به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری ایمنا، با توجه به اهمیت شیر و فرآورده های لبنی در تغذیه و سلامت جامعه، تولید و مصرف این محصولات همواره مورد توجه سیاست گذاران و برنامه ریزان کشور قرار داشته است.
جالب است بدانید که بین میزان چربی موجود در شیر و جذب کلسیم، نسبت عکس وجود دارد؛ یعنی هر چقدر چربی موجود در شیر بیشتر باشد، جذب کلسیم کمتر است و در صورتی که شیر کم‌چرب باشد، میزان جذب کلسیم در بدن بیشتر می شود.
کلسیم با چربی، ترکیبی صابون مانند تشکیل می‌دهد که مانع از جذب کلسیم در بدن می‌شود. با این توضیح، اگر چربی شیر کمتر باشد، به همان نسبت جذب کلسیم بهتر انجام می‌شود.
بهتر است بدانید که کلسیم یکی از مهم‌ترین مواد معدنی مورد نیاز بدن است که در رشد استخوان، دندان، مو و ناخن نقش حیاتی دارد. علاوه بر این، کمبود کلسیم، تحریک‌پذیری و فعالیت عضلات بدن را نیز دچار مشکل می‌کند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که کلسیم در کاهش وزن، پیشگیری از سرطان روده بزرگ، کاهش عوارض یائسگی، تنظیم فشار خون و پیشگیری از بیماری‌های قلبی نیز نقش موثری دارد.
چربی موجود در شیر به طور متوسط حدود ۸.۳ تا ۴ درصد است، اما میزان چربی شیرهای موجود در بازار کمی متفاوت است که در این میان شیر ۵.۲ درصد چربی، برای بیشتر گروه‌های سنی، ایده‌آل محسوب می‌شود.
در این فرصت برای آگاهی از بایدها و نبایدهای مصرف شیرهای کم چرب و پر چرب، گفتگویی را با «دکتر مریم السادات میرلوحی- دکترای علوم و صنایع غذایی» انجام داده ایم که مشروح آن را در ادامه می خوانید:
مصرف شیر برای بسیاری از مردم جهان بخش جدایی‌ناپذیر برنامه غذایی صبحانه است. اما بسیاری بر این نظرند که شیر نه تنها به سلامت انسان کمکی نمی‌کند، ضرر هم می‌رساند. واقعیت‌ها و تحقیقات در این باره چه می‌گویند؟
مصرف شیر در اروپا سابقه‌ای چند هزار ساله دارد و تحقیقات نشان می‌دهند که حدود شش هزار سال پیش مردمان اروپا شیر گاو می‌خوردند.
حدود ۸۵ درصد شهروندان اروپا نسبت به لاکتوز موجود در شیر حساسیتی ندارند؛ در حالی که حساسیت نسبت به لاکتوز یا همان قند طبیعی شیر در بعضی قاره‌ها بسیار بالاست.
تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف شیر و لبنیات، خطر سکته مغزی، بیماری‌های قلبی‌عروقی، دیابت و سرطان روده را کاهش می‌دهد.
آیا شیر کم چرب کلسترول خون را کاهش می دهد؟
تحقیقات محققان ثابت کرده، مصرف ۴ لیوان شیر پرچرب در یک روز کلسترول خون را افزایش می دهد.
یک برنامه غذایی صحیح و مناسب باید دارای مقادیر کمی کلسترول و چربی اشباع باشد. ۴ لیوان شیر پرچرب، مقدار ۱۵۰ میلی گرم کلسترول دارد که نصف مقدار دریافتی مجاز روزانه است.
نوشیدن ۴ لیوان شیر پرچرب در روز، به همراه یک عدد تخم مرغ یا ۲۴۰ گرم گوشت قرمز، مقدار کلسترول را از حد مجاز بالاتر می برد.
۴ لیوان شیر پرچرب، ۸ گرم چربی اشباع دارد که بالاترین حد مجاز است، در این صورت فرد باید منابع دیگر چربی اشباع مثل گوشت قرمز، گوشت مرغ، تخم مرغ، کره و روغن نباتی جامد را کاهش دهد تا به لامت خود آسیب نزند.
مصرف ۴ لیوان شیر برای فردی که بخواهد بداند کلسترول او پایین آماده است یا نه، مناسب نیست!
شیرهای پرچرب حاوی کلسترول بالا و اسید چرب اشباع شده بیشتری است.
اینکه آیا کلسترول افزایش پیدا می کند خوب است یا خیر و اینکه می تواند باعث بیماری های قلبی و عروقی شود، بسیار مهم است.
اگر ۲ لیوان شیرکم چرب را با ۲ لیوان شیر پرچرب مقایسه کنیم، شیر پرچرب کلسترول بالاتری دارد.
جذب کلسیم در شیرهای پرچرب بهتر انجام می شود یا در شیرهای کم چرب؟
شیر کم چرب مقدار کمی نسبت به شیرهای پرچرب کلسیم کمتری دارد، اما این تفاوت ها به قدری نیست که برروی افرادی که با مشکل کمبود کلسیم مواجه هستند، تأثیر بگذارد.
