در هلسینکی نام ایران تنها دو بار مطرح شد

دیدار رؤسای جمهور روسیه و آمریکا در نشست هلسینکی و مواضع دو کشور در قبال خاورمیانه و به ویژه سوریه، ایران و برجام یکی از مهمترین تحولاتی بود که در روزهای اخیر مورد توجه تحلیل گران قرار گرفته است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، نشست جنجالی هلسینکی در حالی برگزار شد که سفر علی اکبر ولایتی به روسیه به فاصله تنها چند روز قبل از دیدار پوتین و ترامپ نیز گمانه زنی های مختلفی پیرامون پیام‌های ولایتی برای پوتین به دنبال داشت. در همین راستا گفت وگویی داشتیم با حسن بهشتی پور، تحلیلگر مسائل بین المللی و نظر وی را در این رابطه جویا شدیم، مشروح این مصاحبه را در ادامه می خوانید:

ارزیابی شما از دیدار پوتین و ترامپ در هلسینکی چیست؟

در این نشست یک روزه  قرار بود مذاکره بین روسای جمهور آمریکا و روسیه به مدت یک ساعت برگزار شود، ولی به مدت دو ساعت طول کشید و پوتین و ترامپ به موضوعات و مسائل بین المللی اشاره و راجع به مسائل  منطقه ای وبین المللی گفت‌وگو کردند. یکی از این مسائل خلع سلاح هسته‌ای بود که تاکید شد گفت‌وگوها راجع به این موضوع در آینده ادامه خواهد داشت. همچنین دو رییس جمهور راجع به خروج آمریکا از برجام گفت‌و گو کردند و پوتین اعلام کرد که خروج آمریکا از برجام مشکل ساز می شود؛ چرا که برجام به عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای کمک می کرد.

با این وجود، بیشتر سوالاتی که از طرف خبرنگاران پرسیده شد مداخله روسیه در انتخابات رییس جمهور آمریکا بود که ترامپ با قاطعیت این موضوع را رد کرد، البته خیلی بعید است که آمریکایی‌ها این مسأله را بپذیرند، اما به هر حال موضوع دخالت روسیه در انتخابات آمریکا درسال۲۰۱۶ یکی از سوژه های اصلی بود که چندین خبرنگار این سوال را با شیوه های مختلف مطرح کردند.

در رابطه با سوریه چه بحث‌هایی بین دو طرف انجام شد؟

در کنفرانس مطبوعاتی بعد از این نشست نیز دو طرف راجع به سوریه و آینده آن و اینکه بتوانند کمک‌های انسانی در اختیار مردم سوریه قرار دهند، صحبت کردند. ترامپ با صراحت اعلام کرد که دیگر به دنبال تغییر دولت سوریه نیست و مایل است هر چه زودتر کمک‌های انسانی را در اختیارمردم سوریه بگذارد.

پوتین نیز در این رابطه گفت که ارتش دو کشور آمریکا و روسیه در سوریه خیلی بهتر از دولت های دو کشوربا همدیگربا هم کار کرده اند و بر این اساس دو رییس جمهور مسئولان شورای امنیت ملی خود را موظف کردند تا در مورد آینده سوریه گفت‌وگو کنند. یکی از نکات دیگری که مورد توجه دو رییس جمهور قرارگرفت، امنیت اسرائیل بود که پوتین بر آن تاکید کرد و گفت:  اسرائیل باید امن باشد.

نظر شما در مورد موضع پوتین پیرامون برجام در نشست هلسینکی چیست؟

در این رابطه پوتین این موضوع را مطرح کرد که به ترامپ هشدار داده که خروج آمریکا از برجام به نفع صلح و ثبات منطقه نیست. نکته مهم دیگری که در حرفهای پوتین وجود داشت این بود که وی به همکاری‌های لازم با ایران و ترکیه در مورد سوریه اشاره و تاکید کرد که به ترامپ گفته است روسیه علاوه بر اینکه مذاکراتی با آمریکا و فرانسه دارد، راجع به آینده سوریه با ایران و ترکیه نیز مذاکرات خود را خواهد داشت، البته پوتین فقط در همین دو مورد به ایران اشاره کرد.

یعنی در دیدار سران دو کشور در مورد ایران صحبت دیگری نشده است؟

گفت‌وگوهای ترامپ و پوتین پشت درهای بسته و بدون حضور خبرنگار انجام شده، بنابراین اطلاعات دقیقی در مورد متن مذاکرات‌ در دست نیست. با این حال در کنفرانس مطبوعاتی در دو قضیه برجام و آینده سوریه نام ایران ذکر شد. با این حال نکته قابل توجه این بود که دو رییس جمهور تاکید زیادی بر امنیت اسرائیل داشتند و پوتین به طور مشخص به خبرنگاران گفت: امنیت مرز سوریه با اسرائیل دارای اهمیت است.

