به گزارش خبرنگار ایمنا، به عقیده صاحب نظران، خانواده از نخستین نظام های نهادی عمومی و جهانی است که برای رفع نیازمندی های حیاتی و عاطفی انسان و بقای جامعه ضرورت تام شریفه 'وَاجعَلنا لِلمُتّقینَ اِماما' (فرقان : ۷۴)، آرمانی است که خانواده‌های اسلامی باید آن را عینیت بخشند و صلاحیت الگویی اسلام را برای تربیت شایستگان و خانواده های برتر برای جهانیان به اثبات برسانند.
اسـلام در روش تربیتی خود، انسان‌ها را به الگوها، ایده آل‌ها و نمونه‌های برتر توجه می‌دهد؛ تاثیر الگوها در ساخته شدن فرد و اجتماع بر کسی پوشیده نیست.
هر چقدر رکن های تشکیل دهنده خانواده با آن استانداردها منطبق باشند به همان مقدار از شایستگی و برتری برخوردار خواهند بـود.
در روایت ها، ویژگی های فراوان برای شایسته ترین زنان و مردان بیان شده است و در سیره معصومین (ع) نیز ارشادهایی وجود دارد که می توان از آنها خانواده های برتر و شایسته را شناخت؛ از این رو، به طور اجمال می توان گفت خانواده برتر از نظر اسلام، آن است که رکن های آن شایسته و منطبق با استانداردهای اسلامی باشد، مناسبت ها و رابطه های منطبق با آموزه های دینی بر آنها حاکم شود، خروجی آن انسان هایی شایسته و موثر در ساخته شدن جامعه ایده آل اسلامی باشد.
اسلام اهل بیت پیغمبر اکرم (ص) را به عنوان نمونه ای کامل از خانواده برتر معرفی و صلاحیت الگویی آن را برای جهانیان امضا کرده است.
خداوند سبحان این خانواده را از هرگونه رجس و پلیدی مبرا دانسته است؛ آیه شریفه «اِنَّما یُریدُ اللهُ لِیُذهبَ عَنکم الرّجسَ اهلَ البیتِ وَ یطَهّرکم تَطهیرا» (احزاب : ۲۳)، خطاب به همین خانواده است .
آیه مباهله (آل عمران۶۱) درباره اعضای این خانواده وارد شده و عظمت مقام های معنوی و عرفانی آنان را به نمایش گذاشته است؛ سوره انسان فضیلت های آنان را ستوده است و خلاصه جای جای قرآن از فضایل و ویژگی های آنان سخن گفته است.
این خانواده از پیوند ملکوتی وجود نازنین حضرت علی (ع) و فاطمه اطهر (ع) تشکیل شده است و آن ۲ مصداق بارز انسان کامل و ایده آل هستند.
علی (ع) و فاطمه (ع) کفو یکدیگرند؛ اگر علی (ع) نبود فاطمه (ع) در عالم همتایی نداشت و اگر فاطمه (ع) نبود برای علی (ع) کفوی نبود.
رسول خدا (ص) در جریان ازدواج آن ۲ وجود عرشی، آنان را اسوه و الگوی امت خویش خواند و فرمود: زندگی علی (ع) و فاطمه (ع) سراسر الگوست، همسرداری علی (ع)، مدیریت او در خانه و خانواده، شوهرداری فاطمه (ع)، خانه داری و تربیت فرزند او در عالم نظیر ندارد و تا قیامت برای جهانیان نورافشانی می کند.
خانواده الهی در سوره هل أتی عنوان «ابرار» دارند
مدرس حوزه علمیه اصفهان و عضو هیئت علمی و مدیر گروه تفسیر مرکز جامعه المصطفی العالمیه اصفهان در گفتگو با خبرنگار ایمنا به شاخصه های خانواده الهی بر اساس سوره هل أتی می پردازد و می گوید: یکی از سوره‌هایی که در شأن امیرالمومینن و فاطمه زهرا(علیهماالسلام) نازل شده، سوره «انسان» است که به سوره «هل أتی» نیز خوانده می‌شود.
