به گزارش ایمنا، شهرها به علت انباشت جمعیت و تمرکز فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی در صورت وقوع بحران‌های طبیعی یا انسانی، آسیب‌پذیری بسیار بالایی را متحمل می‌شوند.
مدیریت شهری می‌تواند بر پایه دانش خود و اطلاعاتی که در مورد شهر تحت مسئولیت خود دارد، مانع گسترده‌تر شدن بحران‌ها شود.
تحقیقات انجام شده در بخش مدیریت بحران شهری حاکی است که بحران شناسی بخش مهمی از فرآیند مدیریت بحران و ایمنی شهری است، در مقوله ایمنی و امنیت شهری، کارایی و تأثیرات کلی برنامه‌های اجرایی واکنش در برابر بحران به استراتژی‌های تدوین شده در مرحله آمادگی بستگی دارد. از این رو مدیران شهری باید با داشتن دیدگاه‌های واقع بینانه در سیستم‌های مدیریتی، نقش بسیار مهمی را در مدیریت جامع بحران ایفا کنند چرا که برنامه‌ریزی و طراحی دقیق، تعیین نقاط آسیب‌پذیر و پهنه‌بندی مناطق مخاطره‌آمیز در شهرها و تقویت سازمان‌های دخیل در مدیریت بحران و امنیت می‌تواند در پایداری شهرها در برابر ناامنی بسیار مؤثر باشد.
آغاز عملیات احداث ساختمان مدیریت بحران شهر اصفهان
دبیر ستاد مدیریت بحران شهرداری اصفهان با گرامیداشت هفته پدافند غیر عامل که از هشت تا ۱۴ آبان ماه امسال با شعار «افزایش بازدارندگی در سایه حماسه حسینی» برگزار می‌شود، اظهار می‌کند: به مجموعه اقدامات غیرمسلحانه‌ای که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب‌پذیری، تدوام فعالیت‌های ضروری، ارتقای پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات است، پدافند غیرعامل گفته می‌شود که در چند حوزه پدافند سایبری، زیستی، پرتویی، شیمی، اقتصادی، مردم محور و نهایتاً پدافند کالبدی خلاصه شده است.
احمدرضا مرادی می‌گوید: یکی از اصول مهم در خصوص پدافند غیرعامل اجرای الزامات و استانداردهای پدافند در امور مدیریت شهر و شهرسازی است که بیشتر به مبحث پدافند کالبدی مربوط می‌شود.
وی تاکید می‌کند: دلیل اهمیت شهرها از دیدگاه پدافند غیرعامل این است که مرکز تجمع جمعیت، مرکز زیرساخت‌های مهم اقتصادی و مرکز تصمیم‌گیری اداری است.
دبیر ستاد مدیریت بحران شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: زمانی که بخواهیم پدافند غیرعامل را از نظر کالبدی و فنی در شهرها بررسی کنیم، باید برخی راهبردها را در نظر گرفت و برخی موارد را اجرا کرد که عمده‌ترین آن ایمن‌سازی و مقاوم‌سازی ساختمان‌های عمومی، مسکونی و پروژه‌های شهری، پیش بینی ذخیره‌سازی نیازهای ضروری در شهر و تأمین فضاهای امن مورد نیاز بخشی از شهروندان است که تحقق این این رویکرد با دو منظوره یا چند منظوره دیدن پروژه‌های شهری مثل پارکینگ‌های طبقاتی و پیش سطحی و ایستگاه‌های مترو امکان پذیر است که در مواقع حوادث می‌تواند پناهگاه خوبی برای بخشی از شهروندان باشد.
وی اظهار می‌کند: آماده سازی زیرساخت بخشی از شهر به عنوان مکان‌های اسکان اضطراری با چند منظوره در نظر گرفتن پروژه‌ها، آمادگی تخلیه اضطراری بخشی از شهر در حوادث خاص از مکان‌های خاص، رعایت الزامات و دستورالعمل‌های پدافند غیرعامل در تمام پروژه‌های شهری، نهادینه‌سازی طرح جامع مدیریت شهری در مواقع بروز تهدیدات و آموزش عمومی، توسعه فرهنگ و نهادینه‌سازی باور عمومی شهروندان از طریق آموزش با توجه به تأثیر پدافند غیرعامل در کاهش آسیب پذیری از جمله اقداماتی است که می توان انجام داد و وقتی این اقدامات انجام شود نتایج خوبی مانند افزایش ایمنی شهر و شهروندان در برابر تهدیدات، کاهش تلفات شهروندان در شرایط سخت و بحرانی، کاهش خسارت به ساختمان‌ها و تاسیسات شهری و تسهیل‌کننده مدیریت بحران را همراه خواهد داشت.
