به گزارش خبرنگار ایمنا، هرچه محدوده و حریم یک شهر کنترل شود، هزینههای کمتری به شهرها تحمیل می شود، در واقع تعیین محدودههای شهری بهعنوان یک سیاست، بهمنظور جلوگیری از گسترش ناخواسته و نابهنجار شهری، توسعه آینده شهر را درون یک خط یا پهنه در نظر میگیرد.
پهنهبندی شهر، سند اصلی و ملاک عمل برای هدایت و کنترل تحولات کالبدی و نظارت بر ساخت و ساز در عرصه شهری است. طبق این سند با جلوگیری از تداخل غیرضروری و نامناسب کاربریها، کیفیت و کارایی محیط شهری ارتقاء مییابد. در این راستا اوایل بهمن ماه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران سند پهنه بندی شهرها را با هدف حفاظت از حریم شهر و در نظر گرفتن تدابیر مشخص برای صیانت از عرصههای واقع در آن و جلوگیری از دخل و تصرف غیر قانونی به استانداران تمام استانهای کشور ابلاغ کرد. سند پهنه بندی حریم شهر اصفهان نیز در ۱۰ بند ابلاغ شده است.
در سند پهنهبندی حریم شهر اصفهان آمده: « از آنجا که سند پهنهبندی حریم یکی از اسناد لازمالاجرا طرح جامع است که برای حفاظت از حریم شهر در چارچوب طرح جامع تهیه و به استناد ماده دو قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک با اولویت حفظ اراضی زراعی باغی، جنگلی و منابع طبیعی و محیط زیست پیرامون، ملاک برنامههای کوتاه مدت و تمامی اقدامات اجرایی و استقرار هرگونه فعالیت در طول افق طرح جامع قرار میگیرد، لازم است هماهنگی های لازم در خصوص انطباق نقشه پهنه بندی پیشنهادی با نقشههای پوشش گیاهی و طبقهبندی مراتع و اراضی کشاورزی و همچنین محدوده آبخوان صورت گیرد.»
از این رو مقرر شد نقشه نهایی پهنهبندی حریم ظرف مدت دو هفته پس از ارسال مدارک توسط دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری به تایید مشترک نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی و نیرو برسد. تبعا محدوده آبخوان با توجه به اهمیت موضوع منابع آب پس از تدقیق به عنوان پهنه حفاظت در سند پهنه بندی حریم تثبیت میشود.
در این سند تاکید شده شورای عالی شهرسازی و معماری در موضوع پهنهبندی حریم، کاربریهای بزرگ مقیاس وضع موجود حریم به شرط اینکه طی ساز و کار و فرآیند قانونی شکل گرفته باشند اعم از شهرکهای صنعتی، کارگاهها، صنوف، پادگانها و عرصههای نظامی و... تحت کاربری مشخص در نقشه پهنه بندی حریم مشخص شود.
در بند چهار سند پهنهبندی حریم شهر اصفهان آمده است: «نقاط سکونت روستایی شامل محدوده روستاهای واقع در حریم شهر بر اساس آخرین طرح هادی مصوب و در صورت عدم وجود طرح مصوب در حد کالبد وضع موجود در حریم تثبیت میشود.
بند پنج نیز اشاره میکند از آنجا که با توجه به طرحهای فرادست از جمله طرح ناحیه اصفهان، حریم اصفهان در حوزه مرکزی قرار گرفته و حفاظت و کنترل فضایی در آن ضرورت دارد، در ضوابط مربوط به استقرار فعالیت در حریم شهر، هرگونه استقرار صنایع جدید مطابق ضوابط استقرار صنایع مصوب هیاتوزیران در شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان در خارج از شهرکهای صنعتی به عنوان فعالیت ممنوع، قید شود.
در بند ششم تاکید شده که مصوبه شورایعالی شهرسازی و معمای ایران مورخ ۹۶.۲.۱۱در موضوع دستورالعمل الزامات و ملاحظات دفاعی و پدافند غیرعامل در طرحهای توسعه و عمران شهری، در حریم شهر لحاظ و پیشنهادات مربوطه در خصوص پدافند غیرعامل و مدیریت بحران در حریم شهر، ارایه شود.
