به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری ایمنا، فصل مدرسه ها از راه رسیده و برنامه زندگی همه افرادی که در خانه خود محصل دارند با شروع فصل پاییز کاملا تغییر کرده است.
زندگی شمایل جدیدی به خود می گیرد. شب نشینی های خانوادگی مختص تعطیلات آخر هفته می شود و برنامه های روتین تغییر می کند و همین تغییر دلنشین است که به زندگی قالب منظمی می دهد.
در پی همه این تغییرات آیا هرگز به ایجاد تغییر مناسبی در رویه غذایی فرزندان محصل خود فکر کرده اید؟ آیا می خواهید آنها در سال تحصیلی جدید تمرکز بیشتری داشته باشند و اوضاع ذهنی شان بهتر پیش برود؟
اگر این طور است پس باید بدانید پیروی از اصول اولیه و کلی برای نظم دهی به برنامه تغذیه ای محصلان کافی است تا ابتدایی ترین خواسته شما محقق شود.
برنامه غذایی صحیح و سالم می تواند در پیشبرد یک سال تحصیلی خوب، نقش اساسی ایفا کند.
توسعه و رشد کشورها بیش از هر چیز به نیروی انسانی ماهر و توانمند وابسته است؛ نسلی که بتواند دانش فنی منطبق با زمان و مکان را ابداع کند، نسلی که توانمندی کار فکری و بدنی را داشته باشد.
نیروی کار سالم و ماهر از مزرعه و معدن و کارخانه تا حضور در صحنه های علمی و دانشگاه ها ضامن بقاء و توسعه هر کشور است .
سرمایه گذاری برای تغذیة صحیح کودکان و دانش آموزان یک سرمایه گذاری مقرون به صرفه است.
بهره این سرمایه گذاری حیاتی، افزایش تولید در عرصه های مختلف، خلق دانش فنی و رهایی از وابستگی همراه با داشتن نسلی سالم و پویا است.
دوران مدرسه از نظر تغذیه ای دورة قابل توجهی است زیرا هنوز کودک در مرحله رشد قرار دارد، اگرچه روند رشد به صورت نسبتاً یکنواختی ادامه دارد ولی سال های آخر دبستان مقارن با شروع جهش رشد به ویژه در دختران است؛ بنابراین تأمین انرژی مورد نیاز بسیار ضروری است.
تأثیر تغذیه در رشد، سلامت و هم چنین قدرت یادگیری در کودکان برکسی پوشیده نیست چرا که کمبود مواد مغذّی باعث کاهش قدرت فراگیری کودکان می شود.
البته میزان انرژی مورد نیاز کودکان مدرسه ای به دلیل تفاوت در اندازه بدن، میزان تحرک و سرعت رشد آنها متفاوت است اما در صورتی که انرژی مورد نیاز کودک به خوبی فراهم نشود، باعث مختل شدن رشد کودک خواهد شد.
دریافت اندک مواد مغذی میزان یادگیری دانش آموزان را کاهش می دهد
یک متخصص تغذیه در خصوص اهمیت تغذیه در دوران مدرسه معتقد است با توجه به اینکه در سنین مدرسه یعنی سن ۶ تا ۱۸ سالگی، افراد حداکثر رشد جسمی و قدی خود را به دست می آورند، این سن از نظر تغذیه اهمیت خاصی دارد.
دکتر مرضیه کافشانی در گفتگو با خبرنگار ایمنا تاکید می کند: دریافت بیش از حد مواد غذایی هم در این دوران می تواند تأثیر گذار باشد چرا که در سن ۶ تا ۱۸ سالگی تعداد سلول های چربی بدن هم افزایش پیدا می کند و در صورتی که کودک اغذیه مناسب و به اندازه ای نداشته باشد، در بزرگسالی دچار چاقی می شود.
وی می افزاید: با توجه به اینکه دریافت اندک مواد مغذی نیز رشد قدی، جسمی و میزان یادگیری بچه ها را دچار اختلال می کند، به این خاطر توصیه می شود بچه ها در سنین مدرسه سه وعده اصلی غذا همراه با میان وعده ها را مصرف و به خصوص در زنگ تفریح از مواد غذایی ارزشمند استفاده کنند.
متخصص تغذیه تصریح می کند: خوردن صبحانه اهمیت بسیار ویژه ای دارد به دلیل اینکه پس از خوردن شام تا صبح حدود ۹ ساعت زمان سپری و ذخایر بدن تخلیه شده است؛ در این میان گلوکز تنها منبع انرژی مغز است که باید تغذیه شود تا یادگیری و تمرکز فعال شود.
وی اضافه می کند: اگر مغز سوخت مورد نیاز خود را به دست نیاورد، بر روی تمرکز حواس و یادگیری تأثیر می گذارد.
دکتر کافشانی با تاکید بر اینکه یکی از بهترین راه ها برای اطمینان از تأمین نیازهای تغذیه ای کودکان مدرسه ای، استفاده از ۵ گروه اصلی غذایی است، توصیه کرد در برنامة غذایی روزانه از این پنج گروه استفاده شود.
وی گروه های اصلی غذایی را شامل: گروه نان و غلات، گروه گوشت و تخم مرغ، گروه میوه ها و سبزیجات، حبوبات و مغزها، گروه شیر و لبنیات و گروه چربی ها خوانده و با تاکید بر استفاده از لبنیات برای رشد و تقویت استخوان ها، می گوید: متأسفانه ما در کشورمان با کمبود دریافت شیر و به واسطه آن «کلسیم» مواجه هستیم.