مرادی با بیان اینکه در خصوص اهداف پدافند غیرعامل، مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان اقداماتی را در شهر انجام داده است، خاطرنشان می‌کند: بر اساس برنامه‌های اجرایی که هر ساله توسط شهردار اصفهان به دستگاه‌های زیرمجموعه ابلاغ می شود، مهم ترین اقدام احداث ساختمان عملیاتی مدیریت بحران و پدافند غیرعامل است که در هفته پدافند غیرعامل عملیات احداث ساختمان مدیریت بحران و پدافند غیر عامل شهر اصفهان در شمال شهر آغاز خواهد شد.
وی با اشاره به اقدامات مدیریت بحران شهرداری اصفهان، می‌گوید: پیش‌بینی محل اسکان اضطراری شمال شهر در مجموعه باغ فدک و آماده‌سازی تمام زیرساخت‌های آن، پیش‌بینی محل اسکان اضطراری شرق اصفهان در پارک تندرستی که زیرساخت‌های آن در سال‌های آینده تأمین خواهد شد، پیش‌بینی محل اسکان اضطراری جنوب شهر در پارک بزرگ سپاهانشهر که در آینده جزء مکان‌های اضطراری طراحی می شود، از جمله اقدامات انجام شده و در حال انجام است.
احداث دو پد بالگرد در شمال و شرق اصفهان
دبیر ستاد مدیریت بحران شهرداری اصفهان با بیان اینکه شهر اصفهان در مواقع حوادث و بحران جانشین شهر تهران است؛ لذا پیگیری احداث دو پد بالگرد (محل فرود بالگرد) در شمال و شرق شهر انجام شده، تصریح می‌کند: پد بالگرد شمال شهر در مجموعه باغ فدک و پد بالگرد شرق در محوطه نمایشگاه اصفهان جانمایی و مکاتبات آن با سازمان هواپیمایی کشور انجام شده است و مجوزها دریافت و کارشناسان، مکان‌یابی آن را تأیید کرده‌اند؛ همچنین بودجه و سرفصل آن دیده شده تا در آینده اقدامات اجرایی آغاز شود.
وی تاکید می‌کند: باید این پیش بینی‌ها را داشته باشیم تا بتوانیم امداد رسانی کاملی برای شهر تهران و شهرهای اطراف استان نیز داشته باشیم.
مرادی برگزاری دوره های آموزش تخصصی در طول سال برای کارشناسان و مدیران با رویکرد پدافند غیرعامل را از دیگر برنامه‌های مدیریت بحران شهرداری اصفهان دانسته، اظهار می‌کند: در سال‌جاری کلاس آموزشی تخصصی پدافند غیرعامل در حوزه شهری برگزار شده است و در هفته جاری نیز کلاس آموزش تخصصی مدیریت رخداد شهری در حوادث انسان ساخت برگزار می‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: آموزش عمومی شهروندان در مراکز فرهنگی با هماهنگی معاونت فرهنگی شهرداری در مناطق ۱۵گانه برگزار می‌شود که در حال حاضر در مراکز فرهنگی مناطق ۱۴ و هفت شهرداری اصفهان ارائه می‌شود.
امضاء تفاهم‌نامه سه جانبه
دبیر ستاد مدیریت بحران شهرداری اصفهان با بیان اینکه انجام پروژه پژوهشی در سال گذشته و امسال با موضوع تخلیه اضطراری، اسکان اضطراری و پیوست پدافند غیرعامل در پروژه‌های حمل و نقل و ترافیک شهری از دیگر اقدامات انجام شده به شمار می‌رود، می‌گوید: پیش‌بینی بکارگیری مشاور پدافند غیرعامل در پروژه‌های حساس شهری از جمله خط دو قطار شهری حدفاصل زینبیه تا خمینی شهر انجام شده است.
وی اظهار کرد: تفاهم‌نامه مشترکی بین شهرداری اصفهان، سازمان پدافند غیرعامل و سازمان شهرداری‌های کشور در چهار محور امضاء شده که یک محور آن تجهیز یکی از ایستگاه‌های آتش نشانی به تجهیزات مقابله با حوادث و حریق های شیمیایی و پرتویی است.
مرادی اضافه می‌کند: با توجه به اینکه شهر اصفهان یک شهر صنعتی است و در حاشیه شهر مراکز صنعتی حساس و خطرناکی وجود دارد، همچنین کریدور حمل و نقل مواد شیمیایی است، این تفاهم نامه امضاء شده تا تجهیزات برای مقابله با این حریق‌ها و آموزش تخصصی نیروهای آتش نشانی در این زمینه انجام شود.
