به گزارش ایمنا، استان کرمانشاه با داشتن جاذبه های تاریخی فراوان به عنوان یکی از مقاصد گردشگری کشور مطرح است و در بین شهرستان های این استان، قصرشیرین به دلیل هم مرز بودن با کشور عراق و تردد زائر و کاروان های راهیان نور، هرساله پذیرای حجم قابل توجهی از مسافرین داخل و خارج استان است.
هر مسافر و گردشگری که به قصرشیرین وارد می شود به طور یقین به کاروانسرای تاریخی شاه عباسی که محلی برای عرضه کالاهای وارداتی فعالیت کوله بری با قیمت بسیار مناسب است، سری می زد. این کاروانسرا در اثر حملات عراق آسیب زیادی دید و تنها قسمت ورودی آن باقی ماند، ولی سازمان میراث فرهنگی اقدام به بازسازی آن کرد، کاروانسرایی که بر اثر زلزله ای که در ۲۱ آبان ماه به مرکزیت غرب کشور رخ داد و در استان های بسیاری از ایران احساس شد تاحد زیادی تخریب شد.
در این گزارش کاروانسرای عباسی قصر شیرین ازنظر گذرانده می شود.
کاروانسرای عباسی قصرشیرین از نظر پلان تا حدودی شبیه کاروانسراهای صفوی بیستون و ماهیدشت است، به طوری که دارای ورودی طاق‌داری در ضلع جنوبی بناست که در هر طرف ورودی سکویی دراز ایجاد شده است. این کاروانسرا در زمان شاه عباس صفوی بر سر راه زائران عتبات عالیات و کربلای معلا با طول و عرض ۶۰ متر و ارتفاع ۵ متر از داخل در زمینی به مساحت سه هزار و ۶۰۰ مترمربع ساخته شده است. پس از ورودی، هشتی گنبدداری قرار دارد که از طریق آن می توان وارد حیاط مرکزی شد. در چهار طرف این حیاط، ایوان های بزرگی با طاق جناغی قرار دارد. همچنین در اطراف ضلع حیاط مرکزی تعدادی اتاق ساخته شده است در جلو هریک از این اتاق ها ایوان کوچکی و در پشت اتاق ها، اصطبل های درازی احداث شده است.
این کاروانسرا به وسیله لاشه سنگ و آجر ساخته شده است. حتی در برخی از قسمت‌های آن از جمله ورودی، از آجرهای بناهای ساسانی نیز استفاده کرده اند. این مکان تاریخی که دارای حجره ها و رواق هایی از نوع معماری سنتی است چندین سال است که به مکان عرضه کالاهای خارجی وارداتی تبدیل شده است. برای تهیه خشت خام و یا آجر این بنا از خاک اطراف شهر استفاده کردند، مواد یا ملات آن از نوع ساروج است که با مخلوطی از آهک، خاکستر و گاهی سفیده تخم مرغ تهیه شده است.
طراحی منحصر به فرد این اثر تاریخی با توجه به شرایط اقلیمی و گرمای شدید تابستان و سرمای خشک زمستان این منطقه بنا شده به نحوی که در زمستان هوای داخل آن گرم و در تابستان خنک است.
در چهار طرف این حیاط ایوان های بزرگی با طاق جناغی قرار دارد. در اطراف ضلع حیاط مرکزی تعدادی اتاق ساخته شده و در جلو هر یک از این اتاق ها ایوان کوچکی قرار گرفته و در پشت اتاق ها اصطبل های بزرگی برای نگهداری حیوانات احداث شده است. در گذشته کاروان های زیارتی و تجارتی در فصل تابستان با قرار گرفتن در حیاط بیرونی و بردن بار و بنه خود به درون اتاقک ها که به وسیله یک رواق به آن متصل است به استراحت پرداخته و در فصل سرما در درون دالان های درونی کاروانسرا که گرم می ماند، استراحت می کردند.
درون هر راهرو یا دالان و یا شبستان چندین حجره قرار دارد که هر حجره دارای طاق های هلالی شکلی است که به وسیله رواق هایی به اتاق های کوچکتری متصل می شود و این برای نگهداری بارهای تجاری مورد استفاده قرار می گرفته و حجره ها نیز برای استراحت مسافران بوده است.
در چهار ضلع دیوار دور این کاروانسرا برج های نگهبانی احداث شده که نگهبانان کاروانسرا به بالای آن رفته و حفاظت و حراست از کاروان ها را در مقابل حمله دزدان و غارتگران برعهده داشته اند. یکی از شاهکارهای این بنای تاریخی احداث طاق های گنبدی است که به دلیل نبود امکانات امروزی ساختمان و به منظور استحکام این بنا طاق هایی به فاصله چند متر از یکدیگر به صورت گنبدی زده اند که از نمای بیرون و بالای پشت بام گنبدی شکل و از داخل با یک ظرافت زیبایی به صورت چهار ضلعی که از ابتدا و دهانه طاق بزرگ و هر چه به انتهای طاق می رود کوچکتر و باریکتر می شود بنا شده است.
در جریان جنگ تحمیلی و حمله رژیم بعث عراق و اشغال قصرشیرین، قسمت اعظمی از این بنا تخریب شد، هر چند در این دوران تمام شهر قصرشیرین نیز به یک ویرانه واقعی تبدیل شد، اما بعد از مرمت، بخشی از این کاروانسرا نیز از سوی میراث فرهنگی، گردشگری به موزه مردم شناسی و بخشی دیگر به مکانی برای فروش کالاهای وارداتی تبدیل شد و هرچندکه با تبدیل شدنش به عرضۀ کالاهای مدرن، چهره سنتی این مکان تاریخی تاحدی از بین رفت اما همچنان به عنوان یکی از نقاط تاریخی و دیدن یاستان کرمانشاه و شهرستان قصرشیری بشمار می رفت.
کاروانسرای عباسی قصرشیرین در تاریخ ۸ مردادماه ۱۳۸۱ با شماره ۵۸۹۴ در فهرست ملی ایران به ثبت رسید.
نظر شما