به گزارش ایمنا، بازگشت رییس‌جمهور از مقر سازمان ملل متحد در نیویورک، اگر چه دستاوردی سیاسی نداشت اما یکی از سربازان هخامنشی را که ۸۰ سال پیش به‌صورت غیرقانونی از ایران خارج شده بود، به میهن بازگرداند. این سرباز که رییس جمهور ایران را در بازگشت از نیویورک همراهی می کرد، سردیس نگهبان هخامنشی است که از پلکان شرقی کاخ آپادانا در مجموعه تخت جمشید از سنگ برجسته های منقوش به سربازان هخامنشی جدا شده است. اکتشاف اولیه تخت جمشید در زمان پهلوی اول به موسسه مطالعات شرقی دانشگاه شیکاگو سپرده شده بود و سردیس سرباز هخامنشی در سال ۱۹۳۳ میلادی به دست باستان شناسان موسسه شرق شناسی این دانشگاه کشف شد.
در سال ۱۹۳۶ این مجسمه به یک باره مفقود شد و گفته می شود ۱۵ سال بعد از مفقود شدن، اولین بار از دستان یک مجموعه دار اشیاء عتیقه اهل نیویورک به نام پل مالون سر برمی آورد و او آن را تنها به قیمت هزار دلار به یک مجموعه دار کانادایی به نام مورگان می فروشد. در سال ۱۹۵۱ وارث قانونی این ثروتمند کانادایی، تصمیم می گیرد که این شئ باستانی را به موزه مونترال در کانادا اهدا کند. تا حدود سال ۲۰۱۱ این شی در موزه مونترال در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داشت.
در سال ۲۰۱۱ باز هم این مجسمه به سرقت رفت در قبال این سرقت، مبلغ ۹۱۲ هزار دلار خسارت از سوی شرکت بیمه کننده موزه مونترال (آکسا) به این موزه پرداخت شد. مقامات کانادایی در سال ۲۰۱۴ این سردیس را در شهر ادمونتون شناسایی و سپس به شرکت بیمه آکسا بازمی گردانند، اما در این بین موزه مونترال از پس گرفتن مجسمه و البته پس دادن پول بیمه سر باز می زند.
پس از این شرکت بیمه آکسا توانست این مجسمه را به شرکت مجموعه دار اشیاء هنری به نام «ویس و فاگ» در لندن به فروش برساند. این شرکت مجموعه دار نیز در دو سال گذشته این سردیس را در چند نمایشگاه فروش اشیاء هنری در لندن، ماستریخت و بار آخر در پاییز ۲۰۱۷ در نیویورک با پیشنهاد دو میلیون و دویست هزار دلار برای فروش می گذارد و سرانجام توسط پلیس نیویورک ضبط و توقیف می شود.
دولت مردان تاریخ را برگرداندند
در سال ۱۳۸۹ منشور حقوق بشر به ایران بازگشت و پس از شش ماه در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۹۰ به موزه بریتانیا برگردانده شد. در دولت اول روحانی نیز چهار محموله آثار تاریخی به کشور بازگشت که این اشیا شامل ۳۴۹ قطعه شی متعلق به منطقه باستانی خوروین، ۱۰۸ شی منطقه باستانی چغامیش دزفول، اشیای تاریخی ایران، شامل ۳۰ قطعه از اشیا و آثار فرهنگی متعلق به دوران قبل و پس از اسلام و ۷۳ قلم اشیای تاریخی دوره ساسانیان بود و در رسانه ها با عنوان «چهار استرداد بزرگ تاریخی» از آن ها یاد شد. اینک باز هم یک شی تاریخی دیگر توسط دولت باز گردانده شد.
روند بازپس گیری این سردیس با توقیف این مجسمه در نیویورک و پیگیری های سازمان میراث فرهنگی ایران آغاز شد. جمهوی اسلامی ایران در اکتبر ۲۰۱۷ با ارائه مدارک مالکیت، استرداد این اثر تاریخی را از دادگاه نیویورک درخواست کرد. در نهایت دادستانی نیویورک با تکمیل اطلاعات خود نتیجه می گیرد که این شی باستانی به طور غیرقانونی از ایران خارج شده و آخرین خریدار این اثر یعنی همان شرکت انگلیسی به هنگام خرید آن بر این امر واقف بوده یا می توانسته با کسب اطلاعات از دانشگاه شیکاگو یا دیگر مراجع متخصص علمی، به خوبی از دزدیده شدن و خروج غیرقانونی این شی از ایران اطمینان یابد.
دادگاه در یازدهم جولای ۲۰۱۸ رای نهایی خود را برای استرداد اثر به ایران اعلام کرد و سرانجام در چهارم سپتامبر (سیزدهم شهریور) تحویل نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد شد.
نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد چهاردهم شهریورماه به خبرنگاران گفت: سردیس سرباز هخامنشی که به صورت غیرقانونی از ایران خارج شده بود، از دادستانی نیویورک تحویل و به زودی به ایران منتقل می شود.
رییس جمهوری اسلامی ایران شامگاه سه شنبه در شصت و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک سخنرانی کرد و در بازگشت از سفر خود، این اثر را به میهن بازگرداند و امروز این سرباز خسته از راه در تهران رونمایی و پس از آن که در چند موزه مهم در چند شهر کشور از جمله، موزه آذربایجان، اصفهان، خراسان رضوی نمایش داده می شود به شیراز منتقل و جایی نزدیک به تخت جمشید برای همیشه به خانه باز می گردد.
سرباز هخامنشی این بار اگر به سفر رفته بود فتحی نکرد اما اسیر شد؛ سربازی که زمانی تاخت و ایران را سربلند کرد این بار دست به دست شد و درون قفس به تماشای جهان نشست. این سرباز آخرین شی تاریخی گم شده از ایران نیست اشیایی که پیچ و خم تاریخ را زنده می کنند و یادآور فرهنگ و تمدن هستند و امروز چقدر می توان امیدوار بود که باز هم این سربازان به وطن باز گردند و در سرزمین خود آرام بخوابند.
نظر شما