به گزارش خبرنگار ایمنا، بعد از آنکه ارتش سوریه نسبت به پاکسازی منطقه دوما از وجود تروریست های مسلح اقدام و حدود ۹۵ درصد آن را از تصرف تروریست ها، خارج کرد، حمله آمریکا، انگلیس و فرانسه به خاک سوریه با بهانه حمله شیمیایی دولت سوریه به دوما صورت گرفت؛ حمله ای که بدون داشتن مجوز لازم از شورای امنیت سازمان ملل صورت پذیرفت و از این رو نقض آشکار حقوق بین الملل محسوب می شود.
حمله های هوایی شتاب زده و البته نمایشی آمریکا، انگلیس و فرانسه با واکنش های مختلفی از جانب جامعه بین المللی و حتی مردم کشورهای مختلف مواجه شد. در این بین برخی کشورها درصدد محکوم کردن قطعی این اقدام غرب برآمدند، واکنش کشورهایی همچون اردن، لیبی، مصر و همچنین اتحادیه اروپا محافظه کارانه بود و اظهار کردند باید راه حل سیاسی برای بحران سوریه در پیش گرفته شود. اما گروهی دیگر از این حملات حمایت کردند و اقدام تجاوزکارانه و غیر مشروع کشورهای غربی را ستودند. در بین حامیان حمله به سوریه دیدن نام کشورهایی همچون قطر و عربستان سعودی عجیب نیست، اما زمانی که ترکیه به عنوان متحد جدید ایران و روسیه و عضوی از روند آستانه لب به ستایش این حمله می گشاید، پرسشهای اساسی نسبت به رویکرد این کشور نسبت به سوریه ایجاد می شود. رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه، بعد از وقوع این حمله گفت: «این عملیات درست و بجا بود. زیرا که حمله شیمیایی نباید بدون جواب بماند.»
تایید حملات آمریکا، انگلیس و فرانسه به خاک سوریه توسط ترکیه، واکنش هایی را از سوی مقامات کشورمان به دنبال داشت؛ از جمله بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در اولین نشست خبری در این خصوص اظهار نظر کرد و گفت: «یکی از اهداف اساسی در اقدام عجولانه و غیرخردمندانه آمریکا به همراه دو متحدش در تهاجم به حاکمیت و سرزمین سوریه ایجاد شکاف بین سه کشور ضامن آتش‌بس در سوریه (ایران، روسیه و ترکیه) بوده است، روند آستانه تاکنون توانسته به موفقیت‌هایی در حل بحران سوریه دست پیدا کند و شاید آنها از روند موفقیت آمیز آن خشنود نبوده اند و یکی از دلایل حمله به سوریه ایجاد شکاف بین این سه کشور بوده است.
وی افزود: «به نظر من این خیال خامی است و سه کشور کما فی‌السابق علیرغم برخی اختلاف نظرهایی که دارند همکاریهای خود را در راستای مبارزه با تروریسم، کمک به حاکمیت و حفظ تمامیت ارضی سوریه ادامه می دهند و این یک اصل لایتغیر است».
حمایت ترکیه از حملات، چرخش مواضع محسوب نمی شود
علی امیدی، استاد رشته روابط بین الملل دانشگاه اصفهان در رابطه با رویکرد جدید ترکیه در قبال سوریه، به خبرنگار ایمنا گفت: به هر حال ترکش های تداوم بحران سوریه متوجه ترکیه شد. خیل عظیم پناهندگان و مهاجران، درگیری های مرزی بین نیروهای ترکیه و داعش و انجام عملیات تروریستی در ترکیه، خطرات و تهدیدات بزرگی را برای ترکیه ایجاد کرده است؛ این در حالی است که کشورهای اروپایی و آمریکا از منطقه دور هستند و هزینه های این بحران را درک نمی کنند. در نتیجه ترکیه وارد معامله با بازیگران اصلی میدان جنگ در سوریه شد.
امیدی تأکید کرد: روسیه تحولات سوریه و روند معادلات را به نفع حکومت مرکزی تغییر داد. در نتیجه اردوغان به این فکر افتاد که هزینه های بحران را برای کشورش کاهش دهد.
امیدی تأکید کرد: در نتیجه چنین تصمیمی، ترکیه مواضع خود را تعدیل کرد و یکی از این تعدیل ها، تغییر موضع در خصوص برکناری بشار اسد در ابتدای مصالحه بود. برکناری در ابتدای مصالحه و برکناری در فرایند مصالحه، دو داستان متفاوت هستند. بر اساس چنین توافقی، ترکیه وارد معامله با بازیگران اصلی صحنه سوریه یعنی ایران و روسیه شد و نشستهای آستانه، مسکو، آنکارا و در آینده نزدیک نشست تهران در این راستا ارزیابی می شود.