چون شیر پر چرب می تواند ویتامینD بیشتری داشته باشد و ویتامین D ترکیبی است که بر روی جذب کلسیم تاثیر می گذارد، شاید اگر کسی در رژیم غذایی خود عادت دارد شیر پرچرب بخورد چون ویتامین Dبیشتری دارد، جذب کلسیم بیشتری برای او اتفاق افتد.
برای کودکان باید از چه نوع شیرهایی استفاده کرد؟
در حال حاضر دستورالعمل های تغذیه ای ملی و بین المللی بر مصرف لبنیات کم چرب تأکید دارند؛ چون بیماری های قلبی و عروقی و همچنین چاقی در میان افراد فراگیر است و ما باید از دستورالعمل های اصلی تغذیه ای پیروی کنیم.
از سال ۲۰۱۳ به این طرف مطالعاتی انجام و مکرر اعلام شده که در شرایط خاصی نشان داده شده جایگزین کردن لبنیات پرچرب به جای کم چرب یک فوایدی هم داشته است.
کودکان گروه متابولیسمی بالایی دارند، بنابراین شاید محدود کردن آنها به لبنیات کم چرب باعث شود کالری مورد نیاز بدن آنها تأمین نشود.
رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران هم اعلام کرده است که برای کودکان و نوجوانان مصرف شیر پرچرب ضرورت بیشتری دارد، پس بهتر است که شیر مورد تغذیه این گروه سنی که حتی می‌تواند دوره جوانی را هم شامل شود، شیر پرچرب باشد.
کودکان حدود ۳۰ درصد از انرژی مورد نیاز خود را می‌توانند از چربی شیر دریافت کنند، بنابراین مصرف شیر پرچرب برای آنها ضروری است.
چه افرادی نباید شیرهای پرچرب را استفاده کنند؟
در حال حاضر افرادی هستند که دریافت روزانه کالری خود را حساب می اما چون مسأله چاقی و بیماری های قلبی و عروقی را افراد در جوانی متوجه نیستند، اما در سنین سالمندی برای آنها مسأله ساز می شود.
بین ۲ لیوان شیر پرچرب و کم چرب به راحتی می توان تفاوت یک قاشق مرباخوری کره را احساس کرد.
اگر کسی در عین حال لازم دارد از مزایای شیر کم چرب بهره مند شود، در برنامه تغذیه ای خود می تواند شیر کم چرب را لحاظ کند به شرط آنکه در جای دیگر حذف کالری یا چربی داشته باشد.
تحقیقات انجام شده محققان سوئدی نشان می دهد که مصرف شیر کم چرب ضررهایی برای سلامتی افراد در بر داشته است در حالی که مصرف شیر پرچرب باعث افزایش انرژی در افراد و کاهش مصرف کربوهیدرات ها می شود.
افرادی که از پوکی استخوان رنج می برند، چه کنند؟
باید روزانه از دو سهم یعنی ۲ لیوان کامل(هر لیوان ۲۴۰CC ) شیر مصرف کنند یا همان مقدار دوغ یا دو سوم لیوان ماست یا ۵۰ گرم پنیر روزانه استفاده نمایند.
چه کسانی شیر کم‌چرب مصرف کنند؟
یک لیوان شیر کم‌چرب (۲۴۰ سی‌سی) دارای ۹۰کیلوکالری، یک لیوان شیر با چربی معمولی ۱۲۰ کیلوکالری و یک لیوان شیر پرچرب دارای ۱۵۰ کیلوکالری است که مقایسه این ارقام به خوبی نشان می‌دهد که مصرف شیر پرچرب، افزایش وزن مصرف‌کنندگان را به همراه دارد.
پس هر چند که به ذائقه ایرانیان مصرف شیر پرچرب خوش‌تر به نظر می‌رسد، اما مصرف این نوع شیر برای افراد چاق و افرادی که زمینه بیماری‌های مربوط به چاقی دارند، توصیه نمی‌شود.
در گروه بزرگسالان خصوصا برای زنان مصرف شیر کم‌چرب بهتر است.
پوکی‌استخوان از بیماری‌های شایع است که می‌تواند از عوارض کمبود کلسیم باشد و زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند.
بر این اساس متخصصان تغذیه، مصرف شیر و خصوصا از نوع کم‌چرب آن را به زنان توصیه می‌کنند تا جذب کلسیم بیشتری برای بدن داشته باشد.
چربی فراورده های لبنی چون ریشه حیوانی دارد، از نوع اشباع شده است اما میزان مصرف این نوع چربی در مقایسه با تخم مرغ آب پز که ۱۰۰ گرم آن ۵.۱ گرم چربی داردو ۱۰۰ گرم پنیر ۲۸ گرم چربی دارد، جالب توجه است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که پنیر بدترین چربی ها را دارد یا نمی توان آنها را با هم قیاس کرد؟
خیر چون پنیر جزو شیر و جایگزین های آن به شمار می رود اما تخم مرغ جایگزین گوشتی است.
نظر شما