این متخصص تغذیه به دانش آموزان ۶ تا ۱۱ سال توصیه کرد روزانه ۲ واحد و دانش آموزان ۱۲ تا ۱۸ سال روزانه ۳ واحد شیر و لبنیات دریافت کنند.
وی منظور خود از هر واحد شیر و لبنیات را یک لیوان شیر یا یک کوچک ماست یا دو لیوان دوغ یا به اندازه یک قوطی کبریت پنیر عنوان کرده و تصریح می کند: شیر و لبنیات تامین کننده کلسیم بدن است، رشد قدی دختران تا ۱۸ سالگی و پسران تا ۲۰ و ۲۲ سالگی ادامه دارد و با توجه به اینکه ۹۰ درصد رشد قدی افراد در سن بلوغ اتفاق می افتد، استفاده از شیر و لبنیات برای تقویت استخوان ها ضروری است.
آب میوه های صنعتی نیاز کودکان را برطرف نمی کند
دکتر کافشانی با اشاره به اینکه بعد از سن ۳۰ سالگی نمی توان برای تقویت استخوان های بدن کاری انجام داد و فقط می توانیم مانع از دست رفتن کلسیم بدن شویم، تاکید می کند: با توجه به شیوع بالای پوکی استخوان که در کشور ما وجود دارد، خانواده ها دوران طلایی تقویت استخوان ها را از دست ندهند.
وی یادآور می شود: اگر به عنوان میان وعده دانش آموزان چند تکه کشک مصرف کنند، گزینه خوبی برای تامین کلسیم بدن و تقویت استخوان ها است.
متخصص تغذیه با اشاره به گروه میوه ها، اظهار می کند: دانش آموزان ۶ تا ۱۱ سال باید روزانه ۳ واحد و دانش آموزان ۱۲ تا ۱۸ ساله باید روزانه ۴ واحد از گروه میوه ها مصرف کنند که هر واحد میوه یک عدد اندازه متوسط هر میوه مثل: پرتقال، نارنگی، خرمالو، کیوی و غیره است.
وی با اشاره به اینکه میوه های خشک هم گزینه های خوبی هستند، ادامه می دهد: میوه به آب میوه ارجحیت دارد، ضمن اینکه بایداعلام کنم آب میوه های صنعتی نیاز کودکان را برطرف نمی کند.
دکتر کافشانی به گروه سبزی ها که تامین کننده املاح بدن هستند، اشاره و خاطرنشان می کند: مواد شیمیایی که در منابع گیاهی وجود دارند، تاثرات زیادی در سلامتی انسان ها دارند؛ البته منظور فقط استفاده از سبزی خوردن نیست چرا که خیار، گوجه، هویج، کدو، شلغم و چغندر هم جزو سبزیجات محسوب می شوند.
متخصص تغذیه با تاکید بر اهمیت مصرف گروه پروتئین ها و غلات، اظهار می کند: با توجه به اینکه گوشت ها تامین کننده اصلی پروتئین بدن هستند، باید در برنامه غذایی قرار گیرند، ضمن اینکه روزانه یک لیوان حبوبات پخته شده از هر نوعی که باشد(نخود، لوبیا، لپه، عدس و ماش) برای سلامتی بدن بسیار مفید است.
وی از تخم مرغ به عنوان یکی از منابع تأمین پروتئین در بدن یادکرده و می افزاید:ارزش پروتئین تخم مرغ عدد ۱۰۰ است و مصرف ۵ عدد تخم مرغ در هفته برای دانش آموزان توصیه می شود.
محصلان به همه موادمغذی نیاز دارند/ هله هوله خوری ممنوع!
به طور کلی برنامه غذایی در زمان مدرسه و خارج از مدرسه تفاوت چندانی ندارد فقط موضوع این است که با توجه به گذراندن دوران تعطیلات تابستان و به تبع آن مسافرت ها و برنامه های این چنینی، احتمال مصرف غذاهای فرآوری شده یا غذاهای فست فودی بیشتر بوده است.
با این حال اگر فردی به عنوان یک محصل یا یک دانشجو می خواهد از حداکثر پتانسیل ذهنی و جسمی خود استفاده کند باید تمام موادمغذی شامل املاح و ویتامین ها و موادمغذی ماکرو و میکرو برای هر فردی به طور متعادل و با توجه به مقدار نیاز فرد به بدن او برسد.
مسلما مصرف خوراکی های فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس یا اسنک های شور مانند چیپس، پفک و حتی خوراکی های خیلی شیرین مثل کیک ها و نوشابه های گازدار بدترین انتخاب ممکن برای زنگ تفریح بچه ها هستند، چون نه تنها نیاز به موادمغذی کلیدی را تامین نمی کنند حتی مثلا نوشابه به دلیل کالری زیادی که تولید می کند و قند فراوانی که دارد می تواند طی ساعات متوالی باعث افت قندخون بعدی شود، چون این نوع خوراکی ها در یک لحظه قندخون را سریع بالا می برند و سیری کاذب ایجاد می کنند.
از آنجایی که قندخون یکباره بسیار بالا رفته، پاسخ بدن هم خیلی شدید خواهد بود بنابراین انسولین زیادی ترشح می شود و در نتیجه افت قندخون به فاصله کوتاه اجتناب ناپذیر خواهد بود.
با این اوصاف طبیعی است چنین شرایطی روی عملکرد جسمی و ذهنی محصل تاثیر می گذارد. خوراکی های خیلی شور یا خیلی شیرین می توانند اوسمولاریتی مایعات بدن را بر هم بزنند که این موضوع می تواند روی قدرت تمرکز ذهنی و توجه کاملا اثر مستقیمی داشته باشد.
پس با تغذیه سالم مراقب سلامتی خود و دانش آموزانمان باشیم.
نظر شما