به گزارش خبرنگار ایمنا، بیماری آلزایمر نوعی اختلال عملکرد مغزی است که توانایی‌های ذهنی مبتلایان این بیماری به تدریج تحلیل می‌رود؛ بارزترین نوع این بیماری اختلال حافظه است که به تدریج حافظه شخص، توانایی یادگیری، استدلال، قضاوت، برقراری ارتباط و انجام فعالیت‌های روزانه را مختل می‌کند. بیماری آلزایمر در دوران سالمندی علایم و نشانه‌هایی دارد که با از دست دادن حافظه کوتاه مدت و فراموش کردن نشانی‌ها و نام‌ها آغاز می‌شود.
در این زمینه گفت و گویی را با سید رضا اسحاقی، فلوشیپ سالمندان متخصص پزشکی و اجتماعی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام دادیم که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
ابتلا به بیماری آلزایمر از چه سنی آغاز می‌شود و تا چه اندازه وارثت و ژنتیک در بروز این بیماری سالمندان مؤثر دارد؟
بیماری آلزایمر معمولاً از سن ۵۵ سال به بالا علامت‌های اولیه را نشان می‌دهد، ولی در بعضی از افراد حتی در سنین پایین‌تر هم این علامت‌ها دیده شده و به نوعی با علایم زود رس آلزایمر رو به رو می‌شوند. از سویی بهتر است بدانیم در زندگی‌های امروزی فراموشی‌های لحظه‌ای زیاد است و به دلیل مشغله‌های زیاد زندگی نباید این فراموشی‌ها را آلزایمر بدانیم. در بیماری‌های فشار خون و دیابت ، عوامل ارثی مشخص و معینی در بروز بیماری افراد مؤثر هستند. خوشبختانه در بیماری آلزایمر وارثت و ژنتیک نقش زیادی ندارد.
چظور می‌توان تشخیص داد که سالمندان دچار آلزایمر شدند؟
فراموشی، شایع‌ترین علامتی که در مورد آلزایمر می‌توان به آن استناد کرد. علاوه بر فراموشی علامت‌های دیگر بیماری آلزایمر اختلال در تکلم و اختلال در خلق و خو بوده و ممکن است سالمندان به طور ناگهانی افسرده و یا خوشحال شوند، گریه کنند و یا بخندند و حتی احتمال اختلال در وضعیت تغذیه و اشتها و تغییر رفتار غذایی اشخاص هم وجود دارد. تغییر در سبک خوابیدن، بیدار شدن، لباس پوشیدن، راه رفتن و تعارف با مهمان می‌تواند نشانه‌های اولیه پیدایش بیماری آلزایمر در سالمندان باشد. یکی از مشخصات بیماری آلزایمر این است که این گروه از افراد معمولاً خاطرات جوانی را به یاد می‌آورند و اغلب حافظه نزدیک آنها دچار مشکل شده و معمولاً اتفاقات اخیر را فراموش کرده و به یاد نمی‌آورند.
چند درصد از سالمندان در کشور و استان مبتلا به بیماری آلزایمر هستند؟
مطابق آماری که به تازگی منتشر شده در جهان حدود ۵۰ میلیون سالمند مبتلا به آلزایمر وجود دارد و پیش بینی می‌شود طی ۳۰ سال آِینده این آمار به ۱۵۰ میلیون نفر هم برسد. در ایران مطابق آمارهای برآورد شده حدود ۷۰۰ هزار نفر سالمند مبتلا به آلزایمر هستند. از تعداد حدود ۹ میلیون سالمند در کشور تقریباً میانگین حدود هفت درصد سالمندان به بیماری آلزایمر مبتلا شدند. بنابراین از تعداد ۵۰۰ هزار سالمند در استان مبتلایان به آلزایمر را می‌توان با میانگین هفت درصدی ارائه داد.
آیا بیماران آلزایمری در جوامع شناخته شده است؟
امروزه انجام کار بیشتری در این حوزه حس می‌شود، متاسفانه در منابع علمی گزارش شده که بیشتر کشورها و ایران روی اینکار کم هزینه و برنامه‌ریزی کردند. انتظار سازمان جهانی بهداشت که سازمان متولی این امر است این است که در هر جامعه حداقل ۵۰ درصد بیماران آلزایمر شناخته شده باشند تا برای آنها برنامه ریزی شود. در حالی که تحقیقات نشان می‌دهد که کمتر از ۱۰ درصد آنها شناحته شده و در بالای ۹۰ درصد آنها از وجود این بیماری آگاهی کافی در دست نیست.
