به گزارش ایمنا، شاید تاکنون به این موضوع فکر کرده باشید که نخستین چیزی که از شهرها در ذهنها میماند چیست؟ خب طبیعی است که پاسخ، همان چیزی است که در ابتدا از هر شهری دیده میشود، یعنی همان ورودی شهر. همانطور که برخورد هر کس با دیگران معرف شخصیت فرد است، ورودی هر شهر نیز معرف شخصیت شهر است، زیرا نخستین برخوردی که هر شهر با افراد دارد به وسیله ورودی رخ میدهد. حال اینکه هر شهر چه شخصیتی از خود را در ذهنها به جای بگذارد، بسته به نوع و بافت دروازه شهر دارد.
با این حال عوامل گوناگونی بر طراحی ورودی شهر تاثیرگذار است، اما باید توجه کرد که ورودی تنها یک تابلو، خیابان و یا تکعنصر نیست، بلکه فضایی است که شهر را در نگاه نخست تعریف میکند. حال برای اینکه ذهنیتی در مورد شاخصهای ورودی شهر داشته باشیم بهتر است به سراغ افرادی غیر از متخصصان شهری و مسئولان برویم تا دید خود را فراتر برده و وضعیت شهر را از زبان شهروندانی که در این زمینه سررشته دارند بشنویم. در این راستا خبرگزاری ایمنا با توجه به اهمیت ساماندهی ورودی شهر تاریخی اصفهان به سراغ دانشجویان رشته شهرسازی رفته تا این موضوع را از دید دانشگاهیان بررسی کند.
ایجاد کریدور سبز در ورودیهای شهر
سینا راهساز، دانشجوی رشته شهرسازی: ورودی شمالی اصفهان از نظر بصری مشکل دارد؛ وجود کاربریهای ماشینآلاتی، تو ذوق آدم میزند. اما وضعیت ورودی شهر از سمت بهارستان به خاطر وجود پارک صفه بهتر است. با این حال اینطور نیست که بگوییم مقدمه و نشانه خاصی وجود دارد و وارد شهر اصفهان شدهایم.
بهتر است یک کریدور سبز در هنگام ورود به شهرها برای دوری از ترافیک شهر وجود داشته باشد، نه اینکه جلوه کثیفی را به نمایش گذارد. حتما که نباید یک ورودی، سردر باشد، میتواند نشانهای طراحی شود که شهر را تعریف کند، یعنی بگوید این شهر، شهری گردشگری، اسلامی و یا مانند اینهاست. البته خوب است جذبکننده هم باشد، نه اینکه جملهای نوشته شده بر تابلو باشد. از آنجایی که تاکنون شهر اصفهان از سمت جنوب رشد بسیاری داشته است، ورودی شهر از سمت صفه، به سوی سپاهانشهر حرکت کرده است که البته اکنون حالت قبل خود را در صورت وجود ورودی تعریفشده، از دست داده است. ورودیهای شهر به گونهای نیست که بگوید کم کم در حال ورود به شهری هستید، بلکه کم کم جلوه کثیف شهر را نشان میدهند.
به عنوان نمونه در گذشته باغهای هزارجریب کریدور سبز ورودی جنوب شهر به حساب میآمده که اکنون اتوبانها، ورودی را تشکیل میدهند. به هر حال طراحی ورودی و محل نفوذ شهر، حس آشنایی را در ذهن ایجاد میکند. اگر گردشگر باشید به این خاطر که وارد شهر جدیدی شدهاید، حسی خوب پیدا میکنید و اگر شهروند باشید حس تعلق به شهر در وجودت زنده میشود.
ورودیهای شهر اصفهان، نقش خود را از دست دادهاند
صادق شیرعلی، دانشجوی دانشگاه شیخ بهایی در رشته کارشناسی شهرسازی: پیش از این، ورودیها به شکل بهتری نقش خود را برای شهر ایفا میکردند. المان و معیارهایی که در ورودی جنوب بودهاند با انتظاراتی که از ورودی میرود مطابقت داشتهاند. اما اکنون به این خاطر که جزیی از شهر هستند از دید ناظر محو شدهاند. ورودیهای شهر چهره خیلی خوبی ندارند، به عنوان نمونه ورودی جنوبی که روزانه دستکم یک بار از آن عبور میکنم، کوی راه حق، ورودی سپاهانشهر و... تعریف خود را از یک ورودی از دست دادهاند. ورودی شرقی و غربی هم همینطورند بلکه بدتر.
به همین خاطر بهتر است ورودی هر شهر فضایی را تعریف کند که دعوت کننده، شاخص و نشانه باشد، چیزی که در اصفهان کمتر دیده میشود. اما لازم است هر ورودی تا جایی که پتانسیلش را دارد، دارای همه خصوصیات مورد نظر باشد. اینکه برای شهرهای کوچک و بیشتر شهرهای بزرگ نامی انتخاب میشود و در هنگام ورود به شهر، تابلویی دیده میشود که میگوید «به شهر ... خوش آمدید» کمترین توقعی است که از ورودی میرود.
