کره شمالی؛ از قدرت موشکی تا زوال اقتصادی

کره شمالی با ایدئولوژی اتکا به خود و ایستادگی در برابر غرب، توانسته به قدرتی هسته‌ای و دارای موشک‌های بالستیک دوربرد تبدیل شود، اما این کشور در عین حال تحت تحریمها و فشارهای بین المللی بی سابقه ای قرار گرفته، حمایت همپیمانان دیرین خود را از دست داده و با بحران‌ اقتصادی دست و پنجه نرم می کند.

به گزارش خبرنگار ایمنا، نام کره شمالی این روزها در صدر اخبار سیاسی جهان جای گرفته و هرروز مواضع ضدآمریکایی کیم جونگ اون، رییسجمهور این کشور، واکنش کشورهای غربی به‌ویژه آمریکا را برمی‌انگیزد. کره شمالی باوجود موانع بسیار برای گذر از انزوا حالا توانسته با سیاست اتکا به خود، قدرت هسته‌ای و موشک‌های بالستیک را به دست آورد و  از این دو به‌عنوان تهدیدی علیه ماجراجویی‌های آمریکا استفاده کند.

 در حال حاضر قدرت شبه جزیره کوچک کره شمالی به حدی است که این کشور همچون ایران به مهم‌ترین دغدغه‌های امریکا تبدیل‌شده و بحران بر سر آزمایش‌های موشکی و هسته‌ای کره شمالی با خط‌ونشان کشیدن‌های دو طرف به وضع بی‌سابقه‌ای رسیده است.

کره شمالی چگونه هسته ای شد؟

شبه جزیره کره که در اوایل قرن بیستم به تصرف امپراتوری ژاپن در آمده بود، با شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم به دو قسمت تقسیم شد؛ بخش شمالی به تصرف اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی و قسمت جنوبی به تصرف آمریکا در آمد و به این ترتیب کره شمالی صاحب حکومتی متحد با بلوک شرق و کره جنوبی صاحب حکومتی طرفدار غرب شد.

کره شمالی، کشوری تک حزبی (حزب کارگران کره) و پیرو ایدئولوژی جوچه (خودکفایی) است. پس از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ «کیم ایل سونگ» (اولین رییس جمهور کره شمالی) که کشورش را در انزوا می دید، از شوروی و سپس چین خواست تا برای توسعه سلاح های هسته ای به او کمک کنند. هر چند این تقاضا پاسخ مثبتی نگرفت، اما اتحاد جماهیر شوروی با شرط عقب نشینی از تصمیم کره شمالی برای دستیابی به سلاح های هسته ای و امضای پیمان نامه منع گسترش سلاح های هسته ای، به او کمک کرد. به فاصله یک سال پس از امضای این معاهده، کره شمالی اولین راکتور هسته ای خود را در «یانگ بیانگ» راه اندازی و با پایان جنگ سرد و به قدرت رسیدن «کیم جونگ ایل» (پدر رهبر کنونی) برنامه توسعه سلاح هسته ای به صورت مخفیانه با سرعت و جدیت پی گرفته شد.

شش آزمایش هسته ای؛ هر مرحله قوی تر از قبل

نخستین آزمایش هسته ای کره شمالی در سال ۲۰۰۶ میلادی انجام شد و ششمین و آخرین آنها نیز یکشنبه -۱۲ شهریور- سال جاری صورت گرفت که موجب وقوع زمین لرزه ۶.۳ ریشتری در بخش هایی از این کشور شد و مقامات کره جنوبی و ژاپن نیز انفجار این بمب هیدروژنی را ۱۰ برابر قوی تر از پنجمین آزمایش هسته ای کره شمالی که سال گذشته انجام شد، توصیف کردند. همه شش آزمایش هسته‌ای این کشور در سایت زیرزمینی «پانگی-ری» واقع در کوهستان های این کشور انجام شده و ازمایشهای موشکی این کشور در ۱۱ سال اخیر در هر مرحله از قبل قوی تر بوده است.

