بریان غذای اصیل اصفهان

بریان تنها غذای مخصوص اصفهان است که مکان تهیه و فروش آن جدا و منحصر است و معمولاً با غذاهای دیگر طبخ نمی‌شود، اهمیت آن را نزد اصفهانی‌ها می‌رساند. البته فقط اصفهانی‌های اصیل می‌دانند که نام این غذا، بریان است و بقیه، آن را به اشتباه بریانی می‌گویند. واژه بریانی، دردستور زبان صفت نسبی است و در اصفهان به مکان و مغازه طبخ و فروش بریان اطلاق می‌شود؛ و پسوند «یای» نسبت به صفت به جای اسم چسبیده است؛ .

بنابراین نام خود غذا بریان است نه بریانی.

بریان که امروزه اصفهانی‌ها و گردشگران اصفهان می‌شناسند غذایی است پرچرب و مخصوص نهار که از گوشت گوسفند و جگرسفید تهیه می‌شود. امروزه ابتدا گوشت آب‌پز را چرخ می‌کنند و سپس در حجم‌های اندک همراه با دارچین و نعنا خشک، در کفگیرهای مسی، پهن روی آتش کاملاً سرخ می‌کنند و سپس همراه مغز گردو یا خلال بادام لای نانی چرب و خیس خورده از آب همان گوشت و با مقداری جگر سفید چرخ کرده سرخ نشده، مصرف می‌کنند. نان نیز اگر سنگک یا خنگی باشد به دلیل حجم آن، مطبوع‌تر است و به هر رو، غذای چرب و سنگینی محسوب می‌شود، به ویژه که برخی تلیت آبگوشت کشک را نیز در کنار آن با دوغ و ریحان و پیاز اضافه می‌کنند. همه اینها در اصفهان، بسیار خواهان دارد. اما زمانی که بدانیم کیفیت طبخ آن در روزگاری نه چندان دور، بسیار متفاوت بوده و همچنین پدیده سرخ کردن -که ارزش غذایی آن را تنزل می‌دهد- در آن راه نداشته، بر این دگرگونی که مانند بسیاری از پدیده‌های زندگی در شکل شتاب زده و قهقرایی امروز، کاریکاتوری از شکل سنتی آن است، حسرت و افسوس می‌خوریم.