احمد عابدی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی کودکان اظهار کرد: از این اختلال در کتاب‌های روانشناسی با عنوان اختلال عصبی روانشناختی یا اختلال روانپزشکی که با الگوی پایدار کاهش توجه و افزایش بیش فعالی و تکانش‌گری همراه است یاد می‌شود.
وی بیش فعالی را دارای سه نشانه اصلی دانست و گفت: کاهش توجه، افزایش بیش فعالی و وجود تکانش‌گری از نشانه‌های این اختلال است.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در خصوص اولین ویژگی این کودکان با عنوان نقص توجه تصریح کرد: این نوع کودکان خیلی زود حواسشان پرت می‌شود و معروف به کاستی توجه یا نقص توجه هستند.
وی ویژگی دوم این کودکان را بیش فعالی یا هایپراکتیوی دانست و افزود: این کودکان همواره در حال دویدن یا بالا رفتن از اشیاع یا نقاط مختلف هستند و سومین ویژگی آنها تکانش‌گری یا رفتارهای آنی و فوری بدون فکر است.
عابدی در خصوص چگونگی تشخیص و اثبات این اختلال گفت: معمولاً باید یک کودک بیش فعال در طول ۶ ماه این نشانه‌ها را داشته باشد و حداقل در دو مکان اعم از خانه، مدرسه یا بازار این نشانه‌ها را از او دیده باشیم و اگر این نشانه‌ها در یک مکان بروز کند و در مکان دیگری بروز نکرده باشد اختلال بیش فعالی نیست.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در خصوص نشانه‌های بیشتر این اختلال افزود: نشانه‌ها به این صورت است که این کودکان به جزئیات به طور دقیق توجه نمی‌کنند مثلاً در انجام تکالیف برخی از آنها را جا می‌اندازند و همچنین در حفظ و نگهداشت توجه خود مشکل دارند.
وی با تاکید بر اینکه این کودکان در حفظ تمرکز خود مشکل دارند، اظهار کرد: وقتی انجام تکالیف را شروع می‌کنند بعد از مدت محدود آن را رها می‌کنند و به سمت انجام کار دیگری می‌روند معمولا به فعالیت‌ها یا تکالیفی که به تلاش ذهنی مستمر نیاز دارد رغبتی ندارند مانند درس ریاضیات که به تلاش ذهنی بیشتری نیاز دارد.
عابدی با بیان اینکه این کودکان با کوچکترین محرک شنوایی یا بینایی دچار حواس‌پرتی می‌شوند، افزود: آنها معمولاً لوازم یا وسایلی که برای انجام تکالیف مورد نیازشان است را یا گم می‌کنند یا در مدرسه جا می‌گذارند، معمولا فراموشکار هستند و اگر این نشانه‌ها را کودکی در شش ماه گذشته در دو مکان از خود نشان داده باشد تشخیص اختلال نقص توجه بیش فعالی نوع یک را دارد.
این روانشناس در توضیح نشانه‌های نوع دوم بیش‌فعالی گفت: در نوع دوم معمولاً این کودکان وقتی روی صندلی می‌نشینند بسیار تکان می‌خورند همیشه در حرکت هستند و مثل این است که موتوری به پاهای او وصل باشد و در موقعیت‌ها و مکان‌هایی که نباید حرکت کنند مرتب می‌دوند یا از اشیا بالا می‌روند.
وی با بیان اینکه این کودکان پرحرف هم هستند، افزود: در بسیاری موارد حرف دیگران را قطع می‌کنند، وقتی با آنها صحبت کنید بدون فکر کردن پاسخ می‌دهند و به طور کلی رفتارهای فوری و آنی بدون فکر زیادی انجام می‌دهند که این نوع دوم بیش‌فعالی با عنوان تکانش‌گری است و در نوع سوم هم همه این ویژگی‌ها را با هم دارند.
