به گزارش خبرنگار ایمنا، بعد از نشست خبری جنجالی پوتین و ترامپ که در آن مواضع دو کشور در مورد سوریه، برجام و دخالت روسیه در انتخابات آمریکا مطرح شد، موجی از انتقاد علیه دونالد ترامپ به خاطر دور زدن نیروهای اطلاعاتی کشورش در مقابل یک کشور رقیب مطرح شد و پوتین نیز بر مواضع روسیه در قبال سوریه و برجام تأکید کرد. هر چند ترامپ به خاطر افزایش فشارها و حتی متهم شدن به «خیانت به کشورش»، مجبور به عذرخواهی شد و اعلام کرد در متن سخنانش دچار اشتباه لپی! شده است، اما این مسأله چیزی از حجم انتقادات به وی و تمرکز رسانه‌ها بر مناسبات روسیه و آمریکا کم نکرد. در همین رابطه گفت‌وگویی داشتیم با محمود دهقان، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل و نظر وی را راجع به این موضوع جویاشدیم.
تحلیل شما از مواضع رؤسای جمهور آمریکا و روسیه در نشست اخیر هلسینکی چیست؟
درنشست بسیار تاریخی و جنجال ساز ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه و دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا بخش بزرگی از رسانه های جهان در چند روز گذشته به این موضوع پرداختند، ولی جنجال رسانه ها در آمریکا بیشتر بود و مجموعه تحلیل‌ها نشان می دهد که ترامپ در هر پنج موضوعی که در اجلاس هلسینکی مطرح کرد، شکست خورد.
این پنج موضوع مهم چه بودند؟
یکی از این پنج موضوع به طور مشخص اشاره به الحاق جزیره کریمه به روسیه و در واقع رفرندامی بود که در این زمینه برگزار گردید؛ ترامپ قول داده بود که این مسئله را به طور خیلی جدی بررسی کند و حتی در دیدار با ترزا می در لندن به صراحت اعلام کرد که اگر من رییس جمهور آن دوره آمریکا بودم، هرگز اجازه چنین کاری را نمی‌دادم که جزیره کریمه به روسیه الحاق شود. با این حال وی در ملاقات با پوتین صحبت جدی در مورد جزایر کریمه مطرح نکرد.
پوتین در این نشست جلسه را به گونه‌ای مدیریت کرد که ترامپ ناچار شود از کنار سه موضوع و مسئله مهم و محل مناقشه برای آمریکا، به راحتی رد شود و به آنها نپردازد، این مسائل جزایر کریمه، حضور روسیه درسوریه، مواضع و حضور ایران در سوریه و این که ایران بایداز سوریه برود و نیز موضوع کره شمالی بود؛ در حقیقت روسیه به گونه ای برخورد کرد که ترامپ عملا وارد این مباحث نشد.
دراین نشست آمریکا از جهان دوقطبی سخن گفت، تحلیل شما از این قضیه چیست؟
ترامپ روی موضوعی انگشت گذاشت که در واقع گاف بزرگی بود، وی گفت: جهان فقط دارای دو قدرت است؛ آمریکا و روسیه و در حقیقت با گفتن این حرف نظام چندقطبی فعلی جهان را تکذیب کرد. بعد از فروپاشی شوروی؛ جهان در نظام تک قطبی نماند و چند قطبی شد که روسیه و آمریکا یکی از این قطب‌ها هستند، اما جایگاه چین، اتحادیه اروپا و ژاپن نیز در جهان چند قطبی تثبیت شده است. بنابراین، ترامپ با این حرف ساختار کنونی نظام بین‌الملل را زیر سوال برد.