وی ادامه می دهد: بر اساس این تفاهم‌نامه آموزش‌های عمومی و تخصصی پیش‌بینی شده و اجرای رزمایش عملیاتی در دستور کار قرار گرفته است و در نهایت به مناسبت هفته پدافند غیرعامل مناقصه تهیه طرح مطالعات جامع پدافند غیرعامل شهر اصفهان اعلام شد؛ البته این طرح با هماهنگی و نظارت سازمان پدافند غیرعامل کشور انجام می شود و شرکت اجرا کننده مورد تأیید و گریددار از سازمان پدافند غیرعامل است.
دبیر ستاد مدیریت بحران شهرداری اصفهان می‌گوید: شرکت مجری تهیه طرح مطالعات جامع پدافند غیرعامل شهر اصفهان، با گردآوری اطلاعات در سطح شهر، عوامل تهدیدکننده شهر را بررسی و میزان خطر و ریسک آنها ارزیابی می‌کند و میزان تأثیر تهدیدات بر روی شهر و جمعیت آن را تعیین می‌کند؛ همچنین تدوین و بررسی نقشه ها و راهکارهای مرتبط با شهر را انجام می‌دهد تا مشخص شود تهدیدات چه بوده، راهکارهای برون رفت از آنها چیست و چگونه باید با آنها مقابله شود.
وی با اشاره به تهدیدهای شهر اصفهان، تصریح می‌کند: یکی از مهمترین مواردی که تهدید جدی برای کلانشهر اصفهان به شمار می‌رود، افزایش مهاجرت از روستا به شهر، گسترش نامناسب شهر و افزایش نامتوازن حاشیه‌نشینی به عنوان ناهنجاری اجتماعی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی است؛ علاوه بر اینها حضور مراکز صنعتی و مراکزی که زیرساخت خطرساز در مرکز شهر و محدوده شهر دارند، می‌باشدکه باید بررسی و راهکارهای برون رفت از آنها اجرایی شود.
زیرساخت‌ها مناسب، مدیریت و هماهنگی نامناسب
یک کارشناس شهرسازی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: پدافند غیرعامل برای واکنش در مقابل بحران‌های انسان ساز مثل جنگ، آلودگی محیط زیست و برخی حوادث طبیعی مانند زلزله، سیل برای کاهش خطرات ناشی از این بحران‌ها و زیان‌های آن است تا زمینه بازگشت به شرایط قبل را به وجود آورد.
مهرداد کیهانفر با بیان اینکه مدیریت شهری نقش فوق العاده کلیدی برای مدیریت بحران های شهری دارد، اظهار می‌کند: با توجه به اینکه اداره شهر در اختیار مدیریت شهری است، با اقدامات موثر می‌تواند از گسترش خسارت و آسیب‌های ناشی از بحران جلوگیری کند.
وی با بیان اینکه مدیریت شهری باید هماهنگی یکپارچه‌ای بین عناصر شهری در حوزه‌های کالبدی، اجتماعی، فرهنگی و مدیریتی به وجود آورد، تصریح می‌کند: وقتی بحرانی به وجود می‌آید نباید عناصر کلیدی شهر به گونه‌ای باشد که شهر مختل شود، آن چنان که پدافند غیرعامل تاکید دارد امکانات و ابزارها باید به گونه‌ای توزیع شود که تمام آنها از بین نرود و امکان استفاده مجدد وجود داشته باشد.
این کارشناس شهرسازی تاکید می‌کند: در خدمات شهری نقش شهرداری فقط تاثیرگذار نیست، بلکه نقش اداره کل راه و شهرسازی هم در خصوص جانمایی عناصر ویژه حائز اهمیت است.
وی با بیان اینکه مدیریت شهری در فرهنگسازی نقش بسیار پُر رنگی دارد، می‌گوید: وقتی فرهنگسازی به خوبی انجام شود، مردم در شرایط بحران با داشتن آگاهی عمومی، آمادگی برخورد با حوادث را خواهند داشت و غافلگیر نخواهند شد.
کیهانفر اظهار می‌کند: به نظر می رسد در تهیه طرح‌های شهری باید مردم و دستگاه‌های مختلف به مشارکت دعوت شوند، چرا که هنگام وقوع بحران، همین مردم به راحتی می‌توانند هماهنگ شوند و با اقداماتی که انجام می‌دهند به مدیریت شهری کمک کنند.
وی با بیان اینکه در واقع اگر مدیریت شهری با حضور در موضوعات کالبدی، اجتماعی، فرهنگی و مدیریتی اقدامات خوبی انجام دهد، می‌تواند نقش بسزایی در مدیریت پدافند غیر عامل در مقابل آسیب ها داشته باشد، ادامه می‌دهد: اینکه مدیریت شهری اصفهان در این راستا خوب عمل کرده یا خیر؟، باید گفت که مدیریت شهری زیرساخت‌های مناسبی دارد، اما در هماهنگی با مشکلاتی رو به رو است، لذا ما نیاز به افرادی داریم که تفکر استراتژیک و راهبردی داشته باشند.
نظر شما