نریمان پیراسته در گفت و گو با خبرنگار ایمنا اظهارکرد: در گذشته عناصر اصلی شهرها شامل حصار، دروازه ها و برخی عوامل طبیعی همچون باغات، کوه یا رودخانه بود که برای کمک به مسایل امنیتی، شهرها را به عوامل طبیعی محدود می کردند.
وی با اشاره به وجود کوه صفه و زاینده رود به عنوان عوامل طبیعی شهر اصفهان افزود: اتفاقی که برای اصفهان افتاد این است که شهر در کنار رودخانه شکل نگرفت، بلکه چون اقتصاد مردم کشاورزی بود، بهترین زمینها برای کشاورزی اطراف رودخانه زاینده رود بود و به همین خاطر ریشههای شهر اصفهان فاصله زیادی با رودخانه پیدا کرد تا زمینهای کشاورزی بتواند از رودخانه استفاده کند و شهر در سایر زمینها پیادهسازی شود.
این کارشناس ارشد معماری و شهرسازی با بیان اینکه حصارها همیشه بخشی از شهر تاریخی به شمار میرفته، گفت: این حصارها که محدوده شهر را تعیین میکرد، بر اساس عوامل طبیعی و مصنوعی بوده، به عنوان مثال در اصفهان حصار سلجوقی یا صفوی جزء حصارهای مصنوعی و انسان ساخته است و کوه صفه و باغات حصارهای طبیعی شهر بودند.
وی ادامه داد: در گذشته وقتی سفرا و تجار از نقاط مختلف داخل و خارج از کشور قصد ورود به اصفهان از سمت جنوب را داشتند، وقتی به کوه صفه میرسیدند، یک روز اقامت میکردند و شاه عباس ابهت اصفهان را از فراز این کوه به افراد تازه وارد نشان میداد، سپس آنها از میان باغ هزارجریب و چهارباغ عبور و به کاخ عالی قاپو میرسیدند و اسکان میکردند.
پیراسته با بیان اینکه پلهای تاریخی سی وسه پل و خواجو نیز با توجه به عبور افراد از آنها برای وارد شدن به شهر به نوعی دروازه شهر محسوب میشدند، افزود: در کنار این ورودیها، دروازههای دیگری نیز برای ورود به شهر وجود داشت که نمونه بارز آنها دروازه سه پله در انتهای خیابان مسجد لنبان است، در واقع با توجه به عبور آب از مادی در آن مسیر پلی ساخته شد و آن را «سه پله» نامیدند.
وی تصریح کرد: با اینکه انسانها برخی از حصارهای شهر را میساختند و محدوده شهر را به واسطه آنها مشخص میکردند، سعی داشتند از عوامل طبیعی نظیر کوه صفه، زاینده رود و مادیها استفاده کنند.
این کارشناس ارشد معماری و شهرسازی با بیان اینکه اتفاق بعدی، پشت دروازه های شهر بوده است، گفت: دروازههایی همچون «دروازه کهران» در خیابان گلزار یا «دروازه حسن آباد» کاربری ورود به محلات شهر را داشتند، در این دروازهها فرصتی برای افراد تازه وارد چه سفیر، چه تاجر یا فرد عادی فراهم میشد تا در محدوده دروازه اقامت کرده و خود را برای ورود به شهر آماده کند؛ اتفاق مهمی که امروزه در دروازههای فعلی شهر نمیافتد، زیرا افراد از کنار یک تابلوی خوش آمدگویی یا از زیر یک پل عبور کرده و وارد اصفهان میشوند.
پیراسته ادامه داد: امروزه فرصت داده نمیشود که افراد هنگام ورود به شهر، فضای جدیدی را درک کرده و سپس وارد شوند به همین خاطر معتقدم اگر قرار است دروازه یا ورودی بسازیم، بهترین نمونه، نمونههای تاریخی است.
وی با بیان اینکه در نمونههای تاریخی به عنوان مثال هر کسی از پلها، باغات یا کوه صفه عبور میکرده، متوجه ورود به شهر میشده است، اظهارکرد: از این رو دلیلی ندارد که دروازهها مثلاً در ورودی خیابان کاوه باشد بلکه این اتفاق میتواند زودتر رقم بخورد، به عنوان مثال برای ورودی سمت شمال شهر مکانی حدفاصل شاهینشهر تا اصفهان ساخته شود به گونهای که در شأن پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی باشد.
این کارشناس ارشد معماری و شهرسازی تاکیدکرد: ورودیهای شهر اصفهان از سمت شمال و جنوب به زیرگذرها و روگذرهایی تبدیل شده که قبل از کاربری ورودی، بیشتر حس فرار از ترافیک را به همه القاء میکند، از این رو احیاء ورودیهای فراموش شده شهر ضروری به نظر میرسد.
وی گفت: امروزه فرنگیها برای ورودیهای شهر خود از تجربه ۴۰۰ سال پیش صفویان الگو میگیرند، بنابراین اگر در حال حاضر قرار باشد جانمایی برای ایجاد ورودیهای شهر داشته باشیم، باید از ایدههای گذشتگان استفاده کنیم.
پیراسته افزود: با توجه به اینکه در حال حاضر شهر اصفهان ورودی مناسبی ندارد، باید با هماندیشی و استفاده از نظرات کارشناسان، ورودیهایی در شأن این جهانشهر تاریخی تعریف و ساخته شود.
نظر شما