اعتراض، امر به معروف و نهی از منکر است

احسان کاظمی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اعتراضات اخیر مردم ایران نسبت به شرایط اقتصادی و  وضعیت روحی و روانی موثر در بروز این نوع رفتارها، اظهار کرد: اعلام نظر با اعمال نظر  متفاوت بوده گاهی اوقات فرد می تواند نظر خود را بدون هیچ دلهره و ترسی بیان کند و در مواقعی هم جایگاه اعمال نظر فرد وجود دارد. ضروری است که افراد جامعه فرهنگ اعتراض و بیان انتقاد را بیاموزند.

وی با اشاره به اینکه اعتراض کردن، انتقاد کردن،  فریاد زدن و مطالبه گری از ویژگی یک جامعه پویا و زنده است، اضافه کرد: این جامعه اعتماد به نفس داشته و برای خود حق حیات قایل است. از سویی سیستم مدیریت جامعه هم به او اجازه مطالبه گری را داده است. مانند خانواده ای که دیکتاتوری نبوده و همه اعضای خانواده حق اعلام نظر و بیان مطالبات خودشان را دارند.

مدرس مسائل شهروندی با بیان اینکه چنانچه در محیط خانواده، محیط کار و در سطح جامعه این مطالبه گری مورد توجه قرار نگرفته و فرهنگ سازی نشود، تبدیل به برون ریزی هیجان های منفی است، افزود: خشم، احساس تبعیض، فرار از جایگاه مدنی و شهروند بودن و بروز رفتارهای تخریب گرایی و خشونت آمیز از نشانه های این هیجان های منفی هستند.

وی افزود: باید ماهیت مطالبه مشخص و متناسب با نیازهای واقعی بوده و حقوق مسلم فرد به عنوان یک انسان مبتنی بر قانون و عرف و جامعه باشد، جامعه نمی تواند مطالبه ای کند که حق و نیاز واقعی فرد و مبتنی بر قانون و عرف نباشد.

کارشناس مسائل اجتماعی ادامه داد: دومین ویژگی روش صحیح مطالبه گری بوده و به طور یقین بیان اشتباه برای گرفتن حق فرد را به نتیجه نرسانده و موجب از دست رفتن جایگاه او می شود. روحیه خود و اطرافیان را نیز بهم ریخته و منجر به تخریب شخصیت و اموال خانواده می شود. اگر فرد در اجتماع هم روش صحیح مطالبه گری را نداند به بیان برخی احساسات و جملاتی می پردازد که باور شخصی نبوده و مغایر با اعتقادات او است و فرد را به سر منزل مقصود نمی رساند.

کاظمی سومین ویژگی را تشخیص درست مطالبه از کسی که موجب ضایع شدن حق فرد شده است، دانست و افزود: همان طور که در خانواده والدین نمی توانند بین فرزندان تبعیض قائل شوند، ضروری است و در جامعه نیز روش درست مطالبه گری و انتقاد را بدانیم.

وی تصریح کرد: تشخیص درست مطالبه گر وابسته به تربیت درست و فرهنگ مطالبه گری اشخاص در جامعه است، علاوه بر این زمان مطالبه گری و تیزهوشی در نحوه بیان درونیات نیز حائز اهمیت است.

این کارشناس مسائل اجتماعی با بیان اینکه اعتراض کردن نشانه مدنیت یک جامعه است، اظهار کرد: اعتراض می تواند نوعی یادآوری مسئولیت به مسئولان اجتماع و نمایش نشان دادن شرایط و حالت لایه های مختلف جامعه به آنها باشد. گاهی اوقات این اعتراضات این لایه ها را به نمایش گذاشته و امر به معروف و نهی از منکر است. این انتقادها راه بسیار خوبی برای اصلاح جامعه است و از سویی اعتراض فشار روانی را که در لایه های مختلف جامعه تلنبار شده را تخلیه می کند. بدترین حالت در خانواده و جامعه زمانی است که افراد آن به مرز بی تفاوتی برسند.

کاظمی با تاکید بر اینکه اعتراض نشان دهنده خشم جامعه است، ادامه داد: در اختیار نگذاشتن فضا و شیوه مناسب برای بیان حق مورد نظر مردم از ضعف ها و مشکلات سیستم مدیریت جامعه است، از سویی شیوه درست مطالبه و اعتراض هم در این زمینه مهم است.

این مدرس مسائل شهروندی با بیان اینکه جنس رفتارهای مردم ایران هیجانی بوده و کمتر منطقی است، افزود: جو گیر شدن و دهن بینی از ویژگی های بارز برخی از افراد بوده و تحت تاثیر رفتار و هیجان های دیگر افراد جامعه قرار گرفته و با رشد سریع شایعه، این گروه را جدی تلقی می کنند. از سویی دیگر جامعه ما جامعه شفاف سازی نیست، جامعه باید قدرت شفاف سازی و تحمل شفافیت را داشته باشد، این امر باید از طریق مدیران جامعه و مسئولان با کمترین سانسور رخ داده و مردم هم تحمل شفافیت را داشته باشند.

وی محرم دانستن مردم را یکی از بهترین راهکارهای ارتقاء عزت نفس مدنی و عزت نفس عمومی دانست و افزود: این اتفاق موجب می شود تا بدخواهان نتوانند با دستکاری واقعیت ها آن را به کل سیستم و جامعه تعمیم داده و مردم را نسبت به کل سیستم بدبین کنند. کوچک کردن نکات مثبت و بزرگ دیدن نکات منفی یکی از باورهای غیرمنطقی در جوامع هیجانی است، زمانی که اعتراض ها مدیریت نشود تبدیل به خشم مهار نشدنی شده و با احساس کینه و نفرت در جامعه بروز می کنند.

کاظمی با اشاره به اینکه جنس اعتراض کنندگان یکسان نیست، افزود: هنگامی که مدیریت ذهن معترضان از سوی سیستم دیگری خارج از جامعه صورت گیرد که آگاهی لازم را از دغدغه ها و دردهای اجتماع ندارد و تنها با ابزارهای تبلیغاتی مردم را تحریک می کند این افکار مدیریت شده با برنامه ریزی، می تواند رفتار معترضان را تبدیل به خشم کند.

این مدرس مسائل شهروندی بروز احساس منفی را همراه با فحاشی و توهین دانست و ادامه داد: شعارهایی که شعور، باور و عقلانیتی در آن نبوده به آرامی منجر به بروز رفتارهای وندالیسمی و تخریب اموال عمومی می شود. این گروه از افراد با زیر سوال بردن سیستم و خودشان جلوه نامناسبی از جامعه نشان می دهند و با ایجاد اغتشاش به روان، باور، امنیت و احساس مردم آسیب زده و در نهایت به خواسته هایشان نیز نمی رسند.

به اعتقاد وی افراد جامعه به لحاظ فرهنگ اعتراض و مطالبه گری شیوه صحیحی ندارند و باید فرهنگ مطالبه گری به شیوه درست به آنها آموزش داده شود.