بی‌مهری ناظران به مسکن مهر/ امضاهایی که مسکن مهر را فرو ریخت

پروژه مسکن مهر یکی از طرح های دولت نهم و دهم برای خانه دار شدن قشر متوسط به پایین و کم درآمد جامعه بود. اما این طرح امروز بعد از زلزله دلخراش کرمانشاه وارد چالش دیگری شد و نشان داد که این پروژه از استحکام بالایی برای زندگی برخوردار نیست.

به گزارش ایمنا، طرح مسکن مهر یکی از طرح هایی بود که در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد در راستای خانه دار شدن قشر متوسط به پایین و کم درآمد مطرح شد. دولت نهم طرح مسکن مهر را برای خانه دار کردن بیش از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در شهرها و کمتر از ۲ میلیون نفر در روستاها تدوین و از اوایل دولت دهم اجرای آن آغاز شد. البته در نوع و زمان اجرای این طرح حرف و حدیث های بسیاری بود. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، مسکن مهر فاقد زیرساخت های لازم بود چرا که در مناطقی قرار داشت که به دور از امکانات حمل و نقل و درمانگاه، مدرسه و ... بود. با وجود ایرادات بسیار، طرح نیمه تمام مسکن مهر در دولت یازدهم ادامه یافت. اما آخوندی وزیر راه و شهرسازی در آذر ماه ۹۳ اعلام کرد که "مسکن مهر کل اقتصاد ایران را از ریل خودش خارج کرد و یک تمرکز وحشتناک را در شهری بزرگ ایجاد کرد". همچنین در خرداد سال ۹۵ نیز گفت "مسکن مهر یک طرح فاجعه‌آمیز بود که منافع ملی کشور را در معرض خطر قرار داد" و در آخرین اظهارات خود در شهریور ۹۶ گفت که "مسکن مهر پروژه نادرستی بود".

این صحبت ها در حالی مطرح می شد که رهبر معظم انقلاب در دیدار سال ۹۲ خود با هیات دولت تاکید فرمودند: «اگر احتمالا با اصل طرح مسکن مهر و یا نحوه تزریق اعتبارهای بانکی به آن مخالفتی وجود دارد، اما این را هم بدانیم که اکنون چند میلیون نفر چشم انتظار تکمیل مسکن مهر هستند و باید این کار بطور جدی پیگیری شود و به اتمام برسد.»

با وجود تاکید مقام معظم رهبری نسبت به پیگیری مجددانه این طرح با وجود تمام ایرادات آن؛ حتی رئیس جمهور کشورمان نیز از این طرح با عنوان کنایه آمیز" ساخت خوابگاه" نام برد و گفت که مردم از مسکن مهر تنها انتظار خوابگاه نداشته و ندارند بلکه باید امکانات و زیر ساخت های متناسب شهری را نیز در محل هایی که مجتمع های این طرح ملی در آن جای داده شده اند؛ داشته باشند.

بی مهری در اجرای طرح مسکن مهر

با این حال حدود یک دهه از طرح مسکن مهر می گذرد و در حالیکه دولت دوازدهم عزم خود را جزم کرده بود تا طرح نیمه تمام دولت گذشته را به اتمام برساند، اما وقوع زلزله کرمانشاه در ۲۱ آبان امسال و تخریب ساختمان مسکن مهر در سر پل ذهاب و کشته شدن شماری از ساکنان آن نشان داد که طرح ارزان مسکن مهر با بی مهری در اجرا، در برابر تکانه های زلزله بی دوام بود.

متاسفانه در این ماجرا مسئولان کشور به جای عذرخواهی از مردم، با نقد پروژه مسکن مهر، تخریب آن را گردن هم انداختند اما آنچه در این حادثه ناگوار قابل مشاهده بود، ناامنی و بی دواوم بودن پروژه مسکن مهر همانند بسیاری از ساختمان های قدیمی و فرسوده بود که نتوانست از زلزله جان سالم به در ببرد. به اعتقاد برخی کارشناسان، همین نمایش ضعف سازه این ساختمان های تازه احداث شده، خود به خوبی گواه فاجعه "هدر دادن منابع کشور" در پروژه ای است که حتی قادر نیست در حد واندازه یک سرپناه و خوابگاه به ساکنان و صاحبان خود سرویس و احساس امنیت و آرامش بدهد.