بند هفتم اشاره دارد به اینکه جداول مربوط به ضوابط ساخت و ساز در پهنههای مختلف از پیشنهادات طرح، حذف و موارد حسب موضوع با رعایت تمام ضوابط دستگاههای بخشی و سایر قوانین موضوع به مجرع تصویب کننده ذیربط ملی یا محلی احاله شود.
بر اساس بند آخر، سند پهنه بندی حریم شهر اصفهان با اعمال اصلاحات مذکور مشتمل بر نقشه پهنهبندی حریم، ضوابط مجاز، ممنوع و مشروط استقرار فعالیت و راهبردهای کلان مربوط به هریک از زیر پهنهها، توسط دبیرخانه شورایعالی شهرسازی ابلاغ شود.
سند پهنهبندی؛ طرحی استراتژیک برای اراضی حریم شهر
اصفهان به عنوان یکی از کلانشهرهای بزرگ و دارای موقعیت استراتژیک ایران دارای حریمی به مساحت تقریبی ۳۵ هزار هکتار است و با توجه به اهمیت اراضی واقع در حریم شهرها و به منظور بهرهبرداری بهینه و مناسب از این اراضی و به جهت رسیدن به توسعه پایدار شهری در سنوات گذشته، شهرداری اصفهان به عنوان اولین کلانشهر پیشنهاد تهیه سندی بارویکرد پالایش عناصر مضر و تثبیت عملکرد در قالب اراضی واقع در حریم(کشاورزی) با عنوان «طرح توسعه پایدار حریم شهر اصفهان» را ارایه کرد و به همین منظور با هماهنگی تمام دستگاه های ذی ربط در استان مشاوری جهت تهیه این طرح انتخاب شد.
مجید جوهری، مدیر طرحهای جامع و تفصیلی معاونت معماری و شهرسازی شهرداری اصفهان در ارتباط با سند پهنهبندی حریم شهر اصفهان به ایمنا گفت: مشاور تهیه کننده طرح بر اساس شرح خدمات مندرج در مفاد قرارداد مطالعات پایداری برای اراضی واقع در حریم شهر انجام داد، این مطالعات در نهایت منجر به تهیه طرحی شد که غالب آن ضوابط، مقررات و امکانسنجی کاربری برای پهنههای تعریف شده در طرح است.
مدیر طرحهای جامع و تفصیلی معاونت معماری و شهرسازی شهرداری اصفهان تصریح کرد: پس از آن شهرداری اصفهان طرح مذکور را برای تصویب مراجع استانی به دبیرخانه کارگروه و کارگروه تخصصی ارسال کرد که در نهایت به تصویب بالاترین مرجع تصویب کننده استان یعنی شورای برنامهریزی و توسعه استان رسید و سپس توسط دبیرخانه کارگروه جهت طی مراحل قانونی خود به شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ارسال شد.
وی تاکید کرد: در روند مراحل بررسی و تصویب موضوع در کمیته فنی و دبیر خانه شورای عالی و بر اساس مصوبه سال 95 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و به استناد دستورالعمل ارایه شده در مصوبه، مقرر شد مجموع اراضی واقع در حریم شهر اصفهان در قالب پنج پهنه و با عناوین پهنه حفاظت، پهنه کشاورزی، پهنه مرتع، پهنه طبیعی و پهنه سطوح آبی که همگی نشانگر رویکردی پالایشی و حفاظتی از منابع آبی، خاکی، پوشش گیاهی و اقتصادی مطابق با ساختار اراضی زراعی و باغی است، ارایه شود.
وی اظهارکرد: هم اکنون طرح پهنه بندی حریم که میتواند به عنوان یکی از طرحهای استراتژیک برای اراضی واقع در حریم شهر اصفهان باشد و به عنوان یک طرح فرادست و سند راهنمای فعالیت در حریم، به شهرداری و سایر دستگاههای اجرایی، ابلاغ شده است.
محمد مهدی برادران،دکترای برنامهریزی شهری نیز معتقد است وجود طرحهای بالادستی که از طرحهای جامع نشأت میگیرد تا طرح های حریم شهری و تفصیلی، برای برنامه ریزی شهر ضروری هستند.
