نوش آباد، شهر آئین های عاشورایی

خیمه برداری، خیمه سوزی، کتل و تعزیه خوانی و برداشتن شبیه شهدای کربلا از امام حسین(ع)، فرزندان، انساب و یاران باوفایش از جمله آئین های سنتی مذهبی ویژه و منحصر به فردی است که همزمان با ماه محرم و صفر طی روزهای خاصی در نوش آباد شهر آیین های عاشورایی به عنوان بزرگترین مراسم عزاداری آئینی محرم کشور اجرا

به گزارش ایمنا، آن چه امروز شهرستان آران و بیدگل را به مردم ایران و جهان شناسانده است تنها کویر مرنجاب، شهر اویی نوش آباد ، چاله سنبک و ده ها جاذبه خدادادی دیگر آن نیست بلکه سبک عزاداری خالصانه آنان نیز مورد توجه مردم سایر نقاط کشور و جهان قرار گرفته است.

سقاخوانی در نوش آباد

سقاخوانی مراسمی است که ۴ گروه از استادان و پیش کسوتان سقاخوان، بزرگ‌ترها، شاگردان و جوانان به صورت حلقه های عزا مقابل یکدیگر نشسته و اشعاری پر محتوا و سوزناک در توصیف واقعه کربلا و مدح شهدای کربلا را با نواهایی برگرفته از ردیف دستگاه موسیقی سنتی بدون سینه‌زنی و سنج و دهل هم‌نوایی می‌کنند که تا شب اول محرم اجرا می شود. همزمان با این مراسم علاوه بر سیاهپوش کردن تکایا و حسینیه ها بیرق‌های عزا نیز در هر کوچه، خیابان و کوی و برزن حتی تک‌تک منازل شهروندان نوش‌آبادی نصب می‌شود و با سیاه پوش کردن و برافراشتن پرچم های سبز و قرمز و سیاه در تمام محلات شهر به استقبال محرم می روند.

تعزیه خوانی در نوش آباد

اوج برنامه‌ها و مراسم آیینی مذهبی شهروندان نوش آبادی در روزهای عاشورا، دوم، هشتم، یازدهم و دوازدهم محرم و اربعین حسینی است که در این مراسم ورود امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) به سرزمین کربلا تا شهادت و نحوۀ اسارت اهل بیت(ع)، تدفین امام و ۷۲ تن از یاران با وفایش در قالب بزرگترین تعزیه و مراسم آیینی محرم کشور با شکوه هرچه تمام‌تر توسط هنرورها و تعزیه‌خوانان با روایتگری مداحان بسیار سوزناک و تاثیرگذار برای عزادارانی که از اقصی نقاط کشور برای دیدن این مراسم می آیند بازسازی می شود. بزرگترین مراسم آیینی و سنتی مذهبی محرم کشور به شیوۀ تلفیق بازگویی مداح، بازیگردانی صدها هنرور و تعزیه خوانی با بیشترین نفرات، تجهیزات و سواران بر اسب و شتر در مجموعه‌های فرهنگی خیمه‌گاه حسینی و علقمۀ شهر نوش آباد برای عزاداران بازآفرینی و اجرا می شود.

پیشکسوتان تعزیه‌خوانی در نوش ‌آباد

سابقه مراسم سنتی خیمه‌کوبی هیات حسینی شهر نوش آباد توسط نخستین نفرات پیشکسوت و اساتید تعزیه خوانی آن همچون میرزا جوشنی، اسماعیل جوشنی، یدالله طاهر، عباس شیخی، غلامرضا شیخی، عباس عباس‌زاده، فرهاد شایان، غفرانی و شهیدان آقایی در نقش شبیه خوان مخالف و سید مصطفی یداللهی در نقش شبیه حضرت علی اکبر(ع) به ۶۵ سال قبل بر می‌گردد.

آیین ورود قافلۀ اهل بیت به کربلا در روز دوم

مراسم ورود به قافلۀ اهل بیت به کربلا توسط هیات ابالفضلی شهر نوش آباد از طریق گروه تعزیه خوان و روایت مداح با شیوه‌ای جذاب روز دوم محرم در مجموعه پنج هزار مترمربعی فرهنگی علقمه در مقیاسی طبیعی و با هنروران واقعی برای عزادران بازسازی می شود. این مراسم به شیوۀ تاثیرگذار برای مخاطب با تلفیق حرکت هنروران و بازگویی مداح در راستای تصویر سازی فضای واقعی وقایع عاشورا با نظارت کارشناسان مذهبی و استناد به مقاتل برگزار می شود.

خیمه کوبی در روز هشتم محرم الحرام

مراسم خیمه کوبی و ورود شبیه قافله حضرت امام حسین(ع)، اصحاب و اهل بیتش، لشکر یزید و اشقیاء در قالب یک‌هزار و پانصد نفر پیاده و سواره بر یکصد اسب و شتر همراه با تجهیزات به همراه مراسم تعزیه خوانی در مجموعه فرهنگی ۳۰ هزار متر مربعی خیمه گاه حسینی همزمان با عصر روز هشتم محرم الحرام درشهر نوش آباد برگزار می شود. شبیه کاروان اولیاء در قالب ابا عبدالله، یاران و اهل بیتش، خاندان بنی هاشم، گروه ملائکه دوزخ، حوریان بهشتی، سپاه اجنه، ملائک مقرب و سپاه اشقیاء در قالب لشگر یزید، ابن سعد، حرمله، ارزق شامی، حکیم بن طفیل، شمر به همراه ۱۰ گروه از نوازندگان سازهای ضربی و بادی در دسته‌های چند نفره در این مراسم برای سوگو اران حسینی بسیار باشکوه و سنگین و متاثر کننده بازآفرینی می شود. این کاروان عظیم و تاثیر گذار با حضور یکهزار و پانصد نفر از افرادی که انتخاب نقشهایشان از قبل بر اساس برنامه‌ریزی منظم تعیین شده کارش را از صبح روز هشتم در منزل جامه دار و انجام کار گریم بر روی آنها آغازمی‌کند و راس ساعت ۲ کاروان در یک ستون بسیار منظم و با شکوه حرکت خود را از محل آماده‌سازی کاروان با عبور از خیابانهای اصلی شهر به ط رف مجوعه فرهنگی مذهبی خیمه‌گاه حسینی برای اجرای مراسم ادامه می‌دهد.