آیا سفر علی اکبر ولایتی به روسیه، چند روز پیش از نشست هلسینکی معنا و مفهوم خاصی داشت؟

در این رابطه برخی گمانه زنی‌ها صورت گرفته مبنی بر اینکه ایران تلاش کرده است از طریق روسیه به آمریکا پیام بدهد، در حالی که این قضیه از طرف دولت ایران تکذیب شد؛ چرا که ایران اگر بخواهد پیامی را به آمریکا بدهد ازطریق سفارت سوئیس این پیام را ارسال می کند و نیازی به دولت پوتین ندارد. بنابراین به نظر می رسد خبرسازی‌ها در این حوزه بی پایه و اساس است.

تحلیل شما از دستاوردهای سفر علی اکبر ولایتی به روسیه چیست؟

آقای ولایتی بعد از دیدار با پوتین اعلام کرد روسیه قراراست ۵۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه گذاری کند، این عدد باعث حرف و حدیثهای زیاد شده است؛ در واقع ولایتی راجع به عددی صحبت کرده است که اگر شرکت‌های نفتی روسیه در گاز و نفت ایران سرمایه گذاری کنند و یا روسیه از ایران نفت خریداری کند، طی ۱۰ سال آینده امکان تحقق دارد. البته این عدد ۵۰ میلیارد توسط سخنگوی کاخ کرملین رد شده و وی اعلام کرده که  قرار نیست روسیه به یکباره ۵۰ میلیارد در ایران سرمایه گذاری کند  و یا به این میزان از ایران نفت بخرد. 

در کنار این تکذیبیه باید به این نکته نیز توجه کرد که حجم مناسبات اقتصادی ایران و روسیه در حال حاضر تازه به حدود ۳ میلیارد دلار رسیده است. بنابراین به نظر می رسد عددی همچون ۵۰ میلیارد دلار ظرف یکسال محقق نخواهد شد، بلکه در طی ۱۰ سال آینده و به تدریج به دست می آید و تنها شرکت‌هایی می‌توانند در ایران سرمایه گذاری کنند که طرف معامله با آمریکا نباشند؛ چرا که اگر که در طرف آمریکا باشند تحریم خواهند شد.

آیا توافق حاصل شده در سفر ولایتی به روسیه سرمایه گذاری ۵۰ میلیاردی در ایران بوده یا خرید نفت ایران توسط روسیه در قبال کالا؟

این موضوع هیچ ارتباطی با سفر آقای ولایتی ندارد؛ سفر آقای ولایتی بیشتر با موضوع سوریه و آینده آن و موضع روسیه در موضوع برجام مرتبط بوده است، اما در رابطه با این توافق باید گفت قرار است بخشی از آن به صورت سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز ایران باشد و  بخش دیگر به این صورت که ایران نفت را به شرکت‌های روسیه بفروشد و آن ها چون تحریم نیستند نفت ایران را صادرکنند و بفروشند، ولی به جای پول، کالاهای مورد نیاز را به ایران صادر کنند. البته این یک توافق است که هنوز نهایی نشده، اما بیش از ۹۰ درصد آن حل و فصل شده و فقط مسائلی مثل اینکه نرخ هر بشکه نفت ایران باید چقدر باشد و به چه شکلی این کالاها مبادله شود، هنوز باقی مانده است.

چرا این توافقات توسط وزیر خارجه انجام نشد؟

اعزام نماینده از سوی مقامات مختلف در کشورهای دیگر نیز رایج است، وظیفه وزیر امور خارجه پرداختن به مسائل دیپلماتیک کشور در عالی ترین سطح پس از رییس جمهور است، آقای ولایتی حامل پیام ویژه مقام معظم رهبری به ولادیمیر پوتین بود، بنابراین رهبر انقلاب مشاور عالی خود را برای انتقال این پیام انتخاب کردند. مذاکراتی که در این سفر انجام شد هیچ تعارضی با وظایف وزارت خارجه ندارد، بلکه در تکمیل اقدامات این وزارتخانه است، ضمن اینکه سفیر ایران به عنوان نماینده وزرات خارجه در این دیدار حضور داشته اند.

بنابراین الزامی وجود ندارد که فرستادگان رییس جمهور و رهبر یک کشور حتما از اعضای وزارت خارجه باشند، این فرد می تواند یک مقام عالی از طرف رییس جمهور یا فردی مورد اعتماد رهبر باشد. در مذاکرات اخیر نیز رهبر انقلاب تشخیص دادند آقای ولایتی  پیام ایشان را انتقال دهد. رییس جمهور روسیه هم به طور رسمی به نماینده مقام معظم رهبری وقت ملاقات داد در حالی که معمولا برای چنین ملاقات هایی وقت نمی دهد.

در آستانه سفر پوتین به هلسینکی، ملاقاتی در عالی ترین سطح بین ولایتی و پوتین انجام شد و به نظرم این سفر به نفع منافع کشور بوده و هیچ ضربه ای هم به جایگاه وزارت خارجه وارد نکرد.

کد خبر 348480

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.