گلستانی در موسم گل

به گزارش خبرنگار ایمنا، همه کس را سودای برخواستن از خوابی که همراه با عطر گل و نوای بلبل باشد آرزوست. نقش خاطره می‌زند دیدن روضه روضوان که در عالم خاک، گل را قدمگاه می‌کند؛ دیدن این منظره چشم را حیران و بوی خوشش، هوش از سر می‌برد.

در هر گذر از گل می‌گویند و گلاب در کام مسافران می‌ریزند. خیره کننده است دشت‌های فراغ از گل که نامور به اسم اعظم «محمد(ص)» شده است. گویی حریری صورتی رنگ بر پارچه‌ای سبز بر دامن کوه و کوهسار کشیده‌اند؛ از هرسو گلبانگ بلبلانی غرل‌خوان و سرمست از بوی گل، گوش را نوازش می‌دهند.

عجیب آنکه این همه زیبایی از دل کویر بیرون می‌آید؛ هرکس باید در مدت حیات، حداقل یک بار به این سراچه بیایید و هرکس نیامد، بداند حسرتی را در دل نهاده است؛ این سخن را با سوگندی به نام زیبای گل می‌آراییم تا به حقیقت نزدیک شود.

آوازه‌ای جهانگیر دارد، اما بیشتر آن را به شهر «گلاب» می‌شناسند. ایرانیان همه نامش را شنیده‌اند و ناخودآگاه با شنیدن نامش، تصویر زیبای کعبه را در نظر می‌آورند که با گلاب این شهر، شسته می‌شود.

بهاران که می‌شود باغ‌های گل «قمصر» می‌شکفند و گلچینانی هم‌نوای بلبل، در آن دست به کار می‌شوند، تا عمر چند روزه گل را جاودانه کنند. به افرادی که گل را به سرانگشت تدبیر و با ظرافت خاصی به کمک ناخن شست و ناخن سبابه از سرشاخه جدا می‌کنند، «گل‌چین» می‌گویند؛ در زمان گلابگیری در طول روز هوا گرم، اما هنگام غروب و شب هوا سرد می‎شود به همین دلیل گل‌چین‌ها از اوایل صبح قبل از طلوع آفتاب شروع به گل‌چینی می‌کنند و تلاش می ‌کنند همه گل گلستان را تا قبل از این زمان برداشت کنند زیرا اعتقاد آنان بر این است که گل قبل از طلوع خورشید عطر و بوی زیادتری دارد.

دیگ‌های بزرگ را پر از گلبرگ‌های گل محمدی و آب کرده و روی تلی هیزم می‌گذارند، حاصل چنین فرایندی، گلاب است. پیش از گلابگیری، دیگ مخصوص و گل‌های محمدی را کنار رودخانه‌ها برده و در مراسمی خاص، ادعیه مذهبی می‌خوانند و گلابگیری را به نام آفریینده گل، زینت می‌دهند. در این فرایند شعله اجاق باید ملایم و تا حد امکان ثابت باشد، به زبان ساده‌تر هر چه طول فرایند تقطیر بیشتر باشد و شعله ثابت‌تر و ملایم‌تر، گلابی با کیفیت بهتر، بدست می‌آید.

«ابوعلی سینا»، حکیم و دانشمند بزرگ قرن چهارم را نخستین مبدع این روش گلابگیری در ایران می‌دانند، تولید گلاب و عرقیجات گیاهی مختلف به روش تقطیر، هنوز هم به روش سنتی، در بعضی مناطق ایران انجام می شود.

کاشان در عالم زبانزد است و وجود ۲۵۰۰ هکتار از مزارع و باغات گل در شهرهای این شهرستان همچون برزک، جوشقان قالی، نیاسر و قمصر، به نام جهانی آن رنگ و بوی دیگری بخشیده است.

برکت خداوند همراه دستان کشاورز شده و از هر هکتار از باغات گل، چهار تا پنج تن گل محمدی برداشت می‌شود. ۹۵۰۰ تن گلی که از باغات منطقه کاشان برداشت می‌کنند، در ۱۶۰۰ واحد سنتی و ۴۰ واحد صنعتی گلابگیری، به حدود ۱۵۰۰ تن گلاب و ۲۲۰۰ کیلو اسانس تبدیل می‌شود.

کوه‌های اطراف نیاسر، هزاران مزرعه گل محمدی را مانند نگینی در میان گرفته و از گرمای سوزان کویر محافظت می‌کنند. سایه‌های درختان، صدای آب و عطر گل‌های محمدی در این شهرباغ، دست به دست هم داده‌اند تا رویایی در حاشیه کویر را بیافرینند.

نام اردیبهشت همواره با سرسبزی و خرمی همراه است و در قمصر این نام، یادآور موسم برداشت گل محمدی است، اما گرمی هوای امسال، فروردین‌ماه را، به موسم گلچینی نامبردار کرده است. سالیانه حدود دو میلیون نفر از مراسم گلابگیران در کاشان، قمصر، نیاسرو برزک که مهمترین قطب‎های گلابگیری ایران هستند، دیدن می‌کنند.

فرقی نمی‌کند روز به اینجا برسید یا شب؛ از هرکجا بوی دلاویز گل محمدی شامه را نواخت، بدانید به قلمرو گل رسیده‌اید. اینجا گلستان استان اصفهان است.