به گزارش خبرنگار ایمنا، استفاده از کارت های سوخت تقریبا ۸ سال دوام داشت تا اینکه سه سال قبل با تک‌نرخی شدن قیمت بنزین، استفاده از کارت سوخت شخصی به تدریج حذف و امکان سوخت‌گیری باکارت جایگاه‌دار، فراهم شد.
اما در مدت اخیر به نظر می رسد که پرونده استفاده از کارت‌های سوخت کاملا بسته نشده و پس از گذشت چند سال از طرح تک‌نرخی شدن بنزین، زمزمه بازگشت این کارت‌ها از دولت، مجلس و ... به گوش می رسد.
تا آنجا که برای بازگشت دوباره کارت‌های سوخت نمایندگان مجلس شورای اسلامی و دولت در کنار یکدیگر قرار گرفته و موافقت خود را با اجرای دوباره این طرح اعلام کرده‌اند. هرچند اجرای چنین طرحی با مخالفان فراوانی نیز روبروست که آن‌ها هم دلایلی منطقی برای این نظر خود دارند.
موافقان احیای کارت‌های سوخت دغدغه جلوگیری از قاچاق را دارند
به گفته نمایندگان مردم در مجلس که در گروه موافقان بازگشت کارت سوخت قرار دارند با توجه به اینکه هیچ کنترلی بر مصرف فرآورده‌های نفتی به‌ویژه بنزین در ایران وجود ندارد، استفاده از کارت هوشمند سوخت یا به‌کارگیری راهکارهایی برای مدیریت مصرف سوخت می‌تواند روشی مؤثر برای مهار مصرف این فرآورده باشد.
عضو کمیسیون انرژی مجلس، دراین‌باره می‌گوید: سامانه کارت سوخت به بازسازی و به‌روز شدن نیاز داشته که البته هزینه‌هایی دارد، اما دولت این هزینه‌ها را متقبل شده و بازگشت کارت سوخت رقم می‌خورد.
سید علی ادیانی با اشاره به‌احتمال بازگشت کارت‌های سوخت شخصی، بیان می‌کند: در شرایط کنونی نگاه مجلس و دولت برای جلوگیری از قاچاق سوخت، مدیریت صحیح بنزین و از سویی برای جلوگیری از اتلاف سرمایه‌گذاری کارت سوخت، احیای مجدد آن در دستور کار است.
به گفته این نماینده مجلس احتمال مفقود شدن این کارت ها به دلیل اینکه حدود دو سال افراد از کارت سوخت استفاده نمی‌کردند وجود دارد بنابراین وزارت نفت پیش‌بینی کرده برای آن‌ها کارت سوخت جدید صادر کند.
وی می افزاید: علاوه بر بهینه‌سازی مصرف سوخت در کشور، استفاده از کارت سوخت در مانیتورینگ مصرف نقش پررنگی دارد. از سوی دیگر استفاده مجدد از کارت سوخت می‌تواند تعداد شکایاتی که مربوط به تخلف جایگاه‌ها است را کاهش دهد.
همچنین بهرام رهنما که از فعالان شرکت پالایش نفت واز موافقان بازگشت کارت سوخت است در گفتگو با خبرنگار ایمنا می گوید: استفاده ازکارت های سوخت به دلیل مزایای فراوان نسبت به معایبش باید هرچه سریع‌تر در دستور کار قرار گیرد.
وی براین باوراست که با استفاده از کارت‌های سوخت شکایات مردم نسبت به میزان حجم بنزین مورد استفاده کاهش می‌یابد زیرا استفاده از کارت سوخت جایگاه‌داران، برخی اوقات با ابهاماتی برای مصرف‌کننده همراه می‌شود. از طرفی مقدار مصرف سوخت هم برای افراد کاملاً مشخص می‌شود به‌طوری‌که توان مدیریت مصرف را پیدا می‌کنند.
به گفته این فعال با وجود آنکه گفته می‌شود ایران به‌زودی از واردات بنزین بی‌نیاز می‌شود ولی باید توجه داشت که این منابع انرژی همیشگی نیست و دیر یا زود به اتمام می‌رسد.
وی می‌افزاید: به غیر از همه فواید برشمرده، مهم‌ترین مزیت برای روی کار آمدن مجدد کارت‌های سوخت، ممانعت از قاچاق بنزین است چون باوجود نرخ پایین بنزین در کشور، تعدادی آن را به‌طور قاچاق وارد کشورهای همسایه می‌کنند از این رو با کارت‌های سوخت به دلیل سهمیه‌بندی بنزین نمی‌توان به‌راحتی چنین اقدامی را انجام داد.
رهنما خاطرنشان می‌کند: در شرایط فعلی برای ایجاد مدیریت مصرف بین مردم و جلوگیری از قاچاق سوخت، دولت دو راهکار پیش رو دارد یا آنکه نرخ سوخت را با قیمت جهانی یکسان کند و یا کارت‌های سوخت را فعال کند تا به این وسیله قاچاق سوخت کاهش یابد و مصرف‌کنندگان نیز صرفه‌جویی بیشتری انجام دهند.
