شهرهای آن نیز که در ادوار متخلف از رونق خاصی برخوردار بوده‌اند، گنجینه‌هایی ارزشمند از آثار و ابنیه تاریخی هستند که مساجد یکی از مهم ترین آنها است.

در این میان شهرستان شهرضا به لحاظ برخورداری از موقعیت خاص جغرافیایی موزه شهری از آثار مختلف ادوار گوناگون تاریخی،  به ویژه دوران طلایی تاریخ ایران بعد از اسلام است. در این شهرستان مساجد تاریخی زیادی وجود دارد، اما مساجد «جامع»، «خان»، «نو» و «حاج عبدالحمید» از بقیه مشهورتر هستند.

مسجد حاج عبدالحمید

مسجد حاج عبدالحمید از آثار به جا مانده از دوره قاجاریه در شهرستان شهرضا از سال ۱۲۹۷ هجری شمسی است؛ این مسجد دارای سردر با آجرهای لعاب دار زیبا است. مسجد حاج عبدالحمید با مساحت دو هزار متر مربع از دو قسمت مسجد و شبستان تشکیل شده است که در شبستان آن محرابی زیبا با حاشیه‌های گچ بری شده نظر هر بیننده را به خود جلب می‌کند.

گنبدی خشتی با ارتفاع ۲۰ متر ، دو ایوان بلند آجری دو طبقه، کتیبه موقوفات مسجد، چهار ناودان سنگی و باغچه ای با چهار ستون سنگی قدیمی که این ستون ها برای قرار دادن گلدان استفاده می‌ شود بر شکوه و عظمت این بنای مذهبی افزوده است.

شبستان و حیاط زیبای آن برای هر بیننده‌ای دلنشین است، گنبد مسجد از اطراف محل چشم نواز است؛ زمین این مسجد را «عبدالحمید حمیدی» وقف کرده و با استفاده از بنایان و معماران همان دوره (قاجاریه) ساخته شده است.

مسجد خان

مسجد خان شهرضا دو هزار متر مربع مساحت دارد و از دو قسمت مسجد و شبستان تشکیل شده و سبک مصالح به کار رفته در آن آجری است. این مسجد یکی از آثار به جا مانده از دوران زندیه در شهرستان شهرضا است، گرچه بنای کلی آن از زمان قاجار باقی مانده است.

مسجد خان موقوفاتی ندارد و با وجود زیبایی های فراوانش، از چشم مردم و مسئولان دور مانده است و متاسفانه اطلاعات دقیقی در مورد این مسجد وجود ندارد.

گنبد مسجد خان یکی از آثار به جا مانده از دوران زندیه در شهرستان شهرضا است و بر دو ستون سنگی قطور و زیبا استوار شده است، حیات مسجد نیز دارای سنگ فرش‌های قدیمی است که نظر هر بینده‌ای را به خود جلب می‌کند .

مسجد نو

مسجد تاریخی نو یکی از آثار تاریخی ارزشمند شهرضا است، این مسجد که در دوران سلجوقی و پس از مسجد جامع بنا شده است دارای جذابیت‌های معماری و بصری فراوانی از جمله شبستان وسیع و زیبا با ستون‌های سنگی، مناره بلند آجری و تنوع آجر چینی در طاق‌های ضربی شبستان است.

منبر سنگی یکپارچه که احتمالا همزمان با ساخت این مسجد در محل قرار داده شده است نیز از دیگر جاذبه های معماری این بنای تاریخی است. این مسجد در زمینی به مساحتی در حدود هزار متر مربع ایجاد شده و دارای مناری بلند به ارتفاع ۱۲متر و طاق‌های ضربی و دو شبستان است.

شبستان اصلی قسمت غربی مسجد را تشکیل می دهد که دارای ۹ ستون سنگی بوده و در قسمت شرقی مسجد نیز حیاطی با ایوان آجری و شبستانی کوچک قرار دارد و  سنگ‌فرش مسجد از کاشی است.

زیرستون های مسجد از ساروچ استفاده شده است و محراب مسجد به صورت مقرنس کاری تزیین شده است، تنها مناره مسجد حدود ۳۰ سال قبل تعمیر شده است.

از آثار باقی مانده در مسجد ۹ منار سنگی و چهار ناودان سنگی و سنگابی مربوط به زمان قاجار است؛ در سال ۱۳۷۷ شبستان مسجد دچار آب گرفتگی شده است. این مسجد به شماره ۱۷۷۶در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

گزارش از:عباس صادقی خبرنگار ایمنا سرویس شهرستان

کد خبر 350953

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.