اما شاید چیزی به اندازه تعریفکنندگی شاخص و نشانه بودن، برای یک ورودی پررنگ نباشد. راه و مسیرها هستند که مسافر را به داخل شهر هدایت میکنند، اما جذاب بودن هم که بخشی از دعوتکنندگی است در طراحی ورودی نقش اساسی دارد.
ورودیهای شهر از حالت ترافیکی خارج شوند
پرستو صالحی، دانشجوی ارشد طراحی شهری دانشگاه هنر اصفهان: ورودیهای شهر اصفهان اکنون تعریف مشخصی ندارند. این شاخص بودن و تعریف فضا است که ورودی را تعریف میکند. این ورودیها شایسته شهر هویتمند اصفهان نیستند. تعیّن فضایی موجب میشود که فرد حس کند در آستانه ورود به فضای خاصی است. اما اکنون این تعریف جای خود را به خیابان و بلوار داده است، یعنی هنگامی که به ترافیک خودروها میرسیم، متوجه میشویم که وارد شهری شدهایم.
اما برای رهایی از این وضع راهحلهای بسیاری وجود دارند؛ به عنوان نمونه در طراحی ورودی شهر میتوان از الگوهای خاص و عناصر شاخص شهر همچون چهلستون، میدان امام علی (ع) و میدان نقش جهان و... الهام گرفت، در این صورت به هویتمندی شهر کمک کردهایم و تصویری را در ذهن مخاطب ایجاد کردهایم. افزون بر آن به این خاطر که طراحی یک ورودی، باید طراحی یک فضا باشد نه تنها خیابان و بلوار، لازم است عوامل اجتماعی هم برای طراحی در نظر گرفته شوند که البته اکنون به جای تعریف فضا، میدانها هستند که با ایجاد گره ترافیکی شهر را معرفی میکنند. این موضوع اهمیت عملکرد را در طراحی ورودی نشان میدهد.
همچنین نامگذاری ورودیها در ایجاد تصویر ذهنی مؤثر است، به عنوان نمونه هنگامی که از نام «دروازه قرآن» به میان میآید، متوجه میشویم که از شیراز صحبت میشود، اما در شهر اصفهان چنین چیزی نداریم و به جای استفاده از نامهای قدیمی شهر و ورودیهای آن همچون «جویباره»، «طوقچی» و... از نامهای معاصر استفاده میشود، این موضوع نیز به تعریف هویت شهر نیز کمک میکند.
بنابراین توجه به کالبد، نامگذاری و عملکرد در طراحی ورودی شهر اهمیت دارد، همانگونه که در گذشته کاروانسراها که ورودی را برای شهر تعریف میکردهاند، هم از نظر کالبد مورد توجه بودهاند و هم از نظر عملکرد، چراکه ارتباط جمعی را در عین امنیت برای مسافران ایجاد میکردهاند. به همین خاطر بهتر است ورودیهای شهر از حالت فعلی و ترافیکی خود خارج شوند.
ورودی شهر مسافرپذیر باشد
فاطمه معصومی، دانشجوی شهرسازی دانشگاه بجنورد: شاید آنچه که امروزه برای ورودی شهرها طراحی میشود، تقلیدی کورکورانه از عناصر و عوامل گوناگون است. در همین راستا نقش ارتباطی و نشانهای ورودی تأثیر بسیاری در ذهنیت افراد دارد. به همین خاطر ورودی شهر هرچه بهتر و اصولیتر طراحی شود، ذهنیت زیباتری را ایجاد میکند. اما در کنار زیبایی اصولی هم وجود دارند که بهتر است در طراحیها در نظر گرفته شوند تا خدای ناکرده با سلیقه شخصی افراد مواجه نشویم.
به عنوان نمونه ضمن آنکه در هنگام ورود به شهر فضایی تعریف میشود، لازم است آسایش و امکانات رفاهی برای مسافران در نظر گرفته شود. یعنی دلبازی را رعایت کرده باشد و مسافر را پذیرا باشد. البته وجود نظم و وضوح نیز در تصویر ذهنی افراد مؤثر است. اما هر چه که هست باید شهر را به بهترین نحو معرفی کند، چراکه ورودی شهر، افراد را آرام آرام برای قدم نهادن در شهر جدید آماده میکند، به همین خاطر تکرار الگوهای نامناسب، بیجا و استفاده از طرحهای نامفهوم و حتی سلیقهای مناسب شهرها به خصوص شهرهای باهویتی همچون اصفهان نیست.
نظر شما