بازگشت کارت‌های سوخت هزینه‌های بالایی دارد
باوجود فواید فراوانی که موافقان این جریان برای بازگشت کارت سوخت بیان می کنند، در سوی دیگر مخالفانی قرار دارند که معتقدند کارت‌های سوخت نه‌تنها قاچاق را کاهش نمی‌دهد، بلکه تحمیل‌کننده هزینه‌های بالایی به اقتصاد کشور است.
سؤال اساسی این افراد در این زمینه این است در حالی‌که هزینه‌های بسیار زیادی برای ایجاد زیرساخت‌های لازم به‌منظور استفاده از کارت سوخت توسط مردم برای انجام سوخت‌گیری صرف شد اما چرا دولت بدون توجه به این هزینه‌ها با تک‌نرخی اعلام کردن قیمت بنزین به‌نوعی استفاده نکردن از کارت سوخت در جایگاه‌های سوخت کشور را کلید زد؟
رئیس انجمن جایگاه داران استان اصفهان که از مخالفان بازگشت کارت سوخت است در رابطه با بازگشت کارت‌های سوخت بیان می‌کند: با وجود اینکه بازگشت این کارت‌ها هزینه زیادی هم بر اقتصاد کشور تحمیل می‌کند، اما به‌احتمال‌زیاد این طرح اجرا خواهد شد چون به اعتقاد دولت به این طریق از قاچاق سوخت کاسته می‌شود در صورتی‌که واقعی شدن قیمت بنزین بهترین راهکار ممانعت از قاچاق است.
پیمان کامران تصریح می‌کند: اینکه ادعا می‌شود با کارت‌های سوخت از قاچاق ممانعت می‌شود منطقی نیست چون باوجود آنکه توزیع گازوئیل باکارت سوخت انجام می‌شود بیشترین آمار قاچاق را نیز به خود اختصاص داده است بنابراین نمی‌توان از کارت سوخت انتظار جلوگیری از قاچاق فرآورده‌های نفتی و گازی را داشت.
وی ادامه می دهد: چنین اقدامی نه‌تنها مشکل قاچاق را حل نخواهد کرد بلکه منجر به یکسری مشکلات خواهد شد به‌عنوان‌مثال باوجود فرسودگی سامانه هوشمند جایگاه‌ها، جایگاه‌داران باید اقدام به نوسازی این سامانه کنند، همچنین درکنار خرید و فروش قانونی بنزین، بازاری غیرقانونی برای توزیع بنزین شکل می‌گیرد به‌طوری‌که تعدادی از افرادی که دارای کارت سوخت خودروهای فرسوده و موتورسیکلت هستند، با سوءاستفاده از شرایط اقدام به فروش سهمیه خود می‌کنند.
این مسئول بیان می کند: وجود این کارت‌ها باعث به طول انجامیدن زمان بنزین زدن و افزودن آلودگی نیز می‌شود.
محمدعلی رشادی نیز که از جایگاه داران اصفهان است در گفتگو با ایمنا با تأکید بر غیرمنطقی بودن ورود کارت‌های سوخت می‌گوید: به‌هیچ‌وجه کارت سوخت مانع قاچاق نمی‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: اینکه گفته می‌شود تعدادی از افراد با وسایل نقلیه چون موتور یا وانت مشغول جابجایی بنزین هستند باید پرسید به‌طور روزانه امکان جابجایی چندین لیتر بنزین از داخل شهرها به خارج از مرز با این وسایل نقلیه وجود دارد؟! بنابراین باید ریشه قاچاق را در مواردی دیگر جستجو کرد و به دنبال راه‌حل هایی دیگر بود.
این فعال بیان می‌کند: از دیدگاه من در کشوری که منابع انرژی فراوان است لزومی برای در تنگنا قرار دادن مردم نیست.
رشادی می افزاید: هرچند در هر شرایطی مصرف صحیح انرژی ضرورت دارد ولی چنین محدودیتی برای مصرف صحیح چندان معقول نیست زیرا این محدودیت علاوه بر تأثیر برگرانی حمل‌ونقل منجر به محدود شدن ساعات حمل‌ونقل و ایجاد مشکل برای شهروندان می‌شود ضمن آنکه بستری برای ایجاد شغل‌های کاذب مانند خرید و فروش کارت‌های سوخت نیز خواهد شد.
وی یادآور می‌شود: به نظر می‌رسد برای صرفه‌جویی در مصرف بنزین بهتر است درصدد فرهنگ‌سازی مصرف سوخت باشیم.
گزارش از: نفیسه زمانی نژاد خبرنگار سرویس اقتصاد ایمنا
نظر شما