چالش‌های اجتماعی فیلترینگ تلگرام

شبکه‌های اجتماعی موبایلی، پدیده‌ای بود که با ظهور آن تحول چشمگیری در ارتباطات ایجاد شد. ایران نیز از این تحولات دور نماند تا آنجا که اکنون بیش از ۵۰ درصد از کاربران شبکه اجتماعی تلگرام، ایرانیان هستند. گسترش استفاده از تلگرام در ایران تا آنجا پیش رفت که در برخی موارد به یک رسانه تبدیل شد.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، اکنون که موضوع فیلترینگ تلگرام و جایگزینی آن با شبکه های اجتماعی داخلی مطرح شده، نگرانی هایی را درپی داشته است، نگرانی هایی که گویا حکایت تلگراف و تلگرام را به یکدیگر گره می زند. داستان فیلترینگ تلگرام و حکایت مخالفت "عین الدوله" صدراعظم ناصرالدین شاه قاجار با آمدن تلگراف به ایران، دو حکایتی است که اگرچه فاصله زمانی میان آن ها به یک قرن می رسد اما هر دو در زمان خود حسی از نگرانی را میان جامعه ایجاد کرد و در هریک از آن ها یافتن پاسخی برای رفع نگرانی‌ها یکی از موضوعات جدی جامعه بشمار رفته است.

در این گزارش به موضوع فیلترینگ تلگرام و امکان جایگزینی آن با شبکه های اجتماعی داخلی، پرداخته شده است. 

تلگرام پیام‌رسانی خارج از حیطه خط‌قرمزها

احمد فروزبخش کارشناس ارشد مدیریت فناوری اطلاعات اظهار می کند: اگر به حدود ۵ سال قبل بازگردیم که مردم ایران در حال آشنایی با شبکه‌های اجتماعی مختلف بودند، نرم‌افزارهای پیام‌رسان که نوع جدیدی از شبکه‌های اجتماعی بود با گسترش موبایل‌های اندرویدی بین مردم مطرح شدند.

وی  با بیان اینکه در ابتدای ورود شبکههای اجتماعی، نرم‌افزارهایی مانند وایبر مطرح بود، می افزاید: بعد از مدتی مردم به دلایل مختلفی به تلگرام روی ‌آوردند، در آن زمان تلگرام چندان نرم‌افزار قوی و فوق‌العاده‌ای نبود و کسی در هیچ جای دنیا آن را نمی شناخت اما مردم به سمت تلگرام گرایش یافتند و در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد از کاربران تلگرام، ایرانیان هستند در حالی‌که زبان فارسی سی‌امین زبانی بود که تلگرام استفاده کرد یعنی ۲۹ زبان برای تلگرام اولویت بیشتری نسبت به زبان فارسی داشت.

فروزبخش در خصوص دلایل علاقمندی مردم به استفاده از تلگرام می گوید: امکانات خوب، همه‌گیر بودن و علاقمندی مردم به استفاده از نرم‌افزارهایی که خارج از حیطه خط قرمزهای معمول رسانه‌های حاکمیتی بود مردم را به این پیام‌رسان علاقمند کرد.

وی با بیان اینکه از یکسال قبل تلگرام برنامه ویژه‌ای را برای ایجاد یک ارز دیجیتالی راه‌اندازی کرده است، می افزاید: تلگرام برای این برنامه از سیستم بلاک‌چین استفاده می‌کند و در صورتی که این سیستم در بستری که خودش سفارش‌سازی کرده، پیاده‌سازی نیز بشود بنابرایم امکان دارد تلگرام، ارز دیجیتال ارایه دهد.

این کارشناس فناوری اطلاعات تصریح می کند: پیش‌فروش این ارز دیجیتال ۸۰۰ میلیون دلار و به صورت خصوصی بوده است، ضمن اینکه پیش‌فروش عام هنوز انجام نشده و در این پیش‌فروش، ایران به دلیل اینکه مورد تحریم آمریکا است توسط تلگرام نیز تحریم شده است، این در حالی است که ایران جزء اصلی‌ترین استفاده‌کنندگان تلگرام است.