حجت الاسلام و المسلمین حاج حمید الهی دوست می افزاید: خداوند متعال در این سوره می‌فرماید: «أِنَّ الْأَبْرَارَ یَشْرَبُونَ مِنْ کَأْسٍ کَانَ مِزَاجُهَا کَافُورًا» که محوریت مباحث این سوره معرفی ابرار و مقام های ابرار است.
وی ادامه می دهد: خانواده الهی که در سوره هل أتی معرفی می شوند، عنوان ابرار را دارند، اما چند ویژگی درباره ابرار باید مورد توجه قرار گیرد.
مدرس حوزه علمیه اصفهان با بیان اینکه در این سوره بخشی از آنچه مربوط به ابرار آمده و بخشی از آیات قرآن را می توان درباره ابرار یافت، اظهار می کند: در سوره هل أتی آمده است: «یُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَیَخَافُونَ یَوْمًا کَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِیرًا» آنها به نذر خود وفا می کنند و از روزی که عذابش گسترده است می ترسند.
وی تصریح می کند: شأن نزولی که برای آیه آمده، این است که وقتی امام حسن(ع) و امام حسین(ع) بیمار شدند، اهل خانه حضرت امیرالمومنین، حضرت فاطمه و فضه خادمه نذر کردند برای سلامتی این دو آقازاده در صورت بازگشت سلامتی ۳ روز، روزه بگیرند و بعد هم به نذر خودشان وفا کردند؛ روز اول و دوم مسکین و یتیم، روز سوم به یک نفر اسیر غذای خودشان را اعطا کردند؛ بنابراین عنوان اول برای ابرار و خانواده الهی، پایبندی به وفای عهد و تعهدات است و البته بر وفای بالنذر تاکید شده است.
حجت الاسلام و المسلمین الهی دوست می گوید: خداوند در ادامه آیه فرمودند: «وَیَخَافُونَ یَوْمًا کَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِیرًا» دومین ویژگی ابرار این است که اهل خوف و ترس و نگرانی نسبت به روز قیامت هستند که شرّ و آسیب و گزندآن فراگیر است و باید برای روز قیامت و زندگی جاودانی و ابدی، انسان تلاش کند و نگران زندگی آخرت و ابدی خود باشد؛ اینها نگران زندگی ابدی خود هستند و طبیعتاً خوف دارند و مطابق با این نگرانی توشه برای قیامت خود می فرستد.
وی خاطرنشان می کند: سومین عنوان این است که ابرار اهل اطعام و انفاق هستند و بر اساس آیه «وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ أَسیراً » اطعام طعام می کنند و غذا در اختیار مسکین و اسیر قرار می دهند، علیرغم اینکه به آن طعام شدت نیاز دارند، با عشق به خداوند متعال اهل اطعام مسکینان، یتیمان و اسیران هستند و نسبت به سرنوشت آنها بی تفاوت نیستند و آنچه خدا به آنها عطا کرده، دیگران را هم از آن بهره مند می کنند وخودخواه و خود محور نیستند.
عضو هیئت علمی و مدیر گروه تفسیر مرکز جامعه المصطفی العالمیه اصفهان اضافه می کند: نکته چهارم این است که اطعام ابرار خالصانه است و هر کار خیری که انجام می دهند خالصاً لِوَجهِ الله است زیرا خوف از خدا به خاطر روز قیامت که روز هولناکی است، دارند.
وی تصریح می کند: چند آیه بعد از آن فضایل خانواده الهی را بیان می کند که در آیه ۲۴ سوره هل أتی آمده است «فَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ وَ لا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِماً أَوْ کَفُوراً» همانا ما خود قرآن را بر تو فرو فرستادیم، پس در برابر حکم پروردگارت صبر پیشه کن و از هیچ گنهکار یا کفران پیشه اطاعت مکن و در هر صبح و شام، نام پروردگارت را یاد کن؛ بنابراین کسی که بخواهد موفق به انجام وظیفه شود باید صبر پیشه کرده و با مشکلات دست و پنجه نرم کند.
