"گانگلیون"؛ شایع ترین توده مچ دست/ بیماری بیشتر در میان زنان ۲۰ تا ۳۰ سال دیده می‌شود

کیست گانگلیون یک نوع تومور بالونی شکل خارجی روی پوشش مفصل یا غلاف تاندون است که علت آن هنوز به درستی مشخص نیست.

به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری ایمنا هر نوع توده یا برآمدگی به عنوان تومور در نظر گرفته می شود. واژه تومور همیشه به معنای بدخیم یا سرطانی بودن آن نیست. در واقع میزان زیادی از تومورهای دست و مچ دست، خوش خیم یا غیر سرطانی هستند.

تومورها می توانند روی پوست، مانند خال گوشتی یا زگیل به وجود آیند یا می توانند زیر پوست در بافت نرم یا حتی استخوان ایجاد شوند. از آنجایی که انواع بسیاری بافت در دست وجود دارد (مانند پوست، چربی، تاندون ها، اعصاب، رگ های خونی، استخوان و غیره)، انواع بسیاری تومور نیز در ناحیه دست می توانند ایجاد شوند.

برخی مواقع توده ها روی مچ دست افراد ظاهر می شود. در خصوص گانگلیون، توده دست و مچ دست گفتگویی داشتیم با "دکتر علیرضا مقتدری، متخصص طب فیزیکی و الکترودیاگنوز" که مشروح آن در ادامه از نظرتان می گذرد:

شایع ترین تومور دست چیست و علت بروز آن کدام است؟

گانگلیون، شایع ترین توده یا تومور خوش خیم دست است. منشا این توده از کپسول مفصلی، لیگامان یا تاندون مچ دست است. داخل توده معمولا مایع ژله مانند دارد. در واقع نام کیست سینوویال، نام غلطی است که برای این توده به طور معمول به کار برده شده است، چون ماده درون آن همیشه مایع سینوویال مفصلی نیست.

علت بروز این توده به روشنی مشخص نشده است با این حال ممکن است ضربات مکرر ظریف و نامحسوس وارده به مچ یا انگشتان به دنبال حرکات مکرر و یکنواخت مفاصل و دژنره شدن لیگامان های دست علت این بیماری باشند.

محل تومور کدام قسمت دست است و چه افراد ی بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند؟

شایع ترین محل کیست گانگلیون پشت مچ دست است و فقط حدود ۲۰ درصد آن در قسمت نزدیک کف دست (جلوی مچ) دیده می شود. این گانگلیون ها می توانند روی مفاصل انگشتان یا حتی به صورت “مخفی” و غیرقابل لمس بروز کنند. این در حالی است که گانگلیون ها بیشتر در میان زنان جوان ۲۰ تا ۳۰ سال دیده می شوند. همچنین بیشتر گانگلیون ها در افراد مسن بر روی مفاصل بند آخر انگشتان (DIP) ظاهر می شود.

شایع ترین علائم این بیماری چیست؟

شایع ترین علامت این بیماری که موجب مراجعه بیمار به پزشک می شود، وجود یک توده برجسته بدون درد در پشت مچ دست است. این توده سطحی نرم، گرد و یکنواخت دارد. گاهی اوقات توده نرم بوده، اما در اکثر موارد سفت است. علاوه بر این توده ممکن است به خصوص در انجام حرکت های مشخص مثل حرکت دادن مچ دست دردناک باشد. از دیگر علائم گانگلیون، احساس ضعف در مشت کردن و گرفتن اجسام در دست است. همچنین از دیگر علائم گانگلیون فشار آن به اعصاب مچ دست است.

آیا احتمال بازگشت بیماری در میان مبتلایان وجود دارد؟

کیست های گانگلیونی ممکن است به مرور زمان بزرگ تر یا کوچک تر شده و یا حتی محو شوند. معمولا در هنگامی که بیمار فعالیت های زیادی را با مچ دست انجام می دهد کیست بزرگتر می شود. علاوه بر این کیست ممکن است مدتی محو شده و پس از مدتی دوباره عود کند. در بسیاری اوقات گانگلیون حتی بدون درمان پس از چند سال محو می شود.

این بیماری چه عوارضی را به دنبال دارد؟

کیست گانگلیون، بسته به محل قرارگیری آن می تواند باعث فشار بر روی عصب مدین (کانال کارپال)، عصب اولنار (کانال گایان) و عصب رادیال (بیماری دکرون) و آسیب عصب و بروز علائمی مانند بی حسی، گزگز، ضعف عضلات و اختلال کارکرد دست و انگشتان شود. همچنین در مواردی که کیست ار نوع “مخفی” است، بیمار از درد مچ در پوزیشن های خاص شاکی است، اما در مشاهده هیچ یافته ای موجود نیست.

تشخیص و شیوه درمان توده مچ دست به چه صورت است؟

تشخیص بر اساس شرح حال و معاینه بالینی است. همچنین تشخیص قطعی بر اساس آسپیراسیون مایع داخل کیست است. MRI  در موارد شک به "کیست مخفی" کاربردی است.اصل درمان، "اطمینان بخشی" به بیمار در رابطه با خوش خیم و یا خود محدود شونده بودن آن است. دارو درمانی کوتاه مدت، تجویز مچ بند آتل دار بدون شست (cock up) در کیست های جلو و پشت مچ دست و مچ بند شست دار با آتل (thumb spica) در کیست در زمینه دکورون مفید هستند.

تاثیر شیوه ای سنتی در درمان کیست های گانگلیونی چگونه است؟

بعضی درمان ها مانند گذاشتن یک سکه یا کتاب روی توده و بستن آن به صورت سنتی انجام می شوند. تاثیر این درمان ها مشخص نیست، اما ماساژ در بعضی انواع کیست ها می تواند مفید باشد .درمان های دیگر مانند آسپیراسیون مایع و تزربق کورتیکوستروئید در درون کیست در صورتی که حداقل سه هفته، مچ بی حرکت شود، می تواند مفید باشد.

کدام شیوه، کمترین احتمال عود بیماری را دارد؟

درمان دیگر، جراحی و برداشت گانگلیون است. جراحی آرتروسکوپ نسبت به نوع سنتی آن اولویت دارد، اما نکته قابل توجه این است که در همه درمان های ذکر شده احتمال عود توده وجود دارد .مطمئن ترین درمان با کمترین احتمال عود درمان جراحی است. همچنین "توانبخشی بعد از جراحی" بسیار با اهمیت است. در واقع یک تا دو هفته بی حرکتی با اسپلینت، سپس شروع active ROM  تا یک هفته  و نهایتا آموزش تمرینات تقویتی و کششی در منزل توصیه می شود.

کد خبر 325910

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.