موشکهایی با  قابلیت هدف قرار دادن شهرهای آمریکا

فعالیتهای موشکی کره شمالی به اواخر دهه هفتاد میلادی باز می گردد که کره شمالی در آن زمان بر روی یک موشک بالستیک کوتاه برد از نوع «اسکاد بی» ساخت شوروی سابق و با برد ۳۰۰ کیلومتر تمرکز کرده بود و نخستین آزمایش موشک بالستیک کره شمالی در سال ۱۹۸۴ انجام شد. پرشمارترین موشک میان برد کره شمالی موشک های هواسونگ -۷ هستند که بردی بیش از ۸۰۰ کیلومتر دارند.

به این شمار باید تعداد قابل توجهی موشک کوتاه برد هواسونگ -۵ و ۶ را هم اضافه کرد. بنا به تخمین‌های ماهواره‌ای، این کشور بین ۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰ مقر توپخانه‌ای دارد و منابع رسانه‌ای غرب پیش‌بینی می‌کنند کره شمالی بین ۱۶۰۰ تا ۳۰۰۰ خمپاره‌ انداز زمین به زمین در اختیار داشته باشد که در صورت وقوع جنگ، خاور دور را به آتش خواهند کشید. تعداد بالای این خمپاره‌اندازها در کنار سهولت جابجایی، از امتیاز ویژه ارتش این کشور به حساب می آید. کره شمالی دارای ۲۰۰۰ موشک‌انداز است که قابلیت شلیک به نقاط دوری چون شهرهای آمریکا را دارد.

تحریم های جدید؛ قهر هم پیمانان با کره شمالی

آزمایش های موشکی و هسته ای مکرر کره شمالی، در هفته ها و ماههای اخیر بر شدت بحران های موجود بین المللی افزوده است؛ تا جایی که دونالد ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده گفته است چنانچه کره شمالی همچنان جهان را در معرض خطر قرار دهد این کشور را «کاملا نابود» خواهد کرد و به دنبال وضع تحریم های شدیدی علیه این کشور است. بدین منظور شورای امنیت سازمان ملل متحد روز جمعه -۱ دی- به اتفاق آرا تحریم‌های جدیدی را با هدف مهار برنامه موشکی- هسته‌ای کره شمالی وضع کرد.

این قطعنامه دهمین قطعنامه (از سال ۲۰۰۶) است که چین، بزرگ‌ترین شریک تجاری کره شمالی، در کنار روسیه به پیش نویس آن رای مثبت دادند. به موجب این قطعنامه، کره شمالی هر سال فقط اجازه دارد حدود چهار میلیون بشکه نفت خام و حداکثر ۵۰۰ هزار بشکه فرآورده نفتی مانند بنزین و گازوئیل وارد کند. به این ترتیب انتظار می‌رود صادرات فراورده های نفتی به کره شمالی - که عمدتا توسط چین انجام می‌شود- ۹۰ درصد کاهش پیدا کند.

علاوه‌ براین، کارگران کره شمالی که در دیگر کشورها مشغول به کار هستند، باید ظرف مدت ۲۴ ماه اخراج و به موطن خود فرستاده شوند. به دنبال این تحریم، وزارت خارجه کره شمالی با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد، تحریم‌های جدید شورای امنیت به مثابه محاصره کامل اقتصادی این کشور است و حکم اقدام جنگی را دارد و همچنین تهدید شده که پیونگ‌یانگ درصدد تنبیه کشورهایی برخواهد آمد که از این تحریم‌ها حمایت کردند.

گزارش سازمان ملل از وضعیت اقتصادی مردم کره شمالی

سازمان ملل متحد در مارس ۲۰۱۷ (فروردین ۱۳۹۶) اعلام کرد که دو پنجم از جمعیت کره شمالی دچار سوءتغذیه هستند و بیش از ۷۰ درصد جمعیت به کمک های غذایی وابستگی دارند. سازمان ملل در گزارش خود گفت که بیشتر مردم کره شمالی همچنین دسترسی کافی به مراقبت های بهداشتی یا تاسیسات نظافتی مثل فاضلاب شهری ندارند. بنابر این گزارش اسهال و ذات الریه دو علت اصلی مرگ کودکان زیر پنج سال در کره شمالی است.

این گزارش می نویسد: «در خلال تنش های سیاسی، تخمین زده می شود که ۱۸ میلیون نفر در سراسر جمهوری خلق کره همچنان از ناامنی غذایی و سوءتغذیه و همچنین فقدان دسترسی به خدمات اولیه رنج می برند». براساس این گزارش ۱۰.۵ میلیون نفر یا ۴۱ درصد جمعیت کره شمالی سوءتغذیه دارند.

