تسخیر هم‌زمان چشم و دل، در «الجایتو»

محراب الجایتو زیباترین محراب گچبری جهان است که در مسجد جامع نصف جهان جای دارد.

به گزارش ایمنا، از میدان قیام به سمت خیابان علامه مجلسی حرکت می کنم، اینجا یادگار تاریخ است. شمال شرقی اصفهان، کنار میدانی که پیش از این میدان کهنه نام داشت و به سبزه میدان نیز شهرت داشت و حالا نام امام علی(ع) بر آن نهاده شده است، مسجدی قرار دارد که به واقع، موزه ای درون موزه است. با من به ضلع غربی خیابان هاتف، انتهای بازار بزرگ، مسجد جامع اصفهان، و شبستان الجایتو بیا... محراب الجایتو اینجا آرمیده است ...

امروز نیز سالروز درگذشت محمد خدابنده معروف به الجایتو است که نامش بر این محراب حک شده است...

مسجدی که حتی از ساسانیان نیز نشانه در دل خاک دارد و هرچه زمان و دوره ها گذشت و هر که آمد دستی به این مسجد کشید و یادمانی برجای گذاشت و رفت. از ساسانیان که بگذریم بخوبی می توان نشانه هایی از آل بویه تا سلجوقیان و صفوی و قاجار و حتی بعد از انقلاب نیز در آن نشانه ها برجای است؛ انگار که این مسجد باید باشد تا هنر هنرمندان نصف جهان هر زمان چیزی به آن بیفزاید.

از صحن چهار ایوانی و شبستان ها و مدرسه مظفری، تا صفه های کوچک دوره دیلمی، گنبد نظام الملک، گنبد تاج الملک و محراب اولجایتو، چهار ایوان معروف صاحب، استاد، شاگرد، درویش و البته یازهم هست... هنرهای بیشماری که سبب جای گرفتن مسجد جامع اصفهان در زمرۀ میراث جهانی یونسکو شد.

در این میان اما، محراب الجایتو زیباترین محراب گچبری جهان است. در شمال ایوان استاد، شبستان کوچکی قرار دارد که زیباترین محراب گچبری مسجد در آن واقع است. این شبستان که به مسجد الجایتو نیز معروف است دارای محرابی است که به مثابه گوهری تابناک از هنر ایرانی در جهان از شهرتی عظیم برخوردار است. بر این محراب زیبا نام سلطان محمد خدابنده ایلخان مشهوری که قبل از اسلام آوردن لقب الجایتو را داشت و بعد از مسلمان شدن خود را خدا بنده نامید و وزیر دانشمند او محمد ساوی و سال ساختمان آن یعنی ۷۱۰ هجری قمری به چشم می خورد. نقوش اسلیمی، خط نسخ، خط کوفی تزئینی، خط ثلث و گردش بند اسلیمی و قاب اسلیمی و نقوش انتزاعی و گیاهی در این محراب جلوه نمایی می کند.

گچ بری هایی که قدمت آنها به دوره ایلخانی و پادشاهی محمد خدابنده الجایتو بازمی گردد و در گچبری های این اثر نام هنرمند آن با عنوان «حیدر» حکاکی شده است. می توان گفت که شاید این محراب مربوط به دوره‌ای است که سلطان محمد خدابنده سعی داشت سلطانیه را بسازد و ائمه(ع) را از عراق به ایران منتقل کند و ذکر «اولولامر» در کتیبۀ این محراب نشان‌دهنده توجه و اعتقاد شیعی این افراد در بیان تفکرشان و برداشتی است که از آیه اولولامر دارند.

مسجد جامع اصفهان در زمره آثار بسیار نفیس ایران قرار دارد، مسجدی که کلکسیونی از آثار مختلف هنری اصفهان از جمله گچ بری، کاشیکاری و خطاطی است و در میان تمامی این هنرها گچ بری محراب الجایتو در مسجد جامع اصفهان به عنوان یکی از شاخص ترین گچ بری های ایران شناخته می شود.

کد خبر 332255

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.