به گزارش خبرنگار ایمنا، در نخستین نشست "تفکر انتقادی و سواد رسانه‌ای" که به همت فرهنگ سرای رسانه برگزار شد، پری عطایی مدرس دانشگاه با بیان اینکه دنیای امروزه، دنیای ارتباطات، اطلاعات و تکنولوژی ارتباطاتی است، اظهار کرد: به واسطه وسایل ارتباطی در اختیار، افراد در قالب مکان و زمان گرفتار نیستند و به راحتی می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
وی با اشاره به اینکه رسانه‌ها یکی از وسایل ارتباطات جمعی است، ادامه داد: سواد رسانه‌ای مسئله بسیار مهمی است که در دنیای امروزه مطرح است. زمانی که صحبت از سواد رسانه‌ای می‌شود باید به دو بخش فردی و جمعی آن توجه کرد. رسانه جمعی، رسانه‌ای است که از طریق آن برای افراد زیادی پیام ارسال می‌شود. اطلاعاتی که برای افراد ارسال می‌شود باید ساختارمند باشدو بین افراد ارتباط برقرار شود تا از این اطلاعات به صورت هدفمند استفاده شود.
تبلیغات از رسانه جدانشدنی است
عطایی با بیان اینکه هدف از سواد رسانه، دریافت دانش و اطلاعات در قالب پیام، ساختارمند کردن این اطلاعات و استفاده صحیح از آن‌ها است، گفت: اخبار، سرگرمی‌ها و تبلیغات سه نوع پیامی است که از رسانه‌های جمعی دریافت می‌شود و از سایر پیام‌ها فراگیرتر است.
این مدرس دانشگاه با تأکید بر اینکه در دنیای کنونی نمی‌توان تبلیغات را از رسانه‌ها جدا کرد، تصریح کرد: اهرم مهم رسانه‌ها، تبلیغات است که هدف آن قدرت و ثروت است به این معنا که تبلیغات به نفع صاحبان قدرت و صاحبان ثروت انجام می‌شود. هدف نخست در تبلیغات، سود و مباحث اقتصادی است.
وی اضافه کرد: سواد رسانه‌ای از دیدگاه‌های مختلف، تعاریف متفاوتی دارد و تعریف یکسان و مشابهی ندارد اما تمامی تعاریف در یک مجموعه قرار می‌گیرد. سواد رسانه‌ای نوعی درک متکی بر مهارت است که می‌توان با اتکا به این مهارت‌ها، رسانه‌ها را از یکدیگر تشخیص داد و پیام‌های دریافت شده را درک کرد.
عطایی گفت: یکی از انواع مهارت‌ها در سواد رسانه، تفکر انتقادی است. این تفکر به افراد یاد می‌دهد زمانی که در محیط قرار دارند، محیط را ببینند، تجزیه و تحلیل و معناسازی کنند و از آن استفاده بهینه‌ای داشته باشند.
در ادامه این نشست، مرجان زرندی، از دیگر مدرسان دانشگاه و دانش‌آموخته جامعه‌شناسی فرهنگی، با بیان اینکه افراد نیازمند تفکر انتقادی هستند، اظهار کرد: تفکر انتقادی صرفاً نیازهای اساسی سواد رسانه را برطرف نمی‌کند بلکه تفکر انتقادی نوعی نگاه و نگرش در مورد جهان هستی، خانواده، نهادهای اجتماعی و آنچه برای ما طبیعی و بسیار بدیهی تلقی شده، است. تفکر انتقادی افراد را به سمت چگونه اندیشیدن در مورد اطراف، انتخاب‌ها؛ همچنین چگونگی زندگی کردن سوق می دهد.
وی ادامه داد: با توجه به شرایط کنونی جهان که انسان را در معرض سیل عظیم ارتباطات و اطلاعات قرار داده، در دهه‌های اخیر توجه ویژه‌ای به تفکر انتقادی شده است بنابراین قطعاً افراد نیازمند شناخت درست و نادرست موضوعات هستند.
زرندی با اشاره به اینکه میزان تفکر انتقادی نمره متوسط رو به پایینی در بین دانشجویان دارد، تصریح کرد: تا زمانی که دانشجویان فقط در معرض یادگیری قرار دارند، از تفکر انتقادی پایینی برخوردار هستند در نتیجه باید عموم جامعه به نقطه تفکر انتقادی برسند.
تفکر انتقادی به معنای تخریب شخصیت افراد نیست
این مدرس دانشگاه گفت: در واقع تفکر انتقادی این نیست که دیگران را زیر سوال ببریم و شخصیت آن‌ها را تخریب کنیم بلکه تفکر انتقادی این است که افراد با استفاده از هوش خود به منطقی‌ترین و موجه‌ترین وضع ممکن برسند. تفکر نقاد، نوعی تفکر عقلانی و بی‌طرفانه اندیشیدن است.
وی با اشاره به اینکه تفکر نقادانه در تفکر غربی‌ها وجود دارد، افزود: تفکر نقادانه نه به صورت قیاسی رفتار می‌کند و نه به صورت استقراری بلکه ترکیبی از این دو موضوع است و در عین حال به تنهایی هیچ‌کدام از این موارد نیست. متفکر نقاد باید روش صحیحی برای ارزیابی انتخاب کند.
زرندی با بیان اینکه در فرهنگ ایرانی، فرافکنی بسیار ملموس است، اظهار کرد: تعمیم شتاب‌زده، نگرش دو قطبی، شخصیت‌پرستی و قهرمان پروری، نبود تشخیص علم واقعی از علم دروغین از معضلات فرهنگی است.
نظر شما