به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان شهرضا، عاشورا در فرهنگ دینی مردم ایران از جایگاه و منزل والایی برخوردار است، بر اساس منابع روایی و تاریخی در این روز امام حسین(ع) سومین امام شیعیان، نواده پیامبر اسلام(ص) و فرزند حضرت علی (ع) در سرزمین کربلا به همراه برادران و یاران با وفای آن حضرت، به شهادت رسیدند.
از همان روز تا به امروز شیعیان در سراسر جهان با تعزیت روز عاشورا در هر سال مراسم عزای امام خود را برپا کرده‌اند؛ پس از وقوع انقلاب اسلامی که زمینه معرفی بهتر و بیشتر اسلام را برای جهانیان فراهم کرد، مراسم عزاداری روزهای تاسوعا و عاشورا به دیگر مناطق جهان هم گسترش یافت تا جایی که امروزه به دنبال تبلیغات دینی نظام جمهوری اسلامی، حتی در ممالک غیر اسلامی نیز مراسم عزاداری این ایام برگزار می‌شود، در حقیقت نظام اسلامی ایران زمینه قدرت گیری شیعیان را فراهم کرد و به این وسیله امکان بهتری برای برگزاری مراسم های مذهبی برای آنان در سراسر جهان فراهم شده است.
در کشور ایران، مراسم عزاداری ایام شهادت امام حسین (ع) هر سال باشکوه تر از سالهای قبل برگزار می‌شود. برخی از شیوه‌های عزاداری در بین مردم مناطق مختلف ایران نیز دارای سابقه دیرینه بوده و پیشینه آنها به چند قرن قبل باز می‌گردد.
به گواهی تاریخ، نخستین اثر وقوع حادثه عاشورا و شهادت امام حسین(ع) و یاران با وفای آن حضرت و پس از آن اسارت خاندان رسالت، اضمحلال و سقوط سلسله بنی امیه بوده است؛ این سلسله که با دسیسه معاویه و همراهی عمروعاص ایجاد شد، معاویه و فرزندش، در دوران زمامداری خود، در کنار همه ستم‌هایی که به مردم روا داشتند، دو تن از امامان شیعه یعنی امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را به شهادت رساندند.
مردم مخالفت‌های خود را بر عیله حکومت بنی امیه و در داخل کشور وسیع ایران آن روز که سه میلیون کیلومترمربع وسعت داشته اعلام و دنبال می‌کردند، این اعتراض‌ها که در واقع به رذالت و عوام فریبی حکومت بنی امیه انجام می‌شد، تنها در قالب قیام‌های نظامی نبوده بلکه مردم از همان زمان با انجام اقداماتی نظیر ساختن مساجد و تکایا و وقف املاک مزروعی و باغات و کاروانسراها و مغازه‌ها و بازارها و سقاخانه‌ها و آسیاب و سنگ آب و آب قنوات و حفر قنوات که در اسناد یا وقف نامه‌های همه آنها آمده که در فلان مدت روضه خوان‌ها برای اباعبدالله الحسین(ع) مرثیه بخوانند؛ در تمام این وقف نامه‌ها مسئله روضه خوانی مطرح است..
در شهرضا منازل زیادی وجود دارد که سال‌هاست در آنها در دهه محرم و دیگر ایام سال روضه خوانی می‌شود.
عزاداری هیئات مذهبی شهرضا تنها محدود به دهه نخست محرم نمی شود و در فواصل مختلف تا اربعین حسینی و حتی در برخی موارد به صورت مداوم تا این زمان ادامه دارد.
روضه خوانی در منازل
برگزاری مراسم روضه خوانی در منازل مردم شهرضا از جمله آداب و سنن کهن مردم این دیار است، در برخی از منازل شهرضا، از حدود ۵۰۰ سال قبل، مراسم روضه خوانی انجام می‌شود.
روضه خوانی
روضه‌خوانی در تکایا از جمله دیگر آداب و سنن مردم شهرضا در ایام محرم است، تکایای شهرضا که در آنها این مراسم از قدیم الأیام برگزار می‌شود عبارتند از:
از تکایای معروف قدیمی شهر «تکیه اقدمیه» یا همان «مدرسه اقدمیه» است که در قدیم این بنا و به «تکیه باقی» مشهور بوده، این تکیه از تکایای بسیار قدیمی است.
از دیگر تکایای قدیمی شهرضا «تکیه دوالی‌هاست» که در حد شرقی شهرضا واقع شده و تا کنون نیز در آن روضه خوانی می‌شود.
تکیه قدیمی دیگر «تکیه سنگ تراش‌هاست» که در «بازار شهرضا» قرار دارد و در دهه محرم در این تکیه مراسم روضه خوانی برگزار می‌شود.
