به گزارش خبرنگار ایمنا، سخنرانی جنجالی حسن روحانی و واکنش توئیتری ترامپ به آن در حالی انجام شد که روابط ایران و آمریکا به ویژه بعد از خروج ایالات متحده از برجام، در هالهای از ابهام قرار دارد و گمانه زنیهای مختلفی پیرامون آینده این مناسبات مطرح می شود. درهمین راستا گفتوگویی داشتیم با پژمان کریمی زراسوند، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل حقوق بینالملل و نظر وی را در مورد کشمکشهای لفظی بین دو رییس جمهور و مقدورات ایران برای مقابله با تهدیدات آمریکا جویا شدیم که مشروح این مصاحبه را در ادامه می خوانید.
تحلیل شما از تنشهای لفظی بین روحانی و ترامپ چیست؟
از زمانی که ترامپ روی کار آمد، گزینههای مختلفی برای مقابله با ایران مطرح کرد؛ ابتدا به طرفهای اروپایی برای اصلاح برجام مهلت داد، تهدید کرد و در نهایت از برجام خارج شد. خروج ترامپ از برجام و تهدید به اینکه صادرات نفت ایران را به صفر خواهد رساند، با همراهی برخی کشورهای همسایه مثل روسیه وعربستان همراه شدک ه حاضر شدند برای کسری میزان نفت ایران و جبران آن، میزان صادرات خود را افزایش دهند.
از این رو در چنین شرایطی، ایران نمی توانست سکوت کند، لازم بود واکنشی نشان دهد و بنابراین واکنش روحانی در دو مرحله اعلام شد؛ نخست روحانی در جمع ایرانیان مقیم سوئیس گفت: «اگر قرار باشد نفت ایران صادر نشود، نفت هیچ کشور دیگری هم صادر نمی شود». در آن مقطع نظر تحلیلگران خارجی این بود که ایران میخواهد تنگه هرمز را ببندد، اما این تحلیل ناشیانه و عامیانه بود؛ چراکه از نظر حقوق بین الملل امکان اینکه ایران تنگه هرمز را ببندد وجود ندارد، اگر ایران چنین کاری را انجام بدهد حتما بازنده ابدی خواهدشد. اگر ایران چنین کاری انجام دهد، جامعه جهانی دیگر ایران را برای در دست داشتن انتظامات تنگه هرمز صالح تشخیص نداده و برای این امر تدابیر دیگری می اندیشند که به نفع ایران نیست و موقعیت ایران در جامعه جهانی را بدتر خواهدکرد. بنابراین ایران در هیچ زمان و دورهای به سمت بستن تنگه هرمز پیش نخواهد رفت.
پس به زعم شما منظور آقای روحانی چه بود؟
سخنان روحانی در مرحله دوم که به «مادر جنگها و صلحها » اشاره کرد، جای تفکر بسیاری دارد؛ چرا که در ایران اتاق فکر های متعددی وجود دارد، بنابراین نمی توان گفت روحانی بدون فکر و بیهوده چنین سخنانی را گفته است، اقداماتی که ایران می تواند انجام بدهد تا جنگ بزرگی در منطقه به وجود بیاورد زیاد است، اگر واقعا آمریکا ایران را درگیر جنگ کند، این جنگ مادر جنگها خواهد بود؛ چراکه ایران هر چند نمی تواند تیر خلاص به اقتصاد بین الملل بزند؛ اما می تواند باعث ایست قلبی اقتصاد بین الملل شده و آن را نه در شوک؛ بلکه درکما فرو ببرد.
