مهم‌ترین بیماری عصبی رایج دنیا را بشناسید

به گزارش خبرنگار ایمنا، همه ما گاهی با بیماران مصروع برخورد داشته‌ایم و شاهد حملاتی بوده‌ایم که برای آن‌ها اتفاق افتاده است، بیشتر کسانی که صرع دارند، بیماری خود را از دوستان و همکارانشان مخفی نگه می‌دارند تا از قضاوت آنها دور بمانند؛ نگاه جامعه به برخی بیماری‌ها هنوز یک نگاه غیر معقول است و همین نگاه‌ها هستند که باعث می‌شود افراد مبتلا به صرع در بیشتر موارد مانند زمانی که می‌خواهند ازدواج کنند یا در مصاحبه‌های شغلی، بیماری خود را مخفی نگه دارند، صرع از جمله بیمای‌هایی است که بسیاری از فعالیت‌های فرد مانند رانندگی، ازدواج، انجام تفریحات هیجانی  و ... را تحت تاثیر قرار می‌دهد، این بیماری یک اختلال سیستم عصبی مرکزی (اختلال نورولوژیکی) است که در آن فعالیت سلول‌های عصبی در مغز مختل شده و منجر به تشنج می‌شود که طی آن رفتار، علائم و احساسات غیرطبیعی از جمله از دست رفتن هوشیاری رخ می‌دهد.

  علائم صرع مختلف است و برخی افراد مبتلا به صرع ساده، طی تشنج به مدت چند ثانیه، خیره به یک نقطه نگاه می‌کنند، در حالیکه برخی دیگر دچار حرکات تنشی در دست‌ها و پاها می شوند، با این حال، تشنج به تنهایی به این معنی نیست که شما صرع دارید و معمولاً حداقل دو صرع غیر تحریک شده، برای تشخیص صرع لازم است، خبرنگار ایمنا برای شناخت بیشتر این بیماری گفت‌وگویی با مسعود اعتمادی‌فر، متخصص مغز و اعصاب و مدیرعامل انجمن خیریه صرع اصفهان انجام داده‌ است که در ادامه می‌خوانید:

 صرع چیست؟

صرع یا اپی‌لپسی (epilepsy)، یک بیماری مزمن و مجموعه‌ای از اختلالات سیستم عصبی مرکزی است و در واقع  دیس شارژهای ناگهانی و خود به خود در گروهی از سلول های مغز است که منجر به افزایش فعالیت الکتریکی غیر طبیعی و این فعالیت غیر طبیعی منجر به بروز علائم بالینی صرع می‌شود، اگر این فعالیت الکتریکی یک بار رخ دهد به آن تشنج می‌گویند، اما اگر مکرر رخ دهد، صرع نامیده می‌شود، به عبارت دیگر صرع تکرار حملات تشنج است؛ این حملات ممکن است بسیار خفیف و تقریباً غیرقابل شناسایی بوده یا برعکس طولانی مدت و با لرزش شدید همراه باشد، در صرع حملات به‌طور مکرر روی می‌دهد و هیچ دلیل ثابت و مشخصی ندارد.

 بیماری صرع چه علائمی را در فرد ایجاد می‌کند؟

از آنجایی که صرع ناشی از فعالیت‌های غیر طبیعی سلول‌های مغزی است، تشنج می‌تواند بر تمام فرآیندهای هماهنگی مغز اثر بگذارد و علائمی مانند گیجی موقت، صحبت کردن نامفهوم و بریده بریده، حرکات تند و پیچشی غیر قابل کنترل در دستها و پاها، از دست دادن هوشیاری و بی خبری، علائم روانی و ... را در فرد ایجاد می‌کند.

دلیل به وجود آمدن صرع چیست؟

در بیشتر موارد دلیل نامشخص است، اما صرع در برخی افراد به دلیل آسیب مغزی، سرطان مغز، و سوء مصرف دارو و الکل، عفونت‌ها و... ایجاد می‌شود، حملات صرعی نتیجه فعالیت سلولی بیش از حد و غیرعادی عصب کورتیکال یا غشایی در مغز است و فرایند تشخیص معمولاً شامل حذف تمام شرایطی است که ممکن است علائم مشابهی نظیر سنکوپ، بیماری خواب و ... را ایجاد کند و نیز بررسی اینکه آیا هیچ دلیل لحظه‌ای دیگری وجود داشته‌است یا خیر؛ صرع را می‌توان با گرفتن نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرافی نیز تأیید کرد.

چند نوع صرع وجود دارد؟

همانطور که قبلا گفتم، صرع تکرار حملات تشنجی است پس باید بگوییم چند نوع تشنج داریم، معمولاً تشنج را بر اساس چگونگی آغاز فعالیت‌های غیرطبیعی مغز، به دو نوع کانونی و منتشر طبقه‌بندی می‌کنند، زمانی که تشنج در نتیجه فعالیت غیر طبیعی تنها در یک ناحیه از مغز باشد، تشنج کانونی (نسبی) نامیده می‌شود. این نوع از تشنج به دو گروه تشنج کانونی ساده و تشنجات کانونی تقسیم می‌شود، تشنج کانونی ساده منجر به از دست رفتن هوشیاری نمی‌شود و ممکن است حواس را تغییر دهد یا تصویر، بو، احساس، مزه یا صدای اشیاء اطراف به گونه دیگری به نظر بیاید، همچنین این تشنجات منجر به پرش ناخواسته اعضای بدن مثل دست‌ها و پاها و علائم حسی خودبه خودی مثل مورمور شدن، سرگیجه و یا نورهای خیره کننده می‌شود؛ اما تشنجات کانونی هوشیاری و آگاهی را از بین می‌برد و می‌تواند سبب فقدان هوشیاری برای دوره‌ای از زمان شود، این تشنجات منجر به حرکات خیره کننده و بی هدف از جمله چرخش دست‌ها، جویدن، بلعیدن یا راه رفتن دایره‌وار می‌شود.