عمل به فرامین قرآن راه تقرّب به سوی خدا
حجت الاسلام و المسلمین الهی دوست می افزاید: پس عنوان پنجم صبر و عنوان ششم این است که «وَ لا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِماً أَوْ کَفُوراً» در انجام وظیفه، ممکن است دیگران سنگ اندازی هایی بکنند یا تهدید کنند اما خوادند متعال در قرآن می فرماید از انسان هایی که کافر، گناهکار و ناسپاس هستند اطاعت نکنید و تهدید و آزار دیگران باعث نشود فرامین الهی را زمین بگذارید.
وی با بیان اینکه ارتباط با پروردگار دیگر نکته آیه ۲۵ است که در آن اشاره شده «وَ اذْکُرِ اسْمَ رَبِّکَ بُکْرَةً وَ أَصِیلًا» که می فرمایند صبحگاهان و شامگاهان خدا را یاد کنید و یاد و ذکر خداوند در همه حال باشد، اظهارمی کند: در آیات ۴۱ و ۴۲ سوره احزاب هم تاکید شده است که «یا ایّها الّذین امنوا اذکرا الله ذکراً کثیراً و سبّحوه بکرهً و اصیلاً» ای کسانی که ایمان آورده‌اید خدا را بسیار یاد کنید و صبح و شام او را تسبیح نمایید.
مدرس حوزه علمیه اصفهان تاکبد می کند: عنوان دیگر از آیات سوره هل أتی درباره خانواده الهی، بحث شب زنده داری است که اشاره شده «وَمِنَ اللَّیْلِ فَاسْجُدْ لَهُ وَسَبِّحْهُ لَیْلًا طَوِیلًا» بخشی از شب را به سجده و تسبیح الهی در مدت طولانی بپردازید و با خداوند متعال راز و نیاز شبانه داشته باشید؛ همچنین در آیه ۲۹ سوره هل أتی آمده است «إِنَّ هَذِهِ تَذْکِرَةٌ فَمَن شاءَ اتخَذَ إِلی رَبِّهِ سبِیلاً» فرامین قرآن همه را تذکر می دهد، هر کس بخواهد به سوی خداوند متعال راه تقرّب کسب کند باید به آن فرامین عمل کند.
وی بهترین و برجسته ترین آیه درباره زندگی ابرار را آیه ۱۷۷ سوره بقره که در آن تاکید شده: «لَیْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ» نیکوکاری به این نیست که برای عبادت رو به مشرق و مغرب کنید، می داند و ادامه می دهد: فقط ایستادن رو به قبله نماز معیار عبادت نیست بلکه مجموعه ای از فضایل است که باعث می شود انسان از ابرار باشد؛ بنابراین مجموعه فضایل در ۳ عرصه دسته بندی شده، اعتقادی و بینشی، اخلاق و خلق و خو و گرایش های اخلاقی و بُعد سوم در مباحث عملی است.
حجت الاسلام و المسلمین الهی دوست اضافه می کند: خداوند در بُعد اعتقادی و بینشی می فرماید: «وَلَکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِکَةِ وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ» نیکوکاری به این است که انسان به خدا و قیامت و ملائکه و کتب آسمانی وانبیاء الهی توجه داشته باشد و به همه آنها اعتقاد راستین داشته باشد، ایمان زیربنای فکری است؛ بعد می فرماید: «وَآتَی الْمَالَ عَلَی حُبِّهِ» افرادی که برای رضای خدا مال و انفاق می کنند؛ بعد آمده است: «ذَوِی الْقُرْبَی وَالْیَتَامَی وَالْمَسَاکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَالسَّائِلِینَ» بعد یتیمان و مسکینان و بعد در راه ماندگان راه که در سفر داشته هایشان را از دست می دهند «وَفِی الرِّقَابِ» در راه آزادی بردگان!