وی با بیان اینکه سند پهنهبندی کمک میکند مدیران شهری اصفهان بتوانند در طرح جامع سیاست دقیقتری را در حریم اصفهان عملیاتی کنند، ادامه داد: این گونه طرح ها که طرح های جغرافیایی محسوب می شوند، درصدد هستند بر اساس نگاه مکان مبنا، سیاست های موضوعی را به کاربریهای فضایی و مکانی تبدیل کنند؛ به عنوان مثال در یکی از بندهای سند پهنهبندی شهر اصفهان به ضرورت حفظ فضای سبز اشاره شد، این یک سیاست موضوعی است، اما در تمام نقاط باید اعمال شود.
رییس سابق برنامهریزی کلانشهرهای ایران با اشاره به بند شماره پنج سند پهنهبندی حریم شهر اصفهان گفت: در این بند قید شده با توجه به طرحهای فرادست از جمله طرح ناحیه اصفهان، حریم اصفهان در حوزه مرکزی قرار گرفته و حفاظت و کنترل فضایی در آن ضرورت دارد، در ضوابط مربوط به استقرار فعالیت در حریم شهر، هرگونه استقرار صنایع جدید مطابق ضوابط استقرار صنایع مصوب هیاتوزیران در شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان در خارج از شهرکهای صنعتی به عنوان فعالیت ممنوع، قید شود، بنابراین برنامهریزان شهری و کسانی که میخواهند طرح پهنه بندی و طرح جامع را دقیقتر دنبال کنند، باید این سیاست را مد نظر قرار دهند که با توجه به آلودگی هوای شهر اصفهان نباید شرایط به گونهای باشد که علیرغم توسعههای جدید، بدون هماهنگی کاربریهای جدید ایجاد شود.
وی تصریح کرد: هر چقدر شهرها در حوزه برنامهریزی شهری پیشرفتهتر باشند، توجه به این برنامهها قویتر میشود، زیرا ایدهآل این است که قبل از توسعههای شهری چه در اصفهان و چه در شهرهای دیگر که به صورت از هم گسیخته و بدون برنامه صورت گرفته است، برنامهریزیهای اساسی صورت گیرد.
برادران گفت: اینکه در سند پهنهبندی حریم شهر اصفهان تاکید شده نقشه نهایی پهنهبندی حریم ظرف مدت دو هفته پس از ارسال مدارک توسط دبیرخانه شورایعالی شهرسازی و معماری به تایید مشترک نمایندگان وزارت جهادکشاورزی و نیرو برسد، پیگیری شهرداری اصفهان و شورای عالی شهرسازی نیز بسیار ارزشمند است، اما باید گفت این مسیری بوده که اصفهان باید ۳۰ سال قبل طی میکرده است.
وی با بیان اینکه طرح های ریز پهنه بندی بسیار خوب و ارزشمند هستند، اما نیاز بوده که سال ها قبل انجام می شد، اظهارکرد: در حال حاضر بسیاری از حاشیههای شهر اصفهان دچار لجام گسیختگی به صورت پهنا شده و در بسیاری از این پهنهها کاربریهای غیر متعارف مستقر شده است، در حالی که ما هنوز مشغول طراحی برنامهها هستیم، بی شک اگر زودتر این طراحیها متناسب با پهنه بندی حاشیه شهر اصفهان انجام و طرح جامع اصفهان کامل میشد، در حال حاضر با انبوهی از کاربریهای غیرمتعارف در حاشیه اصفهان روبه رو نبودیم و در موضوعات آلودگی هوا، حفظ محیط زیست و همگونسازی کاربریها شرایط ایده آلتری را شاهد بودیم.
این دکترای برنامهریزی شهری خاطرنشان کرد: پهنهبندی حریم شهرها کمک میکند سیاستهای نظری و موضوعات در حوزه عمل و اجرا همزمان به کار گرفته شود، البته باید برای اجرای آن تعجیل کرد.
وی با بیان اینکه طرح پهنه بندی میتواند به تحقق طرح جامع و تفصیلی اصفهان کمک کرده و کاربری زمینهای حریم شهر اصفهان را تعیین تکلیف کند، گفت: طرح پهنه بندی در واقع بسیاری از افراد را از بلاتکلیفی نجات داده و از بسیاری سوء استفادههایی که در حریم شهرها انجام میشود، جلوگیری و به داشتن یک نظام شهری و پهنهبندی فضایی مناسب کمک میکند.
نظر شما