صرع عمومی یا منتشر همان تشنج‌هایی است که به نظر می رسد تمام نواحی مغز را درگیر می‌کند، ۶ نوع  صرع منتشر وجود دارد، تشنج غایب که تشنج "پتی مال" نیز نامیده و با حرکات جزئی و خیره شدن مشخص می‌شود و این تشنج می‌تواند سبب کاهش هوشیاری فرد شود؛ تشنج "تونیک" سبب سفت و سخت شدن عضلات بدن می‌شود و معمولاً بر عضلات پشت، بازوها و پاها اثر گذاشته و می‌تواند سبب افتادن فرد روی زمین شود؛ تشنج "کلونیک" با حرکات ریتمیک و پرشی عضلات در ارتباط است و معمولاً بر گردن، صورت و دست‌ها اثر می‌گذارد؛ تشنج "میوکلونیک" معمولاً به صورت تنش‌های پرشی کوتاه مدت و ناگهانی دست‌ها و پاها ظاهر می‌شود؛ تشنج "آتونیک" که با عنوان تشنج سقوطی نیز شناخته می‌شود، سبب از دست رفتن کنترل عضلات می‌شود و می‌تواند سبب افتادن ناگهانی بر روی زمین شود آخرین نوع تشنج "تونیک – کلونیک" است که با عنوان "گراندمال" نیز شناخته می‌شود و با از دست دادن هوشیاری، سفتی و لرزش بدن و گاهی از دست دادن کنترل مثانه یا گاز گرفتن زبان مشخص می‌شود.

بیماری صرع قابل درمان است؟

صرع را نمی‌توان به طور کامل درمان کرد، اما حملات را با دارو تا حدود ۷۰ درصد کنترل می‌کنند، در افرادی که حملات به دارو پاسخ نمی‌دهد، جراحی راه موثری است و در بیشتر افرادی که جراحی می کنند حملات صرع بهبود می یابد، افراد مقاوم به دارو در ۷۵ درصد بیماران با اضافه کردن یک دارو و ۸۰ درصد افراد با اضافه کردن داروهای دیگر بیماری صرع  کنترل می شود، همچنین نباید فراموش کنیم که تمامی سندرم‌های صرع مادام العمر نیستند.

بیماری صرع به ارث می‌رسد؟

معمولاتشنج های ارثی یا صرع ارثی بسیار نادر است و کمتر از یک درصد صرع ها به صورت ارثی رخ می‌دهد.

جنسیت و سن در ابتلا به این بیماری موثر است؟

جنسیت تاثیری در ابتلا به این بیماری ندارد و مونث یا مذکر بودن تفاوتی در ایجاد این بیماری ندارد؛ اما در دو گروه سنی اطفال(زیر ۱۰ سال) و افراد بالای ۵۰سال بیماری صرع شایع تر است، چراکه دلایل ابتلا به صرع در این دو گروه سنی بیشتر از بقیه افراد است،این دلایل در اطفال شامل ضربه‌های زایمانی، تب و تشنج، اختلالات مادرزادی مغزی(مثل انواع اختلالات کروموزمی)، عفونت ها و ... می‌شود و در افراد بالای ۵۰سال عواملی مثل تومورهای مغزی، سکته‌های مغزی از علل شایع تشنج و یا صرع است.

 زنانی که صرع دارند می‌توانند باردار شوند؟

بله، اما باید با برنامه ریزی و زیر نظر پزشک باردار شوند تا از خطرات احتمالی که وجود دارد و جان مادر یا جنین را به خطر می‌اندازد جلوگیری شود، قبل از بارداری باید دز داروهای مصرفی در این بیماران به حداقل برسد و همچنین از داروهایی استفاده شود که تاثیر کمتری روی جنین داشته باشد.

آمار مبتلایان به صرع در دنیا، ایران و استان اصفهان چقدر است؟

حدود یک درصد از جمعیت مردم جهان صرع دارند که در کشورهای پیشرفته حدود نیم درصد و در کشورهای در حال پیشرفت ممکن است به دو یا سه درصد هم برسد، در ایران حدود ۸۰۰هزار بیمار مبتلا به صرع داریم و همچنین در استان اصفهان هم چیزی در حدود ۶۵ هزار نفر از افراد جامه مصروع هستند.

افراد مبتلا به صرع می‌توانند رانندگی کنند؟

در بسیاری از نقاط دنیا افراد مبتلا به صرع حق رانندگی مشروط داشته یا کلا حق رانندگی ندارند، اما بیشتر این افراد بعد از یک مدت بدون حمله می‌توانند رانندگی را مجدداً آغاز کنند، در ایران فرد بیمار بعد از یک سال که زیر نظر پزشک باشد و پزشک تایید کند که فرد در این یک سال دچار حملات صرع نشده، می تواند رانندگی کند.