به گزارش خبرگزاری ایمنا، هرگونه اختلال در عملکرد کلیه‌ها، فعالیت حیاتی آنها را با نقصان مواجه می کند و به صورت تدریجی یا ناگهانی، فرد به درجاتی از نارسایی‌های یک‌طرفه و یا دو طرفۀ کلیوی مبتلا می شود که در صورت عدم پیشگیری و درمان به موقع و مناسب، عملکرد معمول کلیه‌ها قابل بازگشت نیست.
اکنون در ایران و در اغلب نقاط جهان، شایع‌ترین علت نارسایی مزمن کلیه‌ها، بیماری های دیابت، پرفشاری خون، التهابات کلیه یا گلومرولونفریت، بیماری‌های کیستیک کلیه‌ها، مسمومیت‌ها، سنگ‌ها و عفونت‌ها هستند. این بیماری‌ها در اغلب اوقات با پیشگیری مناسب و منظم قابل کنترل است اما این عوامل در برخی موارد به علت عدم کنترل مناسب و انجام بررسی های پزشکی، باعث اختلال در عملکرد کلیه‌ها می‌شود.
آنچه در زیر می خوانید گفت‌وگوی خبرگزاری ایمنا با شهرام طاهری فوق تخصص کلیه بزرگسالان، عضو عیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی و عضو مرکز تحقیقات بیماری های کلیوی است.
شایع‌ترین علامت بیماری های کلیوی چیست؟
شایع ترین علامت بیماری کلیوی، بی علامتی است. ممکن است فردی به بیماری کلیوی مبتلا باشد، اما او هیچ گونه اطلاعی از این بیماری و مراحل پیشرفت آن در بدن خود نداشته باشد و همین امر درمان بیماری کلیه را با مشکل مواجه می کند.
تشخیص بیماری کلیه به چه صورتی است؟
در برنامه های غربالگری با انجام دو آزمایش بسیار ساده می توان نوع بیماری کلیه را تشخیص داد. آزمایش عروق کراتین خون و آزمایش ادرار می تواند یک خط مشی عمومی را برای شناسایی بیمارانی که در خطر هستند و یا افرادی که این بیماری را به صورت مخفی در بدن دارند، مشخص کرده تا پیشگیری و درمان سریع‌تر انجام شود.
کلیه ها چه فعالیت هایی را بر عهده دارند و اختلال در عملکرد آنها چه نتیجه خواهد داشت؟
کلیه ها یک ارگان جفتی به اندازه مشت دست هستند که در دو پهلوی انسان قرار دارند، البته تفاوت هایی در اندازه و شکل کلیه ها در افراد مختلف وجود دارد. کلیه جزو اندام هایی است که پُرخون‌ترین بخش بدن است و حدود ۲۰ درصد خروجی خون قلب از دو کلیه عبور می کند.
عمده فعالیت کلیه ها در بدن دفع مواد زاید ایجاده در بدن است که بیشتر به صورت محلول در آب است و دفع داروها و سموم را بر عهده دارد. از فعالیت های دیگر کلیه ها تنظیم آب اضافی بدن است که در شرایط بی آبی نیز می توانند آب بدن را حفظ کنند، هم‌چنین دفع املاح و نمک زاید بدن از دیگر عملکردهای کلیه ها است.
یکی دیگر فعالیت های کلیه ها در بدن، انجام فعالیت‌های سنتزی ازجمله سنتز مواد بیولوژیکی مهم و تولید ویتامین D در بدن است. هم‌چنین یکی از فاکتورهای مهم خون‌سازی، اریتروپویتین است که یک فاکتور رشد گلیکو پروتئینی است و به تولید تعداد بیشتری از گلبول‌های قرمز کمک می کند، این فاکتور مهم خون‌سازی در بافت کلیه تولید می شود و باعث تنظیم غلظت خون بدن شده وکم خونی بدن را جبران می کند، به همین دلیل وجود هرگونه اختلال در کلیه‌های بدن سلامتی افراد را به خطر می اندازد.
