به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان شهرضا، در گوشه‌ای از اتاق نشسته و مشغول خواندن کتاب «تاریخ معاصر ایران» اثر اسماعیل رزم‌آسا بودم؛ این کتاب مربوط به تحولات تاریخی معاصر ایران از آغاز صدارت آغامحمدخان قاجار تا سقوط سلسه پهلوی است و در بخشی از آن به زندگی و اقدامات شهید سیدحسن مدرس اشاره دارد.
وقتی به بررسی زندگی سیاسی شهید مدرس رسیدم، ناگاه سوار بر کِلک خیال به دوران نوجوانی و تحصیل در دبیرستان بازگشتم که در یک اردوی سه روزه به تهران رفتیم. در آن سفر از مهمترین آثار تاریخی شهر تهران همچون «مدرسه و کلیسای ژاندارک»، «ساختمان تلگراف خانه» و «ساختمان بانک شاهی» دیدن کردیم. یکی از اماکن تاریخی که در آن سفر از آن بازدید کردیم «ساختمان دارالشورای ملی ایران» یا همان مجلس شورای ملی بود. وقتی در آن بنای تاریخی وارد شدیم، راهنما توضیحاتی درباره آن ارایه داد تا اینکه به دوران حضور شهید محمدحسن مدرس در مجلس رسید، وقتی به سخنان راهنما گوش می‌دادم و به مشاهده ابعاد و زوایای آن بنای تاریخی می‌پرداختم گویی عظمت شخصیت شهید مدرس برایم زنده می‌شد، هنوز صدای قدم‌هایش به گوش می‌رسید و صدای نطق‌های غرای او در اتاق‌ها طنین انداز بود.
آیت‌الله شهید مدرس در سال ۱۲۸۷ هجری قمری مطابق با ۱۲۴۹ شمسی در شهر زواره اصفهان به دنیا آمد. در مصاحبه‌ای که خبرنگار روزنامه اطلاعات در ۱۷ تیرماه سال ۱۳۰۷ هجری خورشیدی با مدرس انجام داد از نسب و خانواده او پرسید و شهید مدرس خود را از سادات طباطبایی زواره معرفی کرد. پدر او سید اسماعیل طباطبایی و مادرش خدیجه دختر سید کاظم سالار و همگی از اهالی روستای «سرابه» زواره هستند.
حسن صادقی محقق تاریخ معاصر در گفت‌و گو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: مدرس در سال ۱۲۹۳ هجری قمری و در سن شش سالگی توسط پدرش به شهرضا (قمشه) فرستاده شد تا نزد پدربزرگش «میرعبدالباقی» که پیش از آن به شهرضا مهاجرت کرده بود، زندگی کند.
وی گفت: مدرس در سال ۱۲۹۸ هجری قمری و هنگامی که ۱۴ سال داشت به منظور تحصیل علوم دینی در مدرسه سپهسالار از شهرضا به اصفهان رفت و پس از آنکه مدتی در این شهر و بعد از آن در نجف زندگی و تحصیل کرد در سال ۱۳۱۸ هجری قمری و در سن ۴۰ سالگی به شهرضا بازگشت.
محقق تاریخ معاصر تأکید کرد: شهید مدرس را باید به راستی وکیل المِله یعنی نماینده و حامی حقوق مردم بدانیم که در دوران سیاه استبداد رضاخانی از هیچ تلاشی برای احقاق حقوق مردم کوتاهی نکرد.
سیدعبدالباقی، پدربزرگ شهید مدرس در شهرضا خانه‌ای بنا نهاد. این خانه هم‌اکنون در روستای اسفه از توابع بخش مرکزی این شهرستان قرار دارد و برای رسیدن به آن باید مسیر ۱۵ کیلومتر در شهرضا به اصفهان حرکت کرده و بعد از رسیدن به ورودی روستای امامزاده علی اکبر حدود پنج کیلومتر دیگر در این مسیر به جلو رفته تا به روستای اسفه می رسیم؛ خانه شهید مدرس در ابتدای این روستا قرار دارد.
متأسفانه بنایی تاریخی که می‌تواند محل جذب صدها توریست داخلی و خارجی و اشتغال مستقیم و غیرمستقیم چندین نفر از جوانان منطقه باشد در سکوتی مرگبار فرورفته است. در این خانه تاریخی همیشه بسته است، اما پس از رایزنی با کیوان اسماعیلی، دهیار این روستا توانستیم وارد آن شویم. وقتی از عظمت شخصیت شهید مدرس و اقدامات ماندگار او در تاریخ معاصر سخن می‌گوییم، ناخودآگاه این مسئله برای ما تداعی می‌شود که ذره ذره آثار وجودی او همچون کتاب‌ها، لوازم زندگی و خانه‌ها باید با کمال دقت حفظ و در معرض مشاهده عموم قرار گیرد.