وی با تاکید بر اینکه نرم‌افزار تلگرام بین ۳۰ تا ۴۵ میلیون کاربر در ایران دارد و بر این اساس سالانه حدود یک میلیارد دلار ارز از کشور خارج می‌شود، افزود: با توجه به تحریم ها، وضعیت دلار و نیاز به ثابت نگه داشتن ذخیره ارزی، قطعا این امر ضربه سنگینی برای دولت خواهد بود، ازسویی دیگر ارز دیجیتال در این مقیاس می‌تواند باعث افزایش ریسک پول‌شویی شود و این امر می‌تواند اعتبار ایران را در مجامع مالی و اعتباری کمتر کند و زمینه تحریم‌های جدیدتر را فراهم کند.

اصلی ترین حامی مالی تلگرام، معتمد صهیونیست‌ها است

وی با تاکید بر اینکه مساله "بیگ‌دیتا" موضوع مهمی است که باید بدان توجه کرد، می گوید: این اصطلاح به معنای اطلاعات انبوهی است که می‌توان از کاربران یک منطقه گردآوری کرد و با توجه به اینکه در ایران تمام فضای مجازی اعم از اطلاعات مردم، مسئولین و تمام موارد خصوصی و دولتی به صورت "بیگ‌دیتا" در اختیار تلگرام قرار دارد، بی‌شک این مسئله، ریسک بزرگی است و مانند این ضرب‌المثل است که هیچ انسان عاقلی تمام تخم‌مرغ‌هایش را در یک سبد نمی‌گذارد.

فروزبخش با هشدار در خصوص اینکه اصلی ترین حامی مالی تلگرام فردی انگلیسی، اسرائیلی و معتمد صهیونیست‌ها است، می افزاید: این فرد کسی است که نتانیاهو را برادر خود خطاب می‌کند و مهم‌تر اینکه دفتر تلگرام در امارات و نزدیک به اتاق جنگ رسانه‌ای ضد ایران است.

معضلات فیلتر کردن تلگرام

این کارشناس مدیریت فناوری اطلاعات در خصوص معضلات فیلترکردن تلگرام می گوید: فیلتر کردن هر نرم‌افزاری معضلاتی ایجاد می‌کند و ساده‌ترین مشکل این است که این نرم‌افزار مورد استفاده ۴۵ میلیون ایرانی است و قطع این استفاده باعث می‌شود این تعداد کاربر برای مدتی از این امکانات محروم شوند و این امر به اعتماد عمومی مردم نسبت به حاکمیت ضربه می زند.

وی تصریح کرد: راه حل این است که غیر از اینکه برای کنترل تلگرام تدابیری اندیشیده شود، باید راههای استفاده مردم از یک پیام‌رسان جایگزین را یافت که این ابزار می‌تواند اپلیکیشن‌های داخلی باشد و استفاده از اپلیکیشن‌های داخلی اگر ظرفیت داشته باشند به صلاح است.

از مزایای پیام‌رسان داخلی، امنیت "بیگ‌دیتا" است

فروزبخش در خصوص مزایای استفاده از شبکه اجتماعی داخلی می گوید: اول اینکه کارآفرینی داخلی ایجاد می‌شود و دوم اینکه در داخل کشور نقل‌و انتقال دیتا خواهیم داشت که باعث سرعت بیشتر و هزینه کمتر است، ضمن اینکه بیگ‌دیتای کشور امنیت بیشتری خواهد داشت و پولشویی نیز کمتر می شود.

این کارشناس حوزه فناوری اطلاعات با بیان اینکه باید تلاش کرد تا امکانات بیشتری علاوه بر امکانات تلگرام در پیام‌رسان‌های داخلی ایجاد کرد، افزود: در نرم‌افزار "وی‌چت" که مردم چین استفاده می‌کنند نقل‌وانتقالات مالی اعتباری نیز انجام می‌شود و از پول و کارت پول کمتری استفاده می‌کنند و افراد مبالغ را از طریق وی‌چت از آیدی خود به آی‌دی طرف مقابل منتقل می‌کنند.

راهکارهای جذب کاربران به شبکه‌های داخلی

وی در خصوص راهکارهای جذب کاربران به پیام‌رسان داخلی اظهار می کند: می‌توان ترافیک مورد استفاده کاربران را رایگان اعلام کرد که این موضوع در کشور چین و در نرم افزا "وی‌چت" انجام شد و در ایران نیز در پیام‌رسان سروش اعمال می‌شود، هم‌چنین با بازکردن برخی قابلیت‌ها مانند تماس صوتی و تصویری رایگان می‌توان این امر را تقویت کرد.