وی یادآور می شود: خداوند در ادامه می فرماید: «وَأَقَامَ الصَّلَاةَ» افراد باید اهل عبادت و بندگی باشند «وَآتَی الزَّکَاةَ» و زکات دهند؛ بنابراین زکات واجبی که شرط قبولی نماز است مثل خمس و زکات مال و فطره و البته در پی آن «وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا» بحث وفای به عهد به مردم و خداوند متعال مطرح می شود.
عضو هیئت علمی و مدیر گروه تفسیر مرکز جامعه المصطفی العالمیه اصفهان با اشاره به آیه «وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِینَ الْبَأْسِأُولَئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ»، می گوید: قرآن می فرماید آنهایی که در جنگ با کفار اهل صبر هستند، اینها در ادعای اینکه اهل نیکوکاری و تقوا هستند، راستین هستند.
دستاوردهای پایبندی خانواده الهی به فرامین الهی
مدرس حوزه علمیه اصفهان پس از پرداختن به ویژگی های خانواده الهی، اشاره ای هم به دستاوردهای پایبندی خانواده الهی به فرامین الهی می کند و می افزاید: در آیه ۵ سوره هل أتی آمده «إِنَّ الْأَبْرَارَ یَشْرَبُونَ مِن کَأْسٍ کَانَ مِزَاجُهَا کَافُورًا» همانا نیکان از پیمانه‌ای می‌نوشند که با کافور (گیاهی خوشبو) آمیخته شده است؛ البته منظور کافور دنیایی نیست بلکه در آیه ۶ می فرمایند: «عَیْناً یَشْرَبُ بِها عِبادُ اللَّهِ یُفَجِّرُونَها تَفْجِیراً» ظرف هایی می نوشند که مخلوط شده با آب چشمه ای که بندگان خدا در بهشت از آن چشمه می نوشند و هر جا خواستند این چشمه را می برند.
حجت الاسلام و المسلمین الهی دوست با اشاره به اینکه خداوند متعال، خانواده تعالی را در روز قیامت از شرّ نگرانی ها و خطرات و هیبت روز قیامت محفوظ می دارد و از عذاب جهنم، از سختی ها حفظ می کند، تصریح می کند: طبق آیه «لَقَّاهُمْ نَضرَةً وَ سرُوراً» خداوند به آنها شادمانی و سرور را عطا می کند.
وی یادآور می شود: در آیه ۱۲ سوره هل أتی نیز آمده است: «وَجَزَاهُم بِمَا صَبَرُوا جَنَّةً وَحَرِیرًا» خداوند به خاطر صبر بر مشکلات و در برابر شکیبائی آنان، بهشت و لباس های حریر بهشتی را به آنها پاداش می دهد؛ تاکید می کند که یکی از ویژگی های بهشتیان و ابرار این است که صبر در برابر مشکلات است
مدرس حوزه علمیه اصفهان اضافه می کند: در ادامه خداوند تبارک و تعالی در آیه ۱۳ می فرمایند: «مُتَّکِئِینَ فِیهَا عَلَی الْأَرَائِکِ لا یَرَوْنَ فِیهَا شَمْسًا وَلا زَمْهَرِیرًا» اینها تکیه می زنند در کمال آرامش بر بالش هایی در بهشت و نه گرمای آزاردهنده و نه سرمای آزار دهنده به آنها نمی رسد و محفوظ هستند؛ «وَدَانِیَةً عَلَیْهِمْ ظِلَالُهَا» سایه های درختان بهشتی بر آنها فرو افتاده در حالی که سایه ها فراگیر و به هم نزدیک هستند نها «وَذُلِّلَتْ قُطُوفُهَا تَذْلِیلًا» میوه های بهشتی به گونه ای قرار گرفته که به راحتی در دسترس و چیدن میوه هایش بسیار آسان است.