کره شمالی با حدود ۲۵ میلیون نفر جمعیت سال ها با کمبود شدید مواد غذایی روبرو بوده است. در دهه ۱۹۹۰ آب و هوای بد و اقتصاد مبتنی بر کشاورزی به دلیل فروپاشی شوروی سابق که کره شمالی از آن نفت و تجهیزات ارزان می‌خرید و از سوی دیگر تحریم‌های بین‌المللی به دلیل آزمایش بمب اتم در این کشور، کره شمالی را در وضعیت بد معیشتی قرار داد.  اما با وجود این تحریم ها، اقتصاد کره شمالی با توسعه بخش معدن و انرژی و افزایش صادرات به چین، در سال گذشته میلادی (۲۰۱۶) به سریع ترین میزان رشد خود در ۱۷ سال اخیر رسید.

 در همین حال تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۱۶ میلادی در مقایسه با سال قبل از آن با روند صعودی، از ۳.۹ درصد به ۶.۱ درصد رسید که از سال ۱۹۹۹ میلادی به بعد بی سابقه بوده است، البته این شاخصها زمانی که با وضعیت همسایه جنوبی کره شمالی مقایسه می شود، چشم انداز چندان روشنی را به نمایش نمی گذارد. در مقایسه پارامترهای اقتصادی، کره جنوبی نزدیک به ۲۰۰۰ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی دارد؛ در حالیکه کره شمالی با داشتن ۴۰ میلیارد دلار حدود ۵۰ برابر کمتر از کره جنوبی است. در مقایسه نرخ بیکاری دو کره، کره جنوبی با داشتن ۳.۷ درصد و کره شمالی با داشتن ۲۵.۶ درصد تفاوت فاحشی با هم دارند. همچنین درصد رشد تولید ناخالص داخلی در کره جنوبی در سال های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ تقریبا ثابت بوده، اما در کره شمالی در سال ۲۰۱۵ به مقدار منفی رسیده است.

گزارش سازمان ملل حاکی است که سهمیه اقلامی مثل غلات و سیب زمینی از روزی ۳۸۰ گرم برای هر نفر به فقط ۳۰۰ گرم برای چندین ماه در سال گذشته کاهش یافته است. این گزارش می گوید که هرچند «نوسانات در طول سال طبیعی است»، اما «سهمیه ها دایما پایین تر از هدف دولتی یعنی میانگین ۵۷۳ گرم در روز برای هر نفر است». کره شمالی به دلیل آزمایش های اتمی و موشکی با تحریم های سنگینی روبروست که در قطعنامه های سازمان ملل تصریح شده است.

این گزارش می گوید که تحریم های بین المللی به تلاش های انسان دوستانه لطمه زده و کار سازمان ها برای انتقال کمک و تجهیزات را دشوارتر کرده است. سازمان ملل می گوید که برای اطمینان از رفع نیازهای فوری آسیب پذیرترین بخش جمعیت به کمک های مالی فوری و قابل اعتماد نیاز است.

کره شمالی؛ بهانه جدید آمریکا برای مداخله در شرق آسیا

مسعود اخوان فرد، کارشناس حقوق بین الملل ضمن اشاره به تفاوت وضعیت کره شمالی با ایران، به خبرنگار ایمنا گفت: وجود اختلاف بین کره شمالی و امریکا موضوع تازه ای نیست، اما بحران اخیر دارای پارامتر های جدیدی است که به التهاب میان دو کشور و فضای احتمالی جنگ کمک می کند. دولت آمریکا پس از جنگ افروزی در منطقه غرب آسیا و یا خاورمیانه نتیجه مورد مقبولی را دریافت نکرد و به همین دلیل اخیرا به این نتیجه رسیده که  شرق آسیا هم باید به بحران کشانده شود و یک حرکت همه جانبه برای این موضوع در دست اقدام دارد که از یک طرف داعش برنامه ریزی خود را در شرق آسیا آغاز و از طرف دیگر آمریکا فشار ها را  بر کره شمالی تشدید کند.