امیدی افزود: در نتیجه حمایت تلویحی ترکیه از حملات آمریکا، انگلیس و فرانسه در روزهای گذشته، چرخش مواضع ترکیه محسوب نمی شود.
غربی ها اردوغان را فریب دادند
محمد حسین قدیری ابیانه، کارشناس عالی امور استراتژیک نیز در این زمینه گفت: آقای اردوغان و تیم وی با توجه به رشد اقتصادی که در ترکیه حاصل شده است، دچار طمع ورزی شده و درصدد هستند دوره عثمانی را تکرار کنند.
وی افزود: در نتیجه اردوغان به بهانه حضور ترک زبانها در کشورهای دیگر از جمله سوریه به دنبال این هستند که مناطق ترک نشین را به خاک خود منضم کند، ترکیه این سیاست را در خصوص سوریه دارد و خواهد داشت؛ هر چند این سیاست محدود به سوریه نیست.
قدیری ابیانه تأکید کرد: در واقع غربی ها اردوغان را فریب دادند و به طمع انداختند تا بتوانند از قدرت و امکانات ترکیه در سوریه بهره برداری کنند. البته در رابطه با هدف اصلی کشورهای غربی باید بگویم این کشورها به این بهانه ترکیه را وارد این عرصه کردند تا بخشهایی از هزینه های این جنگ را بر عهده بگیرد.
وی افزود: این در حالی است که غربی ها به هیچ وجه قصد ندارند اجازه دهند ترکیه خاکی را به خود منضم کند؛ بلکه حتی نسبت به تمامیت ارضی کشور ترکیه نیز چشم داشت دارند؛ یعنی در حالیکه اردوغان سودای توسعه سرزمینی ترکیه را دارد، یکپارچگی و تمامیت ارضی کشورش را به خطر انداخته است.
وی تصریح کرد: غربی ها در حالی چنین وعده‌هایی به ترکیه دادند و چنین طمعی در او ایجاد کردند، که سیاست آنها منطبق با سیاست رژیم صهیونیستی، تجزیه ترکیه است. به همین لحاظ است که غربی ها از تجزیه طلبان عراق و سوریه حمایت می کنند، این مسأله برای دلسوزی کردها نیست، بلکه برای تجزیه هر چه بیشتر کشورهای اسلامی است.
اردوغان نگران کردهای شمال سوریه است
محمد اخباری کارشناس مسایل غرب آسیا نیز در رابطه با نقش ترکیه در بحران سوریه گفت: ترکیه کشوری است جزو ناتو و قاعدتا باید در زمین ناتو بازی کند، بعلاوه ترکیه خواهان این نیست که بشاراسد بر کل سوریه حاکمیت داشته باشد؛ چون اگر بر کل سوریه حاکمیت داشته باشد طبیعتا کردهای شمال سوریه می توانند در موضوعات مختلف ترکیه نقش ایفا کنند. به همین جهت اردوغان از حمله کشورهای غربی به سوریه حمایت می کند و این اظهارات بر اساس منافع ملی کشورش اتخاذ شده است.
ترکیه در حال حاضر عفرین را گرفته و دنبال این است که تسلطش را تا حلب پیش ببرد. اردوغان معتقد است امنیت ملی ترکیه در گرو این است که کردهای شمال تحت حاکمیت دولت ترکیه باشند. بنابراین با اقداماتی که علیه کردها انجام داده در تلاش است که به راحتی این مناطق را از دست ندهد.
به گزارش ایمنا، هر چند ترکیه در حمله اخیر کشورهای غربی به سوریه، ساز مخالف با هم پیمانان خود زد و بار دیگر دشمنی خود با اسد را نمایان کرد، اما به نظر می رسد، همپیمانان ایرانی و روس پابرجاتر و صبورتر از آن هستند که بخواهند ترکیه را به خاطر موضع گیری جدیدش از حلقه همکاری بیرون کنند.
کما اینکه حسن روحانی نیز در گفت و گوی تلفنی اخیر خود با اردوغان، ضمن هشدار نسبت به اینکه «همه باید نسبت به مداخله غیرقانونی در منطقه حساسیت نشان دهند»، تداوم همفکری و رایزنی های ایران و ترکیه را برای پیشبرد اهداف صلح دوستانه مشترک در منطقه ضروری خواند و با اشاره به تحولات روزهای اخیر در سوریه گفت: «دو کشور باید با تقویت همکاریهای مشترک، اجازه ندهند تنش‌ها در سوریه افزایش یابد». حال باید دید سیاست صبوری ایران و روسیه چه تأثیری بر رویکرد ترکیه خواهد داشت و آیا این کشور بازگشتی دوباره به سمت همکاری های منطقه ای برای صلح سازی در سوریه خواهد داشت یا به سیاست «یکی به نعل و یکی به میخ» خود ادامه می دهد؟!
نظر شما