البته در این ماجرا برخی عنوان کردند که مسکن مهرهایی که ساخت آن بر عهده دولت بود دچار خسارت شده و مسکن مهر هایی که بنیاد مسکن ساخته دچار آسیب نشده است.

ارائه طرح تحقیق و تفحص از مسکن مهر به هیات رئیسه مجلس

با این حال ۲۹ آبان امسال نماینده مردم تهران از ارائه طرح تحقیق و تفحص از مسکن مهر به هیات رئیسه مجلس خبر داد و اعلام کرد که بیش از ۱۵ نماینده مجلس طرح تحقیق و تفحص از مسکن مهر و سایر پروژه‌های مسکن احداث شده توسط راه و شهرسازی را به هیات رییسه جهت طی مراحل و بررسی در صحن علنی ارجاع داد.

مصطفی کواکبیان تاکید کرد: ما نمایندگان به دنبال آن هستیم که بدانیم ساختمان‌های مسکن مهر چه میزان از استحکام، قدرت و قوت کافی را برخوردار هستند؛ البته این موضوع تنها شامل مسکن مهر نمی‌شود و همه پروژه‌های مسکن توسط وزارت راه از دولت نهم تا دولت فعلی را شامل می‌شود.

وی گفت: در این تحقیق و تفحص به دنبال میزان هزینه‌کرد ساخت چنین پروژه‌هایی هستیم چون اینکه مثلا بگویند پیمانکاری در مورد بیمارستانی دستگیر شده، دردآور است.

به گفته وی، در این تحقیق و تفحص از مراکز نظام مهندسی استان‌ها نیز استعلام‌های لازم صورت می‌گیرد تا قوت، قدرت و کیفیت ساخت و سازها و منابع مالی آنها مشخص شود.

ریشه اشکالات در مسکن مهر در دولت های قبل بود

سخنگوی دولت نیز ابتدای آذر ماه امسال در نشست خبری خود تصریح کرد: ریشه اشکالات در مسکن مهر در دولت های قبل بوده که بر پیمانکاران نظارت نشده است و نباید به نوعی وانمود شود که انتقاد نکنیم.

نوبخت با بیان این که میلیون ها نفر در خانه های مسکن مهر زندگی می کنند، افزود: البته وقتی یک مسکن در شهری توسط پیمانکاری ایجاد شده قطعا بقیه موارد در شهرهای دیگر توسط همان پیمانکار نیست و نباید احساس ناامنی به مردم ساکن مسکن های مهر ایجاد شود.

مقاومت مسکن مهرِ متری ۳۰۰ هزار تومان در حد خروج از ساختمان بود

اما رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور با اعتقاد بر اینکه درباره مقاومت و ایمنی مسکن مهر نباید قضاوت هیجانی داشته باشیم، گفت: مسکن مهری که الزام شده هزینه ساخت هر متر آن ۳۰۰ هزار تومان باشد در این حد مقاومت دارد که ساکنان آن فرصت خروج از خانه بدون آسیب دیدگی داشته باشند.

فرج‌الله رجبی افزود: باید دید ساختمان‌ها و واحدهای مسکونی برای چه سطحی از ایمنی ساخته شده‌اند. برخی از ساختمان ها چنین طراحی شده‌اند که آنقدر ایمنی داشته باشند تا ساکنان آن بتوانند بدون آسیب دیدگی خارج شوند و برخی دیگر از ساختمان‌ها هم آنقدر ایمن ساخته شده‌اند که در برابر زلزله‌هایی با بزرگی بیش از ۷ ریشتر هم مقاوم باشند.        

به گفته وی، مسکن مهر این مناطق زلزله زده این حد از تاب آوری و مقاومت را داشته که ساکنان آن فرصت داشته باشند بدون آسیب دیدگی از واحدها خارج شوند.