بر اساس چه توانمندی هایی فکر می کنید ایران از چنین قدرتی برخوردار است؟
اگر ایران یک شب تا صبح هزاران موشک از سایت های موشک انداز خود به سمت تاسیسات، پالایشگاهها و چاههای نفت و گاز عربستان، کویت، امارات، قطر، بحرین و حتی عراق هدایت و ارسال کند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا عربستان سامانه های اس ۳۰۰ و اس ۴۰۰ دارد؟ آیا سامانه های دفاع موشکی این کشور می تواند صدها هزار موشکی را که به طرف چاهها و پالایشگاه های منطقه شلیک می شود، رهیابی و مانع از اصابت آنها شود؟
اینها سوالاتی است که باید با دقت به آنها پاسخ داد، اگر این اتفاق بیفتد همه تاسیسات نفت و گاز، صنایع تولید و فرآوردههای آن و شرکتهای پتروشیمی با خاک یکسان شده و در این موقع باید اظهار کرد که دیگر هیچ نفتی برای صادرات از منطقه خلیج فارس وجود ندارد. در این حالت برای اقتصاد جهانی چه اتفاقی خواهد افتاد؟ طبیعی است که صنعت حمل و نقل وکشتیرانی به کما خواهد رفت و مرگ اقتصادی تمام دنیا را فرا خواهد گرفت؛ چرا که یکی از مهمترین منابع تأمین نفت جهان در این منطقه است. با توجه به تهدید سپاه که اعلام کرده است در قبال تحریم نفتی ایران واکنش سختی نشان خواهد داد و نیز با توجه به سخنان آقای روحانی باید این تهدیدها راجدی گرفت.
رویکرد تحلیلگران غربی نسبت به هشدار آقای روحانی که گفته «جنگ با ایران مادر جنگ ها» خواهد بود، چه بوده است؟
تحلیل گران خارجی حتما از جملات آقای روحانی رمزگشایی کرده و به آنها اندیشیدهاند و بدانید که ترامپ و غرب دست به این دیوانگی نمیزنند تا واکنش سخت ایران را ببینند.
پس چرا ترامپ در جواب روحانی توییت کرده که آمریکا هم به شما جواب سختی خواهد داد؟
ترامپ یک تاجرصفت است؛ یک تاجر همه راهکارهای تجارت را می داند و بررسی می کند؛ او همه برنامههای خود در مورد ایران را به شدیدترین وضع در حوزه اقتصاد پیاده خواهد کرد، بنابراین به احتمال زیاد ایران با یک جنگ اقتصادی سنگین و نابرابر با آمریکا روبرو خواهد شد، ولی پیش بینی جنگ نظامی و احتمال آن کم است؛ چون در آن موقع ایران میتواند مادر جنگها را راه بیندازد.
البته باید خاطر نشان کرد در این وضعیت خیلی از کشورها دچار بحران شده و برخی کشورها مثل روسیه و ونزوئلا هم از این جنگ خوشحال خواهند شد؛ چرا که می توانند صادرات نفتی خود را با قیمت بالاتری به سایر کشورها ادامه دهند، اما در نهایت اقتصاد جهانی به یک بحران شبه مرگ خواهد رسید.
بنابراین پیش بینی شما تشدید جنگ اقتصادی علیه ایران است؟
بله، به زودی شاهد وضعیت جنگ اقتصادی فوق العاده سنگین بین ایران و آمریکا خواهیم بود و آمریکا تلاش می کند تا اقتصاد ایران را به سمت اقتصاد ونزوئلایی ببرد. متاسفانه در این جنگ توان و مقاومت ایران خیلی کم است، ایران توان رویارویی در مقابل اقتصاد آمریکا و متحدانش را ندارد.
در این شرایط آیا میانجیگری کشورهای دیگر می تواند کمکی به ایران بکند؟
هر گاه دو کشور در جامعه جهانی با یکدیگر دچار چالش و بحران شوند، کشورهای دیگر تلاش می کنند بین دولتهای متخاصم میانجیگری کنند و ایران هم روی میانجیگری در این جنگ اقتصادی حساب کرده است، کشورهای سوئیس و عمان که با ایران و آمریکا روابط حسنه ای دارند می توانند نقش میانجی را بازی کنند و این امر احتمالا باعث یک توافق خواهد شد.
گفتو گو از: آناهید بیدکانی بختیاروند- خبرنگار سیاسی ایمنا
نظر شما