به گزارش خبرگزاری ایمنا، کبد بزرگ‌ترین غده بدن است که در فعالیت‌های سوختوساز کلسترول، ذخیره مواد قندی، تولید پروتئین ها و انعقاد خون نقش مهمی را برعهده دارد. کبد مسوول اعمال حیاتی بدن است و هرنوع اختلال در عملکرد کبد بیماری کبدی نام دارد. شایع ترین اختلال کبدی که در جوامع مختلف به خصوص در جامعه ایرانی مشاهده می شود تجمع چربی در بافت کبد است که اصطلاحا "کبد چرب" نام دارد و افراد به دلیل اضافه وزن تدریجی در طول عمر به کبد چرب مبتلا می شوند.
آنچه در زیر می خوانید گفتگو با «پیمان ادیبی» استاد بیمارهای گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در خصوص کبد و علایم تشخیصی آن است.
کبد در کدام قسمت بدن قرار دارد؟
کبد یکی از بزرگ‌ترین اعضای داخلی بدن است که در ناحیه بالا راست شکم و در زیر دنده ها قرار دارد و به طور معمول این عضو بدنتوسط خود فرد قابل لمس نیست. کبد در سوختوساز و ذخیره موادی قندی، ساخت پروتئین ها و انعقاد خون نقش مهمی را برعهده دارد.
شایع ترین اختلال کبد چیست؟
شایع ترین اختلال کبدی که به خصوص در جامعه ایرانی نیز مشاهده می شود تجمع چربی در بافت کبد است که " کبد چرب" نام دارد و به دلیل اضافه وزن تدریجی ایجاد می شود. همان‌گونه که چربی در سایر نقاط بدن رسوب می کنند و در ناحیه شکم و لگن قابل مشاهده است در احشای داخلی بدن نیز وجود دارد، بنابراین کبد چرب جزیی از اضافه وزن و چاقی است و جدا از آن تعبیر نمی شود.
نشانه های کبدچرب چیست؟
اولین نشانه کبد چرب اختلالات و تغییرات سوختوساز بدن است که این تغییرات می توانند با بیماری هایی مانند دیابت، چربی خون و فشار خون بالا همراه باشد.
خارش و تغییرات رنگ پوست با بیماری کبدی ارتباطی دارد؟
تغییرات رنگ پوست، دانه های پوستی در افراد، لکه های زیر چشم، آفتاب سوختگی، لکه های حاصل از حاملگی، اگزما و خارش معمولا با بیماری های کبدی ارتباطی ندارد و لازم نیست که افراد به دلیل وجود این نشانه ها به‌صورت مکرر برای انجام آزمایش های کبدی مراجعه کنند.
رنگ زرد می تواند نشانه بیماری کبدی پیشرفته باشد؟
در بیماران پیشرفته کبدی معمولا زردی قابل توجهی در ناحیه سفیدی چشم و پوست ظاهر می شود، البته زردی پوست و چشم از نشانه های بیماری صفرای پیشرفته نیز بشمار می رود. از دیگر نشانه های بیماری پیشرفته کبد خارش شدید در تمامی بدن است ولی خارش های موضعی در یک نقطه و لکه های موضعی ارتباطی با بیماری کبد ندارند.
یبوست رابطه ای با بیماری کبد دارد؟
برخلاف آنچه در گفته همگانی در جامعه شننیده می شود اعمال کبد در طب مدرن ارتباطی با اعمال روده، یبوست یا اسهال ندارد، بنابراین بیمارانی که دچار یبوست هستند لازم نیست داروهای خاص کبد استفاده کنند، گرچه در طب های مزاجی و یا سنتی ارتباطاتی بین عملکرد کبد و امعاء و احشا ذکر شده است.
علت بزرگ شدن کبد چیست؟
بزرگ‌شدن کبد به دلیل کبد چرب و تجمع چربی ایجاد می شود، بنابراین برای درمان بزرگ‌شدن کبد که در سونوگرافی مشخص می شود از روش های درمانی کبد چرب استفاده می شود.
بیماران مبتلا به کبد چرب مبتلا هستند باید به چه نکاتی توجه کنند؟
زمانی که علایم سونوگرافی و آزمایشگاهی فردی کبد چرب را نشان داد به این معنا است که بیش از حد معمول در بدن او چربی جمع شده است و باید با اصلاح شیوه زندگی و تغییر در روش های خوراکی و هم‌چنین تحرک، اصلاح وزن و سوختوساز بدن خود اقدام کنند.
باید به این نکته توجه داشت که صرفا با تجویز دارو نمی توان چربی کبد را از بین برد و سایر چربی‌های بدن برجای بماند. در اکثر بیماران، کبد چرب تا مدت ها بیماری یا صدمه بافتی در کبد ایجاد نمی کنند و فقط یک نشانه از بی نظمی سوخت و ساز بدن است.
اکثر افرادی که به بیماری کبد چرب مبتلا هستند نیازی به داروهای کبدی و یا داروهای خاصی ندارند بلکه باید نسبت به اصلاح وزن، تحرک حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته، کاهش مصرف مواد حاوی نشاسته و قندهای ساده با هدف کاهش وزن اقدام کنند.
کاهش وزن خودسرانه با رژیم های بسیار شدید و کاهش وزن بیش از یک کیلوگرم در هفته برای اکثر افراد خطرناک است چراکه هدف از کاهش وزن، اصلاح تدریجی شیوه زندگی است و اگر کاهش وزن ناگهانی و شدید انجام شود با عدم موفقیت همراه است و فرد به وزن اولیه خود باز می گردد؛ ضمن اینکه در فرد اضطراب و ناخوشی های روحی ایجاد شده و در ساخت‌وساز بدن او اختلال به وجود می آید.
بیماران مبتلا به کبد چرب باید چه نوع رژیم غذایی را رعایت کنند؟
مصرف مواد سمی مانند الکل باعث تشدید روند کبد چرب و آسیب بافت کبد خواهد شد، هم‌چنین برایاین بیماران مصرف میوه ها و سبزیجات در حد معمول آزاد است اما استفاده از غذاهای چرب می تواند روند بیماری را تشدید کنند ولی رعایت رژیم غذایی و مصرف مختصر چربی مانعی ندارد.
روغن های زیتون و روغن کلزا(روغن کانولا) به دلیل اینکه از ترکیب مناسب برخوردار هستند صدمه ای در بافت کبد و قلب ایجاد نمی کنند و مفید هستند، روغن های دیگر هرچند که گیاهی باشند اما از ترکیبات نامناسبی برای قلب و کبد نیستند و این دو نوع روغن برای استفاده افراد ترجیح داده می شود.
به‌طور کلی علت شیوع چاقی در جامعه ایران چیست؟
عمده مصرف مواد نشاسته ای در رژیم ایرانی که باعث چاقی و اضافه وزن درناحیه شکم می شود نان و برنج است. جامعه ایرانی معمولا از طریق خوردن مقدار زیاد گوشت و یا چربی چاق نمی شوند بلکه به دلیل مصرف برنج و نان بیش از حد به چاقی مبتلا می شوند.
یکی از علت های مصرف زیاد برنج و نان در هنگام تنش، اضطراب و نگرانی است چراکه بدن انسان در هنگام تنش به صورت کاذب افزایش اشتها می یابد و اگر در این موقع فرد به خوردن غذا اقدام کند مواد مصرفی به مقدار بیشتری جذب بدن خواهد شد چراکه بدن احساس خطر و تنش دارد و خود را برای وضعیت جنگی و نامناسب آماده می کنند و به این ترتیب آذوقه و ذخیره به صورت چربی تجمیع خواهد شد.
نظر شما