مهمترین بحث‌های چالش برانگیر ترامپ در دیدار با رییس جمهور روسیه را چه می دانید؟
مهمترین بحث چالش برانگیر نشست هلسینکی در مورد دخالت روسیه در انتخابات آمریکا و حمایتهای ترامپ از پوتین در این زمینه بود. بعد از اعلام نتایج تحقیق سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا در رابطه با دخالت روسیه در انتخابات آمریکا و مصاحبه ها و تحقیقات گسترده ای که در این حوزه انجام شد، دختر و داماد ترامپ مجبور شدند کاخ سفید را ترک کنند و تعدادی از نزدیکان ترامپ از جمله مشاوران، دو تن از معاونان، وکیل، سخنگو و مسئول کمپین وی هم به خاطر پنهان‌کاری در این زمینه مجبور به استعفا شدند.
بر این اساس، هفته قبل از سفر ترامپ به هلسینکی، کمیته تحقیق سنا اعلام کرد به مدارک مشخصی رسیده که یازده افسر عالی رتبه روسی درانتخابات ریاست جمهوری آمریکا نقش داشته اند، از این رو روسیه را در این رابطه مقصر شناخت و از دولت روسیه خواست این افراد را برای شهادت دادن به آمریکا تحویل دهد، امادراین نشست پوتین این مداخله از طرف روسیه را رد کرد و ترامپ هم دخالت روسیه را به کلی منتفی دانست و اشاره کرد که این بحث‌ها؛ مسئله‌ای داخلی و درون حزبی است و بیشتر توسط حزب دموکرات دامن زده می شود. وی گفت چون درانتخابات پیروزی قاطع بر خانم کلینتون داشته، حزب دموکرات چنین بحث‌هایی را مطرح می کند و بر باورش به گفته‌های پوتین مبنی برعدم دخالت روسیه تأکید کرد. بنابراین ترامپ گفته‌های پوتین را محور قرار داد و به نهادهای تحقیقاتی آمریکا از جمله کنگره کشورش که دارای اختیارات فراوانی است، حمله کرد.
دموکراتها به شدت به دنبال تقلب ساختاری و منظم روسیه در انتخابات آمریکاهستند؛ آنها معتقدند ستاد انتخابات ترامپ از تقلب خبر داشته و در جریان این امر بوده است. دموکراتها بر این باورند که دخالتهای روسیه بر نتیجه آرا تاثیر گذاشته و اگر این مسئله روشن شود، محاکمه رییس جمهور اجتناب ناپذیر خواهد بود، همان داستانی که برای یکی دیگر از رؤسای جمهور آمریکا(نیکسون) اتفاق افتاد.
به نظر شما دلیل ضعف ترامپ در برابر پوتین چیست؟
رسانه‌های آمریکایی معتقدند پوتین مدارک بسیار محکمی از ترامپ در اختیار دارد، بنابراین هر وقت این دو رییس جمهور با هم روبرو می شوند، ترامپ عقب نشینی کرده، مواضع خود را تغییر می دهد و در برابر پوتین کرنش نشان می دهد؛ این مدارک احتمالا به ارتباطات ترامپ با عناصر روسی که در انتخابات آمریکا دخالت و اطلاعات ستاد خانم کلینتون را هک کردند، مربوط است.
در نتیجه رسانه‌های بزرگ آمریکا مثل CBS، CNN، ABS که کارشناسان آنها دیپلمات های قدر و قابلی مثل مادلین آلبرایت و جان کری هستند، این عقب نشینی ترامپ را یک موضع گیری شکست خورده و دردناک برای رییس جمهور دانستند.
با گذشت چند روز از این نشست و البته عذرخواهی ترامپ، آیا همچنان باید انتظار اتفاقاتی در این رابطه را داشته باشیم؟
نشست هلسینکی پیامدهای کوتاه مدت و بلند مدتی بر عرصه سیاسی آمریکا داشته است، در کوتاه مدت، اولین اتفاق این است که دو حزب جمهوری خواه و دموکرات به شدت فشار خود را در رسانه ها افزایش داده و هر دو طرف کارهای رسانه‌ای زیادی انجام می هند تا در انتخابات آبان ماه تاثیر گذار و پیروز شوند. انتخابات کنگره آمریکا هر دو سال یک بار است و بر اساس آن اعضای کنگره تغییر می کند؛ اگر در انتخابات آبان‌ماه دموکرات ها بتوانند اکثریت سنا را برعهده بگیرند، آن موقع کنگره می تواند برای محاکمه رییس جمهور تصمیم بگیرد و این تصمیم تاثیرات دراز مدت بر انتخابات دو سال بعد ریاست جمهوری آمریکا دارد.
