به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان نطنز ، یخدان یا یخچال، در معماری قدیم ایران برای تولید و نگهداری یخ ساخته می‌شد، معمولاً هر یخچال دارای یک استخر و یک دیوار بلند (بنام حصار) و یک مخزن گنبد دار بود. حصار طوری ساخته می‌شد که تمام روز سایه آن بر استخر می‌افتاد و از گرم شدن آب جلوگیری می‌کرد. یخی که در زمستان در استخر یخچال درست می‌شد، شکسته و در خزانه، انبار می‌کردند و در فصل گرما مورد بهره برداری قرار می گرفت.
امیرحسین پاکری سرپرست اداره میراث فرهنگی بادرود در گفت‌و گو با خبرنگار ایمنا در خصوص اهمیت یخچال ها در شهرهای کویری اظهار کرد: این یخچال‌ها بیشتر در مناطق کویری و گرم و خشک ایران وجود داشت، مصالح آن از خشت و گل که مهم ترین مصالح ساختمانی معماری کویر بوده، ساخته شده اند و از زیبایی و جاذبه ای چشمگیری برخوردار است.
چاکری با بیان اینکه یخچال‌ها در گذر زمان به بوته فراموشی سپرده شده اند، تصریح کرد: کم شدن منزلت فرهنگی، اعتباری و اقتصادی چهره ای متروک به یخچال بخشیده و سبب بی هویت شدن آنها شده و شرایط مناسب برای ویرانی بنا را فراهم کرده و به دلیل منفرد بودن و قرار گرفتن در حاشیه شهر و فضای نسبتا باز، بادهای تند و توفان های شدید کویر باعث فرسایش تدریجی آن شده است.
وی افزود: از نظر قدمت و دوره‌های تاریخی می توان گفت یخچال‌ها قدمتی فراتر از دوره صفوی دارد و در متون تاریخی قبل از دوره صفوی استفاده از یخ به وفور یافته می شود.
ذبیح الله صولتیان از فعالان فرهنگی بادرود در گفت‌گو با خبرنگار ایمنا با اشاره به وجود یخچال‌ها در این شهر اظهار کرد: یخچال قدیمی بادرود در محله‌ای در منتهی الیه قسمت شرقی شهر بادرود که به محله یخچال معروف است، وجود دارد که این بنا از نوع یخچال مخزنی از گونه مخازن گنبدی شکل به صورت پوششی باریک مخروطی بوده که مخزن آن به صورت مخروط وارونه و قسمت گنبدی هم درست برعکس مخزن با پوششی از چینه و خشت خام تشکیل می شده است که به صورت پوشش رک مخروطی قرار گرفته و دهانه یخچال به دلیل داشتن قابلیت باربری وسیع است.
صولتیان با بیان اینکه یخچال قدیمی بادرود از نظر دوره تاریخی با مسجد آدینه هم‌خوانی دارد، گفت: این دو بنا، قدیمی ترین بناهای تاریخی شهر بادرود بوده که ارزش فرهنگی و تاریخی بالایی دارند و مطالعات جامع‌تری در این باره نیاز است.
این فعال فرهنگی خاطرنشان کرد: متاسفانه قسمت فوقانی و گنبد مخروطی شکل یخچال که قسمتی از آن بر اثر عوامل جوی ناشی از باد و باران دچار فرسایش شده بود در سال ۱۳۵۸ بر اثر عوامل انسانی تخریب شد، اما قسمت تحتانی اثر که مخروطی وارونه است، امروزه در زیر خاک مدفون شده که با توجه به اهمیت تاریخی بنا، احیاء و بازسازی آن ضروری است و در این راستا مساعدت و همکاری شهرداری، شورای اسلامی شهر بادرود و مالک زمین را می طلبد.
حسین یزدانمهر سرپرست اداره میراث فرهنگی نطنز با بیان اینکه در گستره جغرافیایی از اردستان تا کاشان یا به طور کلی در شمال استان اصفهان تعداد یخچال‌ها انگشت شمار است، گفت: یخچال قدیمی بادرود در فاصله بین اردستان و کاشان قرار دارد و در این منطقه می توان از یخچال زواره و یخچال‌های مجاور قلعه جلالی کاشان نیز نام برد.
وی افزود :در سال ۱۳۸۲ نسبت به گمانه زنی در مرکز زمین یخچال بادرود اقدام شد که در چهار نقطه از فضای مخزن پس از تخلیه خاک به دیواره های قسمت تحتانی یخچال رسیده که مورد شناسایی قرار گرفت و امروزه دیوار اطراف یخچال بادرود و مخزن تحتانی اثر موجود بوده که مستلزم احیاء و بازسازی است.
به گزارش ایمنا، زمین یخچال بادرود در سال ۱۳۲۰ به نام ورثه مرحوم مدبرالملک در دفتر ثبت و اسناد به شماره ۳۰۸۳ ثبت شده که در سال ۱۳۵۲ توسط وراث فروخته شده است.
نظر شما