اگر با این تصور قصد سفر به شهرضا را دارید باید بگویم که سخت در اشتباه هستید زیرا چیزی در خانه تاریخ شهید مدرس در این شهرستان به یک بنای تاریخی شبیه نیست.
بر اساس شواهد موجود و گفته بعضی از اهالی محل به این بنا، باغی ملحق بوده است که اکنون بخشی از دیوار آن تخریب شده و اثری از درختان آن نیست. مجموعه ساختمانی این مجموعه شامل سه سختمان اصلی و دو حیاط است که با درهایی کوچک به یکدیگر متصل شده است.
بر اساس آنچه از بقایای این بنای تاریخی برجای مانده است، اصلوب معماری آن منطبق با معماری مناطق نیمه خشک ایران است، یعنی اتاق‌هایی با دیوارهای قطور که از طریق ایوان‌هایی کم عرض به حیاط متصل می‌شود.
جنس درها و پنجره‌ها چوبی است. لبه‌های بام دارای آجرچینی منظمی بوده و در بخش‌هایی از بنا آثاری از گچ‌کاری و نقاشی دیواری نیز به چشم می‌خورد.
متأسفانه دست غارتگر ایام با بی‌توجهی مسئولان دست به دست هم داده تا بخش‌های زیادی از عمارت داخلی این بنا خراب شود. آثاری از تلاش‌های انجام شده برای بازسازی آن به چشم می‌خورد که چون نیمه‌کاره رها شده، ظاهر عمارت را بدتر کرده است.
در گوشه‌ای از ایوان، عمارت اندرونی و بقایایی از چاه آبی قرار دارد که خشک شده است. بر فراز این چاه چرخ، چاهی قرار دارد که طناب‌ها به داخل آن آویزان است.
بخشی از سقف ایوان در ضلع شرقی عمارت اندروانی خراب شده و در سایر بخش‌ها نیز بیم خرابی می‌رود به گونه‌ای که ورود در آن با ترس همراه است.
در همین بخش از عمارت، زیرزمینی قرار دارد که به علت عدم توجه به آن، ظاهری خوبی ندارد، اما وقتی وارد آن شویم با خمره هایی دیده می شود که در گذشته از آن برای نگهداری غله و نان استفاده می‌کردند و بر روی برخی از این سازه‌ها نقش برجسته‌های زیبایی وجود دارد.
مرتضی کاظمی، عضو شورای اسلامی روستای اسفه در گفت‌و گو با خبرنگار ایمنا از اختصاص اعتباری برای بازسازی این بنا خبر داد و گفت: زمینه انجام برخی اقدامات مرمتی در حدود ۱۰ سال قبل فراهم شده، اما پس از آن دیگر توجهی به این بنا نشده است.
وی تصریح کرد: در زمان نماینده اسبق مردم شهرضا رایزنی‌هایی برای مرمت این بنا انجام و نامه‌نگاری‌هایی با رییس مجلس انجام شد، اما نماینده فعلی مردم قول داده تا رایزنی لازم برای مرمت این بنا انجام دهد.
محمدحسن شبانی، رییس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرضا نیز اظهار کرد: تاکنون تنها در یک مرحله اعتباری بالغ بر ۷۰ میلیون تومان برای بازسازی این بنای تاریخی اختصاص داده شده و پس از آن دیگر اعتباری در این زمینه اختصاص نیافته است.
وی گفت: نماینده مردم شهرضا به دنبال جذب اعتبار یا اخذ مصوبه‌ای برای مرمت و حیای این بنای تاریخی است.
سمیه محمودی، نماینده مردم شهرضا در مجلس شورای اسلامی در این‌خصوص اظهار کرد: خانه تاریخی شهید مدرس بخش مهمی از تاریخ مردم شهرضا است که باید بازسازی و مرمت شود.
وی ادامه داد: این بنای تاریخی در مالکیت مجلس شورای اسلامی است و به همین دلیل قرار شد تا سند ملکیت آن را در اختیار بنده قرار دهند تا پیگیری لازم برای مرمت آن انجام شود.
نماینده مردم شهرضا در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه از دکتر پزشکیان، نایب رییس مجلس دعوت شد تا به شهرضا سفر کنند، تصریح کرد: در جریان این سفر، نایب رییس مجلس از خانه تاریخی شهید مدرس بازدید کرد.
محمودی گفت: پیگیر هستیم تا مسئله بازسازی و مرمت یا واگذاری آن به بخش خصوصی در هیئت رییسه مجلس به تصویب برسد.
نظر شما