درباره تست‌های شناسایی بیماری آلزایمر توضیح دهید؟
بیشتر تشخیص بیماری آلزایمر بر اساس معاینه‌های کلینیکی است. بر اساس یافته‌های بالینی و بر مبنای علایم موجود در زندگی، رفتارها، تکلم و حافظه شخص به راحتی می‌توان بیماری آلزایمر او را تشخیص داد. اما پارکلینیک و تست‌های آزمایشگاهی کمک چندانی در این زمینه نمی‌کند زمانی که آلزایمر پیشرفته شد که با رسوبات داخل مغزی و کوچک شدن بافت مغز همراه باشد با سی تی اسکن و ام آر ای می‌توان آن را تشخیص داد که این امر در مراحل آخر آلزایمر اتفاق افتاده و این تشخیص دیر هنگام بوده و مفید نخواهد بود.
سبک زندکی افراد سالمند تا چه اندازه در کاهش اختلال آلزایمر مؤثر است؟
آلزایمر یا به صورت مزمن، تدریجی و یا رو به پیشرفته است. یعنی اگر سالمندان موردی را فراموش کردند دیگر به یاد نیاورده و تقریبا امکان بازگشت نیست، تجربه این حالت در دوران سالمندی یکی از نشانه‌های آلزایمر است و باید به سبک زندگی فرد هم دقت شود. داشتن یک سبک زندگی منظم و حساب شده که فردسالمند مطابق عادت روزانه بداند وسایل خود را کجا می‌گذارد در نتیجه پیدا کردن آن هم آسان خواهد بود، اما برای افراد بی نظم پیداکردن وسایل به مراتب سخت‌تر است. علاوه بر این با داشتن سبک زندگی فعال و مؤثر که فعالیت‌های فیزیکی و تحرک‌های روحی و روانی را در بر می‌گیرد، احتمال بیماری آلزایمرکمتر است. عدم تحرک فیزیکی و ذهنی فرد سالمند از فعالیت و پویایی باز می‌دارد و به نوعی او را خانه نشین و منزوی می‌کند.
درباره شیوع این بیماری بین زنان و مردان توضیح دهید؟
بیماری آلزایمر نوسان دارد و ممکن است در طی چند هفته فرد با کمی بهبودی دوباره وضعیت بدتری را پیدا کند. مردان به دلیل نوع سبک زندگی، بیشتر از زنان در معرض آلزایمر هستند استرس زیاد، ضربات مغزی، فشار خون، دیابت، بد غذایی، کم تحرکی، دود سیگار عوامل تشدید کننده بیماری آلزایمر است. از سویی باید بدانیم که سالمندی مساوی با آلزایمر نیست و اکنون در جامعه مصرف دخانیات یکی از مواردی است که بر روی مغز اثرات مضر آن اثبات شده و به شدت شیوع آلزایمر دامن میزند.
برای پیشگیری از آلزایمر و کاهش شیوع آن در اجتماع چه توصیه‌ای دارید؟
یکی از اهداف اصلی در جامعه بالا بردن سطح آگاهی و دانش جامعه در هر گروه سنی و جنسی درباره این بیماری است. بهترین برنامه برای پیشگیری از بیماری آلزایمر به خصوص مراقبت آن همان بالا بردن دانش و آگاهی اشخاص اجتماع است. با توجه به اینکه هنوز متاسفانه داروی مناسبی برای درمان این بیماری نیست بایستی بیشتر بر روی پیشگیری سرمایه گذاری کرده که به نفع مردم و جامعه است. استرس یکی از بحث‌های شناخته شده سبک زندگی است و متاسفانه در عوامل زیادی ایجاد بیماری‌های صعب العلاجی را به دنبال دارد. با برخورداری از ایمان قوی و سبک زندگی بر مبنای توکل و تلاش در انجام کارها و واگذار کردن نتیجه کار به خداوند جایی برای استرس باقی نمی‌ماند و گفتن ذکر، خواندن قرآن، دعا و نماز در پیشگیری از آلزایمر و دمانس افراد بسیار مؤثر بوده و موجب نشاط روحی آنها می‌شود.
نظر شما