درصد ابتلا بانوان به بیماری های کلیوی متفاوت است؟
همه آحاد جامعه در معرض خطر بیماری کلیوی هستند و بانوان با برخورداری از خصیصه های آناتومی و فیزیولوژی بدن در مقاطعی از زندگی شانس آسیب کلیوی در آنها بیشتر است و با ازدواج، احتمال عفونت های ادراری در آنها افزایش می یابد کهحداقل ۵۰ درصد بانوان در طول زندگی خود این نوع عفونت های ادراری را تجربه می کنند.
هم‌چنین شایع ترین عفونت میکروبی در دوران بارداری در بدن اتفاق می افتد که خروجی قلب و کارکرد کلیه ها ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش می یابد، بنابراین در این فاز بار بیشتری بر روی کلیه ها است و به این ترتیب احتمال آسیب کلیوی در گروه بانوان بیشتر است و به مراقبت بیشتری نیاز دارد.
چنانچه در دروان بارداری مسمومیتی اتفاق بیفتد، کلیه ها یکی از ارگان هایی است که به شدت مورد آسیب قرار می گیرد. هم‌چنین در مقاطع و سنین بالاتر، بانوانی که یائسگی را تجربه می کنند به دلیل تغییرات آناتومی، فیزیولوژی و هورمونی بدن و خشکی مجاری ادراری، مستعد عفونت های ادراری هستند و دچار بی اختیاری ادراری خواهند شد که همه این موارد به کلیه ها آسیب می رساند.
درمان مناسب و به موقع عفونت های ادراری باعث پیشگیری از آسیب های کلیوی می شود، ضمن اینکه معمولا عفونت ادراری بانوان در مثانه است که در همان مراحل اولیه، علامت های ادراری می یابد و درمان به موقع این عفونت ها از انتقال بیماری هیا به کلیوی جلوگیری می کند.
برای پیشگیری از بروز بیماری ها و حفظ سلامتی کلیه ها چه اقداماتی لازم است؟
در مورد بیماری های کلیه برخی رهنمودهای عمومی وجود دارد که برای همه افراد لازم است. یکی از راهکارهای اساسی برای حفظ سلامتی کلیه ها داشتن سبک زندگی سالم است و در این خصوص باید ورود مواد سمی به بدن را به حداقل برساند. هم‌چنین کنار گذاشتن مصرف غذاهای ناسالم، تعادل در مصرف آب و عدم استفاده از نمک اضافی در برنامه غذایی، توصیه می شود.
در افرادی که به سنگ کلیه و یا نارسایی قلبی مبتلا هستند، عدم مصرف نمک باعث تنظیم بهتر فشار خون شده و از آسیب به کلیه ها پیشگیری می کند. غذاهای ناسالم فرآوری شده مانند سوسیس، کالباس، غذاهای کنسرو شده که حاوی فسفات و مواد نگهدارنده هستند و هم‌چنین سُس های دارای چربی بالا آثار سمی بیشتری را در کلیه ها برجای می گذارند و خطر ساز هستند.
ضمن اینکه احساس سردی در ناحیه پهلوهابه طور دقیق علامت درد کلیه نیست و به دلیل سنگینی و وضعیت دفع نامناسبی که کلیه و مجرای ادراری داشته است باعث انسداد در دفع مناسب شده و احساس ناخوشایندی درون پهلوها احساس می شود. علاوه بر این برای دفع سنگ کلیه، دردهای بسیار شدیدی نیز احساس می شود که در این صورت بیمار برای کنترل درد، مجبور به استفاده از مُسکن های قوی و مخدرها خواهد شد.
وجود سنگ در کلیه ها تا چه اندازه خطرناک است؟
دفع سنگ در کلیه علامت خطرناکی است که یکی از شایع ترین علت آسیب های کلیوی بشمار می رود و نیازمند بررسی های پزشکی است و باید با برنامه ریزی مناسب و داشتن سبک زندگی سالم از تولید سنگ در کلیه ها پیشگیری کرد تا عملکرد این عضو در بدن کاهش نیابد.
نظر شما