پروژه‌ مسکن مهر از مسیر نظام مهندسی طی نشده است

رجبی افزود: البته ساختمان‌هایی در این منطقه وجود داشت که مشخص است بدون نظارت مراجع ذی صلاح ساخته شده اند و تخریب جدی داشتند. اینکه تنها مراحل اجرا از مسیر قوانین نظام مهندسی عبور کند، کافی نیست و یک ساختمان باید از مرحله طراحی تا اجرا زیر نظر سازمان نظام مهندسی ساخته شود چرا که ممکن است  طراحی ضعیفی داشته باشد و مشکلاتی را ایجاد کند.   

رییس سازمان نظام مهندسی گفت: باید دید چه تعداد از این ساختمان‌ها در مناطق زلزله زده بدون گزارش مهندس پایان کار گرفته‌اند.

قربان خانی رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران نیز با اشاره به اینکه پروژه‌ مسکن مهر از مسیر نظام مهندسی طی نشده است، اعلام کرد: متاسفانه مبحث ۲۲ که مربوط به شرایط تعمیر و نگهداری ساختمان‌هاست در مورد سازه‌هایی که ساخت‌شان به اتمام رسیده تاکنون رعایت نشده است.

تخریب جدی مسکن مهرهایی که دو سال از ساخت آنها نگذشته است

در همین حال رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات مسکن و شهرسازی ایران نیز به‌ شدت از پروژه مسکن مهر انتقاد کرده است و گفت: واحدهایی از مسکن مهر که حتی دو سال هم از ساخت‌شان نمی‌گذشت «به صورت جدی تخریب شده‌اند».

علی بیت‌اللهی افزود: «در زلزله اخیر بجنورد هم شاهد تخریب جدی واحدهای مسکن مهر بودیم و زلزله کرمانشاه هم نشان داد مسکن مهر این منطقه هم در برابر زلزله مقاوم نیست.»

وی تاکید کرد: در مناطق زلزله‌زده «شاهد این هستیم که در کنار بناهای خشت و گلی با تخریب کم، واحدهای مسکن مهر که دو سال از ساخت آنها نمی‌گذرد به صورت جدی تخریب شده‌اند».

صدور مجوز غیرقانونی ساخت و ساز مسکن مهر توسط وزارت شهرسازی

عضو کمیسیون عمران مجلس اظهار داشت: عدم نظارت سازمان نظام مهندسی بر مسکن مهر باعث می شود در حوادثی چون زلزله استان کرمانشاه شاهد خرابی ساختمان های مسکن مهر باشیم.

رجبی با ارزیابی ساختمان های تخریبی مسکن مهر این استان، توضیح داد:  عکس های ساختمان های تخریبی مسکن مهر کرمانشاه حاکی از آن است که ساختمان ها هنوز نقطه مثبت دارند و سیستم باربری و ایستایی آنها با کیفیت مناسبی ساخته شده است با این حال اکثر ساختمان های مسکن مهر دراستان ها بدون نظارت سازمان نظام مهندسی ساخته شده است.

وی تاکید کرد: زمان ساخت و ساز مسکن مهر وزارت راه و شهرسازی مسئولیت را برعهده گرفته و مستقیما و بدون گذراندن مراحل قانونی مجوز پروانه ساخت و ساز این پروژه ها را صادر کرده است.

نماینده مردم شیراز در مجلس با بیان اینکه در خصوص پروژه های مسکن مهر نگرانی هایی وجود دارد، گفت: تخریب ساختمان های مسکن مهر در استان کرمانشاه باعث جوسازی علیه سازمان نظام مهندسی شده در حالی که بسیاری از ساختمان ها مسکن مهر از شمول نظارت سازمان نظام مهندسی خارج بودند بنابراین مسئولیت آنها با سازمان نیست و سازنده باید در این زمینه پاسخگو باشد.

وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری بعد از زلزله بم در ابلاغ سیاست های کلی به نظارت سازمان نظام مهندسی تاکید داشتند، گفت: باید از ظرفیت سازمان نظام مهندسی استفاده کرد تا باری از دوش دولت در زمینه نظارتی برداشته شود.