قصد دموکراتهای آمریکا این است که مواضع ترامپ را بکوبند تا در انتخابات آبان‌ماه به اکثریت برسند، جمهوری‌خواهان نیز تلاش می کنند که کرسی های شان را حفظ کنند و در اینجا باید دو فرض را در نظر گرفت؛ فرض اول اینکه دموکراتها بتوانند اکثریت کنگره را به دست بیاورند؛ در این صورت یکی از تصمیمات آنها محاکمه رییس جمهور به علت تقلب است، همچنین اقدام ترامپ در خروج از برجام، خروج ازپیمان آب و هوایی پاریس وخروج از پیمان نفتا از دیگر مسائل مد نظر دموکراتها است که اگر پیروز شوند، آنها را برمی‌گردانند، اما احتمال بسیار ضعیفی وجود دارد که جمهوری خواهان بتوانند اکثریت فعلی را حفظ کنند، در این صورت نیز، جمهوری خواهانی روی کارخواهند آمد که با ترامپ مشکل دارند.
نیمی دیگر از نمایندگان کنگره که در دو سال آینده باید انتخاب شوند، مجبور هستند که مواضع ضد ترامپ اتخاذ کنند؛ چرا که وی با سخنرانی ها، توییت‌ها و مواضع توهین آمیز که راجع به جهان در پیش گرفته است، خودش را به طور مستقیم با چین، اتحادیه اروپا و سایر متحدان آمریکا درگیر کرده است.
موقعیت فعلی ترامپ را چگونه ارزیابی می کنید؟
ترامپ از طرف رسانه‌های جمهوری خواه و دموکرات به عنوان یک دروغگو معرفی شده است؛ شخصیت های جمهوری خواه به خاطر موضع گیری ضعیف وی در نشست هلسینکی، می‌کوشند ارتباط و نزدیکی خود به حلقه اتصال با ترامپ را منکر شوند؛ چراکه بسیاری از جمهوری‌خواهان سنای آمریکا در آبان ماه کاندید هستند و اگر مردم متوجه شوند این افراد از ترامپ حمایت می کنند، قطعا به آنها رای نخواهند داد.
رسانه‌های آمریکایی در روزهای گذشته پر از مطالب بر علیه ترامپ است و حتی احتمال دارد که بسیاری ازمقامات همراه با ترامپ به خاطر مواضع وی در این نشست استعفا بدهند؛ در حال حاضر جان بولتون زیر فشار زیادی قرار دارد؛ چرا که رسانه‌ها معتقدند مواضع ضعیف ترامپ نتیجه مشاوره وی بوده که برای سوق دادن ترامپ به سوی برخورد با کره شمالی و ایران ، موضع آمریکا را در قبال روسیه تضعیف کرده است.
برخورد ترامپ با اعضای ناتو و برخورد زشت و زننده با خانم ترزا می و تهدید اعضای ناتوکه باید بودجه خود را بالا برده و برخورد تهدید آمیز و توهین آمیز نسبت به روسای جمهور بعضی از کشورها دراین رسانه ها درنقداز ترامپ دیده می شود.
بنابراین دوران افول جایگاه ترامپ شروع شده است؛ مگر اینکه وی تلاش کند که منابع مالی را از امارات و عربستان جذب و چنین وانمود کند که وضعیت اقتصادی مردم بهتر شده است؛ در حالی که بهبود فعلی وضعیت اقتصادی به خاطر تلاش‌های باراک اوباما در دوره دوم ریاست جمهوری اش حاصل شده است.
نظر شما