کانون میراث‌ پژوهان کوچک، پنجره‌ای به‌سوی دانستن

به گزارش ایمنا، فضای مجازی نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی را ایجاد کرده‌ که علی‌رغم عمر کوتاه خود از جایگاه ویژه‌ای در روابط اجتماعی برخوردار است. امروزه اغلب خانواده‌های ایرانی در سبد فرهنگی خود با شبکه‌های ماهواره‌ای، فضای مجازی و رسانه‌های مدرن مواجه‌اند که هر کدام به نوبه خود بخشی از فرآیند تأثیرگذاری در خانواده را هدف گرفته‌اند. در این میان پیام‌رسان تلگرام از سال ۲۰۱۳ با توجه به سهولت و سرعت در انتقال پیام، یکی از پرکاربردترین شبکه‌های مجازی مورد استفاده در ایران بشمار می‌رود.

کانال‌های تلگرامی متعددی با موضوعات مختلف ایجاد شده است که خدمات متفاوتی ارائه می‌دهند. یکی از موضوعاتی که در این کانال‌های تلگرامی به آن پرداخته شده است کودکان و نوجوانان هستند و یکی از موضوعات مورد توجه نیز مبحث میراث فرهنگی است. در میان همه این‌ها، کانال تلگرامی «کانون میراث ‌پژوهان کوچک» با عنوان اختصاری (کمک) یکی از کانال‌های ایجاد شده با موضوع میراث فرهنگی است، آنچه این کانال را نسبت به سایرین، متمایز می‌کند آموزش میراث فرهنگی به با نگاهی خاص به قشر کودک و نوجوان است چیزی که اغلب از نظرها دور مانده است. با توجه به اینکه امروزه بحث توسعه پایدار از بحث‌های مهم و قابل توجه در جهان است لذا توجه به آموزش میراث فرهنگی به کودکان و نوجوانان می‌تواند نویدبخش آینده‌ای درخشان برای ایران باشد چراکه اگر این آینده سازان بدانند در چه منطقه‌ای از جهان زندگی می‌کنند و به هویت‌های تاریخی و فرهنگی خود آگاه باشند به طور حتم در حفظ و حراست آن نیز کوشاتر خواهند بود.

آموزش در دوران کودکی هرگز از یاد نمی‌رود و اثربخش خواهد بود بر همین اساس است که کانون میراث پژوهان کوچک در قالب یک کانال تلگرامی بحث آموزش در حوزه میراث فرهنگی را آغاز کرده است و جالب آنکه هسته اصلی این کانون متشکل از افراد متخصص این حوزه است. «سمانه آقایی آبچوئیه» کارشناس ارشد مرمت اشیاء فرهنگی و تاریخی، «شیرین مستغاثی» کارشناس ارشد مرمت اشیاء فرهنگی و تاریخی و «لیلا کلانتری» کارشناس ارشد پژوهش هنر، با این باور که می‌توان اهمیت میراث فرهنگی را در کودکان و نوجوانان نهادینه کرد، گردهم آمده‌اند و تلاش می‌کنند تا با اشترک مساعی نقشی مؤثر و شایان توجه در آموزش میراث فرهنگی به کودکان و نوجوانان این مرز و بوم ایفا کنند؛ چراکه به این مهم اعتقاد دارند که میراث فرهنگی ملموس و مفاهیم ارزشیِ ناملموس در طول تاریخ «توشه‌های فرهنگی» هستند که انسان‌ها با خود به همراه دارند و مفهوم میراث، حاصل این فرآیند پویا است که به اشیا و اندیشه‌ها ارزش می‌دهد. نکته دیگر، دغدغه وندالیسم است که به عنوان یکی از معضلات در حفاظت از میراث فرهنگی مطرح است لذا در کانال تلگرامی کانون میراث پژوهان کوچک تلاش شده است تا با استفاده از صنعت جان‌بخشی به اشیاء، این موضوع را برای کودک قابل درک سازد.

یقیناً اگر مفهوم میراث فرهنگی از اوان کودکی نهادینه شود و کودک از ارزش‌های میراث سرزمینش آگاهی یابد، قطعاً در سال‌های آتی حافظ این میراث خواهد بود و آن را به نسل بعد منتقل خواهد کرد. بر اساس همین اصل است که کانون میراث‌ پژوهان کوچک(کمک)، بر مبنای آشنایی با کارکردهای میراث فرهنگی برای گروه‌های سنی مخاطب یعنی کودکان و نوجوانان فعالیت می‌کند و در تلاش است تا با استفاده از این فضای آموزشیِ مجازی حس میهن‌دوستی و هویت ملی را تقویت کند. عمده مباحثی که کانال تلگرامی «کانون میراث‌ پژوهان کوچک» به آن می‌پردازد شامل موارد زیر است:  

- معرفی اشیاء تاریخی

-‌ های بومی مختلف شهرها

- خوراک سنتی شامل(غذا، شیرینی، نوشیدنی، تنقلات)

- صنایع دستی

- معرفی مفاخر فرهنگی، هنری، علمی و ادبی

- معرفی اساتید موسقی وآشنایی با نوای سازهای ایرانی

- حفاظت از حیوانات و معرفی میراث طبیعی و روستایی

- معرفی کتاب‌ و توجه ویژه به کتاب‌های منتشر شده در حوزه میراث فرهنگی

- معرفی اشعار ویژه و آموزنده با تأکید بر سراینده

- معرفی مکان‌های فرهنگی و تاریخی(مساجد، مدارس، موزه‌ها، باغ‌ها، خانه‌های تاریخی و سایر بناهای تاریخی)

- پرداختن به کاریکاتور در موضوعات مختلف

- نکوهش وندالیسم آثار تاریخی

مدیران این کانال تلگرامی تلاش کرده‌اند تا مخاطب خود را با مفهوم واقعی میراث آشنا و آن‌ها را به حفاظت از آن ترغیب کنند. لذا همواره یک فایل صوتی، متن نوشتاری پُست‌ها را همراهی می‌کند تا برای کودکان ملموس‌تر باشد و ارتباط بهتری با مخاطب خود برقرار کند. این در حالی است که این اهداف مهم و قابل تأمل تنها با استفاده از کانال تلگرامی miraspajoohankoochak@ ارائه می شود.

قطعاً برای آنکه یادگیری به بهترین نحو صورت گیرد، باید حداقل، عوامل یا شرایطی که معمولاً تحت عنوان «پیش نیاز» یادگیری مطرح می‌شود وجود داشته باشد. در این میان، ایجاد انگیزه برای یادگیری و در ادامه، انگیزه برای حفاظت از میراث فرهنگی، باید پس از گذراندن یک پروسه به وجود آید که در این بین، برانگیختن علاقه ضرورت دارد و کانون میراث پژوهان کوچک(کمک) نیز تلاش می‌کند با ایجاد احساس علاقه، توجه کودکان و نوجوانان را به مباحث میراث فرهنگی جلب کند. این آموزش اگرچه مجازی است اما کاملاً هدفمند صورت می‌پذیرد. به عبارتی می‌توان گفت کانون میراث‌ پژوهان کوچک پنجره‌ای بسوی دانستن، حفاظت و ارج‌نهادن به میراث فرهنگی ملموس و ناملموس از طریق آشناسازی کودکان با این مواریث ارزشمند است.