نظارت کافی بر ساخت و ساز مسکن مهر وجود ندارد

سخنگوی کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور نیز در خصوص پروژه مسکن مهر، گفت: متأسفانه دولت تمام کارهای مسکن مهر را خودش انجام داد و جانمایی ساختمان‌های این پروژه در مکان‌های مناسبی انجام نشد و بسیاری از بدیهیات و نیازهای اولیه مردم در مناطق احداث مسکن مهر در نظر گرفته نشده است.

اصغر سلیمی با اشاره به راهکار های پیشنهادی برای مقابله با برخی از افراد سودجو، افزود: باید با افراد متخلف و مهندسانی که نظارت کافی بر ساخت این منازل نداشته‌اند برخورد قانونی شود تا در آینده این مسائل تکرار نشود و تصمیمات عجولانه گرفته نشود. باید به گونه‌ای عمل کرد که منافع کلی کشور تأمین شود.

نماینده مردم سمیرم در مجلس تاکید کرد: نتیجه می‌گیریم نظارت کافی بر ساخت و سازها وجود ندارد و وقتی حادثه‌ای مانند زلزله اخیر در غرب کشور رخ می‌دهد عمق فاجعه مشخص می‌شود.

وی افزود: اگر سیستم نظام مهندسی قوی باشد نباید به چنین ساختمان‌های غیر ایمنی پایان کار دهد بنابراین معلوم است که در این میان یک زد و بندهایی صورت گرفته و برخی از رانت استفاده کرده‌اند.

به اعتقاد سلیمی، به هر حال پروژه مسکن مهر باید ادامه یابد چون نمی‌شود نیمه‌تمام رها شود. فقط باید نظارت کافی بر ساخت مسکن در این پروژه وجود داشته باشد تا مصالح با کیفیت در آن استفاده و روی مسائل فنی نیز کار کارشناسی انجام شود.

ساخت مسکن مهر به افراد غیرکارشناس سپرده شد

نائب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز پیرامون این موضوع با انتقاد بر اینکه متاسفانه پروژه های مسکن مهر در کشور دارای مشکل هستند به خبرنگار ایمنا، گفت: متاسفانه افرادی که مسئولان و مجریان پروژه مسکن مهر، کاردان و کارشناس نبودند و در ساخت این پروژه مرتکب یک سری کوتاهی هایی شده اند.

سید ناصر موسوی لارگانی افزود: با وجودی که موضوع مسکن در کشور باید از اولویت بالایی برخوردار باشد اما اکنون شیوه ساخت و استحکام آن به مشکلی بزرگ مبدل شده است.

وی با انتقاد از عملکرد سازمان نظام مهندسی، تاکید کرد: متاسفانه سازمان نظام مهندسی در ازای دریافت وجهی و بدون نظارت در مراحل مختلف در نهایت پروانه نهایی ساختمان را صادر می کند.

نماینده مردم فلاورجان در مجلس تصریح کرد: سازمان نظام مهندسی نیز باید پیرامون نحوه نظارت خود بر پروژه مسکن مهر پاسخگو باشد.

وی با بیان اینکه بیشتر نظارت ها در کشور از نوع کارشناسی نیست، گفت: متاسفانه دیده شده که کارشناسان نظام مهندسی بدون بازدید و بعضا از همان دفتر کار خود مجوز پایان کار ساختمان را مُهر و امضا می کنند و در نهایت بسیاری از ساختمان های مشکل دار که روال قانونی را طی کرده اند به کمیسیون ماده ۱۰۰ و یا ۹۹ ارجاع داده می شوند.

موسوی لارگانی با بیان اینکه در برهه ای از زمان ساخت مسکن مهر به افراد غیر کارشناس داده شد و آنها اقدام به تشکیل یک تعاونی کردند و مسکن ساز شدند، تاکید کرد: به دلیل بعضی مشکلات، برخی از واحدهای مسکن مهر بعدا به اتحادیه ها و ارگان های مختلف واگذار شد که دقت نظر بیشتری در ساخت و ساز آنها صورت گرفت اما در نهایت ساخت این پروژه در کشور نظارت و دقت خوبی نداشته است.

گزارش از ریحانه السادات سجادی

کد خبر 329393

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.