این روانشناس در مورد نحوه برخورد و مدیریت چنین کودکانی تصریح کرد: در سال‌های اخیر تحقیقات در خصوص این اختلال بسیار زیاد بوده به خصوص بسیاری از درمان‌ها را مربوط به والدگری یا فرزندپروری مطرح کرده‌اند و با آموزش رفتار درست به والدین بسیاری از مشکلات این کودکان را برطرف می‌کنند.
عابدی شیوه رفتار والدین و مربیان مدرسه را در درمان این کودکان موثر دانست و افزود: در اولین تکنیک باید به این کودکان بازخوردهای فوری داد، یعنی به محض اینکه رفتاری انجام دادند که خوب بود بلافاصله به او بازخورد بدهند و این کار ادامه پیدا کند.
وی در خصوص تکنیک بعدی که باید والدین بدانند، اظهار کرد: باید برای این نوع کودکان تقویت‌کننده‌های قدرتمند یا پاداش‌های قدرتمندتری نسبت به کودکان عادی استفاده کنند تا کودک بتواند ادامه این کارهای خوب را داشته باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با تاکید بر اینکه کودکان بیش‌فعال در زمان حال زندگی می‌کنند، گفت: این کودکان نمی‌توانند ذهن و فکرشان را به گذشته یا آینده ببرند به همین دلیل به والدین یا معلمان توصیه می‌کنیم مطالباتی که مربوط به زمان باشد را برای این کودکان به کار نبرند.
این روانشناس با اشاره به لزوم درنظر گرفتن سه نقص اولیه در این کودکان اظهار کرد: معلمان و والدین ناتوانی کودک را هیچ‌گاه فراموش نکنند، برخی اوقات والدین یا معلم فکر می‌کنند این کودکان سالم هستند و عمداً این رفتار را بروز می دهند که باید بدانند این رفتارها در اختیار کودک نیست و کودک نقص توجه، تکانش‌گری و رفتارهای فوری دارد و این کودک نقصی در سیستم عصبی روانشناختی اوست که باید همه امور او با آرامش کنترل و مدیریت شود و در این موارد توقع بیش از حد از او نداشته باشند.
عابدی در خصوص تاثیر تغذیه در کنترل این اختلال تصریح کرد: بحث رژیم غذایی در تحقیقات دهه ۱۹۷۰ مطرح بود که در نتایج آن تحقیقات گفتند این کودکان شکر، شکلات یا افزودنی‌های غذایی را مصرف نکنند اما تحقیقات جدید نشان داده است که چندان رژیم غذایی در کنترل این کودکان نقشی ندارد.
وی خط مقدم درمان کودکان بیش فعال را دارودرمانی دانست و افزود: مصرف داروی ریتالین اگر زیر نظر روانپزشک باشد، مشکلی ندارد و در کنار دارو درمانی باید با یک مشاور و روانشناس هم بحث رفتاردرمانی و فرزندپروری این کودکان دنبال شود تا بیشتر در کنترل و مدیریت کودک موثر باشد.
عابدی در خصوص تفاوت بیش فعالی با اتیسم گفت: در برخی موارد این دو اختلال را اشتباه تشخیص می‌دهند، کودکان بیش فعال آن سه نشانه اصلی نقص توجه، تکانش‌گری و بیش‌فعالی را دارند اما کودکان طیف اتیسم نشانه‌هایشان با بچه‌های بیش فعال متفاوت است.
این روانشناس در تشریح نشانه‌های طیف اتیسم اظهار کرد: مشکلات گفتاری، عدم داشتن تعاملات اجتماعی و روابط اجتماعی، علاقمندی به تنهایی، رفتارهای تکراری و وابستگی به اشیا از نشانه‌های اتیسم است و بعضاً ممکن است تا حدود کمی نشانه‌ها شبیه هم باشد اما نشانه‌های اتیسم و بیش فعالی باهم متفاوت است.
نظر شما