وی در پاسخ به این سوال که پیام‌رسان‌های داخلی گنجایش آمار بالای کاربران را دارد یا خیر، می گوید: عموما سیستم‌های پیام‌رسان بسیار به سخت‌افزار وابسته‌اند و به همین دلیل آنها را پله‌پله طراحی می‌کنندف برای مثال تعداد کاربران را تخمین می‌زنند و اگر بیشتر از آن کاربر داشته باشد آن سیستم، با مشکل مواجه می شود و قاعدتا طراحی به صورت پله‌پله است چراکه طراحی یک سخت افزار برای ۲۰ میلیون کاربر و استفاده مثلا ۲۰ هزار نفر به هیچ‌وجه به صرفه نبوده و هزینه بالایی دارد.

پیام‌رسان‌های داخلی مشکل امنیتی ندارند

این کارشناس فناوری اطلاعات با بیان اینکه کاربران تلگرام در دنیا حدود ۲۰۰ میلیون نفر در تلگرام، یک میلیارد و دویست میلیون نفر در فیس‌بوک و در اینستاگرام ۸۰۰ میلیون نفر است، ادامه می دهد: در ایران ۲ سال طول کشید که مردم به سمت تلگرام کوچ کردند و اقبال مردم به شبکه‌های داخلی نیز همین مقدار زمان خواهد برد.

فروزبخش در خصوص میزان امنیت پیام‌رسان‌های داخلی می گوید: پیام‌رسان‌های داخلی مشکل امنیتی ندارند و مواردی که مطرح می‌شود بیشتر شیطنت افراد بوده است و قطعا اگر بر روی یک تلفن همراه اپلیکیشن شنود نصب شود، نه تنها نرم‌افزار سروش بلکه تلگرام یا هر نرم‌افزار دیگری را می‌توانید شنود کنید.

این فعال حوزه فناوری اطلاعات در مورد ضربه خوردن کسب و کارها در تلگرام می افزاید: موضوع کسب و کار با استفاده از تلگرم صحیح است اما اعداد و ارقام آن درست نیست. بر اساس آخرین آمار چیزی حدود ۷۶۰ هزار کانال فارسی زبان در ایران وجود دارد که تنها ۷ هزار کانال درآمدزا هستند و اگر فرض کنیم هر کانال برای ۶ نفر درآمدزایی کند حداکثر صد هزارنفر ضربه می‌خورند و این به معنای از بین رفتن آنها نیست بلکه می‌توانند در پیام رسان‌های داخلی فعال شوند البته این امر زمان خواهدبرد.

۴۰ میلیون ایرانی کاربران تلگرام

مصطفی زارعی کارشناس ارشد علوم سیاسی و امور بین‌الملل می گوید: مسدود کردن تلگرام به این دلیل است که ایران یک وجهه بین‌المللی در حوزه برجام دارد که امکان دارد ایالات متحده بخواهد از برجام خارج شود و اگر این اتفاق بیفتد بخشی از تحریم‌های ایران بازمی‌گردد و احتمالا شبکه تلگرام این تحریم را انجام خواهد داد.

وی ادامه می دهد: یکی از شبکه‌های اجتماعی همیشه به صورت مادر مطرح شده و اطلاعات اصلی در یک شبکه اجتماعی مابین مخاطبان پخش می‌شود و بعد از این امر بازخوردها در شبکه‌های اجتماعی دیگری صورت می‌گیرد، برای مثال زمانی فیس‌بوک به عنوان شبکه اجتماعی مادر مطرح بود و بعد از آن واتس‌آپ و گوگل‌پلاس و لاین و اخیرا توییتر شبکه اجتماعی مادر در تولید محتوا هستند که انتشار اصلی آنها در تلگرام است.

زارعی با بیان اینکه احساس ترس مسئولین ناشی از این است که تلگرام ۴۰ میلیون کاربر دارد و اگر ایجاد نارضایتی مطرح شود قطعا بسترهای اجتماعی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد، تصریح می کند: موضوع عدم امنیت در شبکه‌های اجتماعی حقیقت دارد و فروش اطلاعات برای سیستم‌های امنیتی، اقتصادی و سیاسی جهان توسط همین شبکه‌ها انجام می‌شود و اگر بحث سواد رسانه‌ای در کشور پیش از این رسمیت پیدا می‌کرد نگرانی خاصی وجود نداشت چراکه مردم می‌دانستند بر اساس شخصیت حقیقی و حقوقی خود از یک پیام‌رسان استفاده می کنند نه اینکه همه به سمت یک شبکه اجتماعی گرایش یابند.