از جمله شیوه های کهن عزاداری در ایران «سینه زنی» است، این روش در بسیاری از مناطق ایران و جهان اجرا می‌شود اما یکی از انواع سازمان یافته و منظم آن که در قالب «هیئت» ایجاد شده، در شهرستان شهرضا قرار دارد.
«هیئت سینه زن شهرضا» نخستین و با سابقه ترین هیئت عزاداری شهرضا با دیرینگی بیش از ۴۰۰ سال، همواره یکی از بزرگترین مراکز و کاروان های عزاداری استان اصفهان را ایجاد می‌کند.
هیئت سینه زن شهرضا از هیئت هایی است که عزداران آن از همه محله های شهرضا هستند، براساس برخی شنیده‌ها و منابع تاریخی موجود، در گذشته شهرضا دارای هفت محله بوده که هریک از این محلات دارای «کدخدا» بوده است؛ در هنگام تأسیس این هیئت، از بزرگان هر محله دعوت شد و هر محله بیرقی را ساخت که در زمان عزاداری برافراشته می‌شد؛ هر گاه به دلیلی قرار بوده که یکی از این بیرق ها تعویض شود، همه بزرگان جمع و این اقدام به دست فردی مؤمن و مورد وثوق دیگران، انجام می‌شده است.
البته بر اساس برخی از منابع نیز این هیئت به دست فردی به نام «سید باقر» بنیان گذاری شده و از مجموع هفت بیرق آن نیز ۲ بیرق توسط خوانین «محله امیران» یا در گویش محلی «محله میرون»، که «تکیه حاجی» و «تکیه خان» را نیز تأسیس کرده اند، به هیئت اهدا شده است.
«هیئت بنی اسد»
«هئیت عزاداری بنی اسد» معروف به هئیت «سنگ زن‌ها» یکی دیگر از هئیت‌های عزاداری قدیمی شهرستان شهرضا بوده که عزاداران آن به جای زنجیر زنی و سینه زنی، با استفاده از ۲ قطعه چوب به شکل نیم کُره که هر کدام به اندازه کف دست با قطر تقریبی هفت سانتی متر است را به دست می‌گیرند و با بر هم زدن آن عزاداری می‌کنند؛ عزاداران این هیئت بنا بر نوحه مداح هیئت، در قالب ۲ ضرب یا سه ضرب یا چهار ضرب و در برخی موارد هشت ضرب، چوب ها را بر هم می‌زندد و پاسخ مداح را در حین بر هم زدن چوب ها، می‌دهند؛ سابقه این هیئت به حدود ۲۵۰ سال قبل و دوران قاجار باز می‌گردد.
در بعضی موارد سنگ زن ها با حرکت‌های منظم و هماهنگ در قالب ضرب هایی که گفته شد، چوب‌ها را به سینه می‌کوبند و بعد به بالای سر برده بر هم می کوبند و با ندای«حسین، حسین»، این حرکات را تکرار می کنند.
برخی از مطلعان محلی بر این باور هستند که این شیوه عزاداری، یادگاری از خاکسپاری اجساد شهدای کربلا توسط «قبیله بنی‌اسد» در دشت کربلاست که چون افراد قبیله از جاسوسان ابن‌زیاد هراس داشتند در زمان عزاداری ۲ قطعه سنگ را به هم می‌زدند تا صدای حسین حسین گفتن آنها، شنیده نشود.
هئیت عزاداری بنی اسد شهرضا از یک روز قبل از «تاسوعای حسینی» تا «روز سوم امام حسین(ع)» مصادف با سیزدهم محرم، در سطح شهر با نوای سنگ و یا حسین(ع) به عزاداری می‌پردازند.
«هیئت سقا»
«هیئت سقا» از جمله دیگر هیئات مذهبی شهرستان شهرضا است که بنا بر اقوال مختلف، سابقه آن به حدود ۲۰۰ سال قبل باز می‌گردد. در چند سال اول هیئت مَشک بزرگی از آب داشت که پس از پایان عزاداری، آب مشک را به درون حوض‌های سنگی قدیمی می‌ریختند و مردم برای تبرک از آن استفاده می‌کردند، این هیئت توسط کشاورزان بنا شده و به یاد حضرت اباالفضل(ع) نام سقا را بر خود گذاشته‌اند.
این هیئت به صورت سینه زنی به عزاداری می‌پردازد و طبق رسمی قدیمی در هنگام ورود به مجالس ابتدا سلام می‌دهند و بعد از اینکه جواب شنیدند وارد محفل عزا می‌شوند.
نظر شما