به گفته وی، در آیه پانزدهم سوره نیز آمده است: «وَیُطَافُ عَلَیْهِم بِآنِیَةٍ مِّن فِضَّةٍ وَأَکْوَابٍ کَانَتْ قَوَارِیرَا» و در گرداگرد آنها عده ای از خدمتگزاران بهشتی با ظرف هائی از نقره و قدح هائی بلورین (مملو از بهترین غذاها و نوشیدنی ها) در اطراف آنها می گردند.
حجت الاسلام و المسلمین الهی دوست با بیان اینکه آیه ۱۶ اشاره می کند: «قوَارِیرَ مِن فِضَّةٍ قَدَّرُوهَا تَقْدِیرًا» ظرف های بلورینی از نقره که آنها را به اندازه مناسب لازم آماده کرده اند، خاطرنشان می کند: در آیه ۱۷ سوره هل أتی آمده «َیُسْقَوْنَ فِیهَا کَأْسًا کَانَ مِزَاجُهَا زَنْجَبِیلا» و در آنجا از جام هایی سیراب می شوند که لبریز از شراب طهوری است که با زنجبیل آمیخته است، البته منظور زنجبیل دنیایی نیست بلکه منظور زنجبیل بهشتی است، زنجبیل چشمه ای بهشتی است که با نام سلسبیل هم در آیه بعدی به آن اشاره می کند.
وی تاکید می کند: قرآن در این سوره دو چشمه را معرفی کرده است یکی چشمه زنجبیل و چشمه کافور؛ در آیه ۱۹ اشاره شده «وَیَطُوفُ عَلَیْهِمْ وِلْدَانٌ مُّخَلَّدُونَ إِذَا رَأَیْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤًا مَّنثُورًا» و بر گِرد آنها نوجوانانی جاودانی (برای پذیرائی) می گردند که هر گاه آنها را ببینی گمان می کنی مروارید پراکنده اند! که اینها هرگز از سن نوجوانی خارج نمی شوند؛ نوجوانان برای خدمت رسانی به بهشتیان مرتب گرداگرد آنها می چرخند تا نیازمندی های انها را برآورده کنند، گویا آنها را مثل مروارید های پراکنده می بینید از بس که زیبا هستند.
عضو هیئت علمی و مدیر گروه تفسیر مرکز جامعه المصطفی العالمیه اصفهان اظهار می کند: در آیه ۲۰ سوره هل أتی آمده « وَإِذَا رَأَیْتَ ثَمَّ رَأَیْتَ نَعِیمًا وَمُلْکًا کَبِیرًا» و هنگامی که آنجا را ببینی، نعمتها و ملک عظیمی را می بینی که در آن ابرار و بهشتیان غرق نعمت هستند و فرمانروایی بزرگی در اختیارشان است و به راحتی فرمان می دهند و فرمان آنها به آسانی اطاعت می شود.
وی ادامه می دهد: آیه ۲۱ هم اشاره می کندکه: «عَلِیَهُمْ ثِیَابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَإِسْتَبْرَقٌ وَحُلُّوا أَسَاوِرَ مِن فِضَّةٍ وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا » بر اندام آنها (بهشتیان) لباس هایی است از حریر نازک سبز رنگ و زینت داده شدند به دستبندهای نقره ای و پروردگارشان شراب طهور به آنها می نوشاند! ؛ بعد در آیه ۲۲ می فرمایند: «إِنَّ هَذَا کَانَ لَکُمْ جَزَاءً وَکَانَ سَعْیُکُم مَّشْکُورًا» این جزای شما است و سعی و تلاش شما مورد قدردانی است
حجت الاسلام و المسلمین الهی دوست تاکید می کند: بر اساس سوره هل أتی می توان نتیجه گرفت که ابرار انسان های کاملی هستند که در ابعاد مختلف رشد کرده اند و انسان های تک بعدی نیستند و ارتباط با خدا و مردم را مورد توجه قرار می دهند./
راضیه کشاورز
نظر شما