اعتماد ایرانیان به شبکه‌های اجتماعی غیر وطنی

این کارشناس رسانه با بیان اینکه اگر در گذشته بر روی هویت ملی و استفاده کاربران از شبکه‌های اجتماعی داخلی بیشتر کار تاکید می‌شد قطعا موفقیت بیشتری به دست می آمد، می گوید: در حال حاضر مردم ایران بر اثر تبلیغات بیرونی و خارجی همه شبکه‌های داخلی را حکومتی می‌بینند و به شبکه‌های اجتماعی غیر وطنی اعتماد بیشتری دارند.

این نظریه‌پرداز حوزه رسانه به معایب پیام‌رسان‌های داخلی اشاره کرد و افزود: پیام‌رسان‌های داخلی نیازمند ایجاد زیرساخت و بسترهای لازم و حذف ایراداتی مانند عدم ظرفیت و گنجایش بیشتر کاربران یا هک شدن شماره تلفن ادمین‌ها و مدیر کانال‌ها هستند که باید این شبکه‌ها در رفع آن بکوشند و با توجه به اینکه سرورهای این شبکه‌ها در داخل کشور هستند می‌توانند زودتر به رفع معایب اقدام کنند.

لزوم فرهنگ‌سازی برای استفاده از شبکه داخلی

این کارشناس ارشد علوم سیاسی و امور بین‌الملل تصریح می کند: اگر فرهنگ‌سازی برای استفاده از شبکه‌های داخلی، پیش‌تر انجام می‌شد تا افراد از سیستم شبکه داخلی و هویت ملی خود استفاده کنند قطعا اثرگذاری بیشتری داشت.

زارعی ادامه می دهد: در ایران ابتدا مردم بستر لازم را ایجاد می‌کنند و بعد خبرگزاری‌ها یا رسانه‌های ملی و اجتماعی به آن شبکه روی می‌آورند اما در حال حاضر نوعی سردرگمی وجود دارد و برخی در پیام‌رسان‌های مختلف مانند "سروش" یا "ایتا" حضور دارند اما اگر توسط شبکه‌های اجتماعی مختلف تحریمی شامل ایران نشود احتمالا با قطع تلگرام، مردم به شبکه اجتماعی خارجی دیگری روی می آورند چراکه آن فرهنگ‌سازی اولیه انجام نشده است و قطعا این فرهنگ‌سازی و ایجاد اعتماد چند سال به‌طول می انجامد.

وی در خصوص معایب پیام‌رسان داخلی می گوید: متاسفانه برخی از این شبکه‌های داخلی ظرفیت تعداد کاربران بسیار را ندارد و شاید دیتابیس‌های آنان گنجایش این آمار کاربر و گاهی نیز امکان پشتیبانی را ندارند.

زارعی در خصوص تنوع پیام‌رسان‌های داخلی گفت: بهتر است همه پیام‌رسان‌های متعدد تجمیع شوند و یک پیام‌رسان خاص در کشور ایجاد شود تا مردم راحت‌تر به سمت استفاده از آن گرایش یابند.

این کارشناس رسانه با بیان اینکه معمولا وقتی بخواهند رسانه‌ای را بی‌اعتبار کنند پیام‌رسان‌ها را متهم به وابسته بودن به سازمان‌های نظامی می‌کنند، می افزاید: این امر باعث کاهش امنیت و اعتبار پیام‌رسان‌های شده درحالی‌که سیاستِ بهتر این است که چندین پیام‌رسان در اختیار مردم قرار بگیرد و مردم انتخاب کننده باشند چرا که هر پیام‌رسانی که دچار برچسب‌های منفی شد دوری مردم از آنها را نتیجه داد و بهتر است شبکه‌ای که اکثر مردم انتخاب می‌کنند از سیستم دولتی نیز حمایت شود تا پاسخ‌گویی بهتری برای مردم باشد.

گزارش از: شهین اصلانی، خبرنگار سرویس جامعه ایمنا

کد خبر 341100

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.