به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری ایمنا، هر نوع ضربه، جراحت، شوک٬ آسیب و حادثه وارد شده بر بدن در علم پزشکی، تروما محسوب می‌شود، البته مشروط بر اینکه از خارج به بدن وارد شده باشد و عامل درونی علت ایجاد آسیب نباشد.
به عبارت دیگر تروما هر آسیبی است که در اثر افزایش انرژی ورودی به بدن ایجاد می‌شود. این انرژی ممکن است از نوع ضربه‌ای، مکانیکی، حرارتی (سوختگی)، شیمیایی یا انواع دیگر باشد.
تروما را می‌توان براساس مکانیسم آسیب (حوادث ترافیکی، سقوط، حوادث منزل، ...)، محل آسیب ( سر، شکم و ...) و یا بر اساس ویژگی‌های عامل ایجادکننده تروما ( ترومای نافذ شکم ( با شئ برنده) یا ترومای غیرنافذ (بلانت) و همچنین ترومای حرارتی یا فشاری (باروتروما) و غیره) تقسیم بندی کرد.
اهمیت تفاوت این موضوع در اورژانس و فوریت‌های پزشکی مشخص می‌شود٬ مثلا در برخورد با بیمار دچار سنکوپ و یا شوک٬ اگر عامل، بیماری باشد٬ امدادگر به‌راحتی می‌تواند اقدام به جابجایی بیمار کند. ولی در شرایط تروما٬ به علت وجود احتمال آسیب‌های شدید مانند قطع نخاع٬ هرنوع جابجایی و حرکت بیمار بدون حمایت و ثابت نمودن بدن و توسط اشخاص غیر مجرب ممنوع است.
نگاهی بر تاریخچه تروما
نخستین آسیب ثبت شده در جهان که از طریق وسایل نقلیه رخ داده است، مربوط به یک موتورسوار نیویورکی در سال ۱۸۹۶ بوده است. بعد از آن و در همان سال یک عابر پیاده ساکن لندن جان خود را در اثر برخورد با یک وسیله نقلیه از دست داد.
این در حالی است که صد سال بعد تعداد مرگ های ناشی از حوادث ترافیکی، به ۲۵ میلیون نفر رسید و همین موضوع، کارشناسان جهانی را بر آن داشت که از این امر به‌عنوان فاجعه خاموش قرن یاد کنند و به همین مناسبت ۱۸ اکتبر ( ۲۷ مهر) را به‌عنوان روز جهانی تروما نامگذاری کنند. این در حالی است که سالانه هزاران مرگ و میلیون ها جراحت ناشی از تروماهای مختلف به وقوع می پیوندد و میزان این مرگ و میرها سال به سال در حال افزایش است.
۵۰ درصد عوارض ترومایی، مربوط به حوادث ترافیکی است
اگرچه بیماریهای قلبی عروقی، اولین عامل مرگ و میر هستند، اما بیشترین عمر از دست رفته در کشور ما در اثر تروما است، زیرا بیماریهای قلبی عروقی بیشتر در میان افراد مسن روی می‌دهد، اما تروما معمولا در افراد جوان اتفاق می‌افتد.
این در حالی است که کارشناسان ۵۰ درصد عوارض ترومایی را مربوط به حوادث ترافیکی می‌دانند.، به‌خصوص در ایران یعنی در کشوری که به گفته کارشناسان در هر ۲۰ دقیقه یک نفر در اثر تصادفات جان خود را از دست می‌دهد و یا دچار صدمات جدی و معلولیت‌های دائم می‌شود.
در آسیب های تروما به شکل صد درصد می‌توان افراد را نجات داد
به گفته دکتر محمد رئیس زاده ، عضو شورای راهبردی ترومای کشور و فوق تخصص جراحی عروق، به سه دلیل توجه به تروما اهمیت دارد. ابتدا اینکه تروما، تقریبا سومین عامل مرگ و میر در کشور ما است. همچنین تروما و سوانح بیشترین عمر مفید را از جامعه ما می‌گیرد، به این دلیل که تصادفات معمولا در میان افراد ۲۰ تا ۴۵ سال رخ می‌دهد و اکثر افراد در جاده‌ها در این گروه سنی هستند.
وی می گوید: وقتی فرد ۲۰ سال در جاده بر اثر تروما از دست می‌رود، اگر سن امید به زندگی را ۷۲ سال در نظر بگیریم، یعنی نزدیک به ۵۲ سال عمر وی از بین رفته است، در حالی که در بیماریهای قلبی، عروقی و سرطان ها عمدتا سن‌های بالا درگیر هستند.
وی با بیان اینکه میزان عمر از دست رفته در تروما یک و نیم برابر مجموع عمر از دست رفته بر اثر سرطان و بیماریهای قلبی و عروقی است، تصریح می کند: نکته دیگر اینکه می‌توانیم در موضوع تروما از سوانح و حوادث موثرتر جلوگیری کنیم در حالی که در موضوع بیماریهای قلبی، عروقی و سرطان‌ها اینگونه نیست.
ممکن است پیشگیری‌ها و درمان‌های در این دو نوع بیماری خیلی موثر واقع نشود اما در موضوع تروما به شکل صد درصد می‌توان افراد را نجات داد به این دلیل که در تروما و تصادفات نیروی مفید جامعه از دست می‌رود و افراد مولد موثر و جوان جامعه دچار آسیب می‌شوند نکته دیگر اینکه درمان و پیشگیری از آن قطعی‌تر و درمان یافته‌تر از بیماریهای سرطان و قلبی عروقی است.
کاهش قابل توجه میزان تلفات حوادث جاده‌ای
رئیس زاده همچنین معتقد است: از سال ۸۴ که تقریبا ۲۷ هزار نفر تلفات جاده‌ای داشته‌ایم و هم اکنون این آمار در سال ۹۴ به ۱۶ هزار و ۷۰۰ رسیده است، کاهش قابل توجهی را با برنامه ریزی انجام شده داشته‌ایم اما همچنان عدد بالا است و در دنیا تقریبا مقام پنجم را به نسبت جمعیت داریم و پس از عراق قرار گرفته‌ایم.
اصلا زیبنده کشور ما نیست که سالانه حداقل ۱۶ هزار نفر از هموطنان خود را از دست دهیم، بالغ بر ۱۲ هزار میلیارد تومان ضرر اقتصادی تحمل کنیم و اگر سایر آسیب های اجتماعی و معلولیت‌ها را حساب کنیم خسارات مالی تا حدود ۵۰ هزار میلیارد در سال ذکر شده است. برخی کشورهای دنیا میزان تروما را با برنامه ریزی بسیار کاهش دادند و میزان آن را به زیر ۲ یا ۳ هزار نفر در سال رساندند که در این باره آموزش موضوع بسیار مهمی است.
نظر شما