اخوان فرد خاطر نشان کرد: سازمان ملل متحد به عنوان سازمانی که وظایف بین المللی دارد، به ابزاری برای مجامع قدرت های استکباری به ویژه دولت استکباری آمریکا در آمده است و تاکنون طبق فصل هفتم منشورسازمان ملل، برخورد شدیدی را علیه زرادخانه هسته ای اسرائیل مشاهده نکرده ایم؛ در صورتی که خطر رژیم صهیونیستی برای آسیا و جهان اسلام بسیار شدیدتر از امثال کره شمالی برای دیگر کشورهاست و این امر نشان می دهد شرایط کاملا تبعیض آمیز است و از منظر حقوق بین الملل یک نوع آزمون برای کار آمدی و نگاه غیر تبعیض آمیز در کشور ها مطرح می شود که متاسفانه پیشاپیش می توان گفت سازمان ملل در این آزمون رد شده است.

وی افزود: تبعات اینگونه تحریم ها که تا حدود ۹۰ درصد مبادلات انرژی به ویژه نفت را برای کشور کره شمالی و مردم آنجا سخت کرده است نشان می دهد که برای دولت استکباری آمریکا آنچه که مطرح نیست مردم هستند و فشار اصلی را در آستانه زمستان به مردم کره شمالی وارد می کند که متاسفانه در این روابط مردم نادیده گرفته می شوند.

این کارشناس حقوق بین الملل با اشاره به اینکه موضوع وضع تحریم ها نیاز به مذاکره دارد، گفت: شاید ابزار مذاکراتی منطقی ترین و متداول ترین روش باشد، اما به استناد مواد ۴۱ و ۴۲ منشور سازمان ملل، راهکارهای نظامی نباید هیچگاه به عنوان تهدید استفاده شود. البته متاسفانه در سالهای اخیر از این تهدید به عنوان ابزار آمریکا در قضایای عراق، افغانستان و سوریه به بهانه های مختلف دخالت های نظامی و ایجاد یک پایگاه، استفاده می شده و ممکن است موضوع کره شمالی نیز  بهانه ای برای حضور نظامی آمریکا در شرق آسیا برای کنترل این کشور تلقی شود.

امکان نشستن کره شمالی پای میز مذاکره

اخوان فرد با بیان اینکه رابطه رهبران کره شمالی با مردم آن کشور در قالب محاسبات دموکراتیک غرب نمی گنجد و طبیعتا باید با روند دیگری مورد بررسی قرار گیرد، افزود: علاوه بر این مشکلات دیگری که در فضای کشور های کمونیستی با آن روبرو هستیم، این است که اخبار و اطلاعات درون جامعه کشور های کمونیستی خیلی انعکاس بیرونی ندارد و بر اساس اعتماد به نقطه نظرات رسانه های کنترل شده از سوی آنها، مردم کره شمالی با رهبران شان همگامی نشان داده اند.

اخوان فرد در مورد احتمال وقوع جنگ گفت: احتمال جنگ معمولا در شرایط تغییر آب و هوایی و به خصوص در فصل زمستان مشاهده می شود، برای مثال فشار های رژیم آمریکا در حمایت از صدام در زمان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در اواخر سال ۶۷ در زمستان رخ داد و همینطور جریان جنگ دوم خلیج فارس، عملیات موسوم به طوفان صحرا در میانه زمستان بود و می توان گفت تقریبا این عرف شده که در شرایط هوای نامساعد زمستان بهترین زمان برای اعمال فشار برای مردم یک کشور است و تاکید کرد آن چیزی که مدعیان دموکراسی و مردم سالاری در غرب به آن توجه نمی کنند، فشاری است که به توده مردم در کشور های تحت فشار وارد می شود.

وی درباره تامین منافع کره شمالی به شیوه کنونی و یا مذاکره افزود: این موضوع در قالب بلوک های شرق و غرب قابل تحلیل است و کره شمالی به عنوان یک عضو از بلوک شرق که  حمایت مستقیم چین و روسیه را پشت سر خود دارد و در مقابل هم با دولت های غربی و هم پیمان های منطقه ای آنها مانند کره جنوبی و ژاپن روبرو است، باید سیاست خود را به صورت بلوکی هماهنگ کند؛ زیرا این کشورها تاثیر تعیین کننده ای در مسائل این کشور دارند و اگر آتش جنگ برافروخته شود، دامن سایر کشورهای منطقه را هم می گیرد.

گزارش از: ریحانه شهبازی، خبرنگار سیاسی ایمنا

کد خبر 333011

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.