نکته قابل اهمیت و توجه در برگزاری این مراسم آیینی سنتی حرکت منظم، مرتب و با شکوه تمام افراد کاروان است که توسط گروه زیادی از جوانان و انتظامات هیات در طول مسیر هدایت شده و شور و حال وصف ناپذیری را در برپایی ماتم شهادت امام حسین(ع) به عزاداران می بخشند به طوریکه در طول مسیر سیاه پوشان عزادار را می بینی که متاثر و محزون و غمگین با قطرات اشکشان این قافله را مشایعت می کنند چنان که تو گویی هرکسی با دیدن این صحنه ها خود را در صحرای کربلا مجسم می‌کند. بازسازی گهواره علی اصغر، حجله قاسم، محمل مخدره زینب(س)، زنان و دختران که بر کجاوه جلالت و شکوه و عظمت سوار هستند و در کنارشان هنروران شبیه علمدار رشید، سقای طفلان و پاسبان حرم حسین(ع)، ابالفضل‌العباس(ع) قمر منیر بنی هاشم و شبه پیغمبر حضرت علی اکبر(ع) که چگونه از زنان حرم پاسداری و محافظت می کنند، سپاه اجنه، حوریان، ملائک، وهب نصرانی و تازه عروسش، مسلم بن عوسجه، حبیب، زهیر و بسیاری دیگر در یاری امام حسین(ع) در این کاروان آنچنان تاثیرگذاری و حال و هوایی منقلب‌کننده به سوگواران حسینی می‌بخشد که تو خود را در سال ۶۱ هجری همپای کاروان نظاره‌گر می‌بینی. گفتنی است مراسم خیمه برداری نوش آباد در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده‌است.

نقاره‌زنی صبح روز دهم محرم

صبح روز دهم محرم یعنی عاشورای حسینی گروه موزیک نقاره و دهل هیات حسینی به روی بام حسینیه این منطقه رفته و با نواختن نقاره و دهل نغمه ماتم شهادت حضرت امام حسین(ع) را می سرایند تا مردم شهر خود را برای برگزاری عزاداری این روز رستاخیز آماده کنند. دراین روزهیاتهای حاضرهر کدام جداگانه به صورت دسته سینه‌زنی همراه با کتل‌ها و شبیه کشته مرتبط با نام هیات از حسینیه محله‌خود حرکت می‌کنند و پس از طی کوچه ها و خیابانهای شهر که مملو از جمعیت بازدید کننده میهمان از اطراف و اکناف است خود را به امامزاده و گلزار شهدای شهر می رسانند تا با اجرای مراسم سوگواری، سینه‌زنی و کشته‌برداری در زمان مشخص شده، بزرگترین سوگ عزای اشرف اولاد آدم را در گوش جهان فریادکنند. در و دیوار سیاه‌پوش شهر، سوگوارانی که با پای برهنه در هیات با خلوص و عشقی ناب به اهل بیت بر سر و سینه می نند وزنجیرزنی می کنند گفتاری وصف‌ناپذیر در اوج شهور و حال معنوی و فضاسازی اندوهناک و حزن‌ناک مراسم دارد.

شبیه پیکرهای مطهر و مقدس امام و فرزندانش(ع) که با عنوان کشته‌برداری در روز عاشورا و عزاداری مرسوم و ویژه شهر نوش آباد معروف است به‌صورت طبیعی در این مراسم بازسازی می شود بدین ترتیب که افرادی از سادات و افراد در خور شان و مقام این شخصیت در نقش شبیه کشته امام حسین(ع)، یاران و فرزندانش انتخاب می شوند. نقش شبیه کشته اباعبدالله الحسین(ع) درتابوت به گونه‌ای می‌خوابد که تمام پیکر او بادستانی درهم گره‌کرده وانگشتانی خضاب شده پیداست و پیکری بی سر وگلویی بریده را نمایش میدهد به طوریکه در ذهن هر بیننده شهید عطشان و مظلوم کربلا را متجسم می‌کند. نقش شبیه کشته ابالفضل العباس(ع) هم یکی از سادات شهراست که بر روی تختی خوابیده در حالیکه تیر بر چشمانش خورده و دستانش از بدن جدا شده و به همین منو ال شبیه دیگر کشته‌ها متناسب با نحوه شهادت و وضعیت خاص خود توسط شخصی از سادات به صورت کاملا طبیعی و منحصر به فرد نشان داده می شود. از آداب کشته برداری آنست که در طراحی، اجرای آن هیچ غیری به جز معتمدان و مشاوران مذهبی هیاتها دخالتی ندارد. آنچه که در به تصویر کشیدن اجساد مطهر امام و فرزندانش(ع) مهم و قابل تامل است حالت حزن و اندوه وجاری شدن سیل اشک برچهره عزاداران است که با مشاهده این صحنه های بسیار طبیعی و بازسازی شده واقعیت حوادث عاشورا را به طور ملموس حس می کند.

آیین کتل در روز عاشورا

آیین کتل مراسمی است که خانواده‌های نوش‌آبادی، در روز عاشورا به قصد ادب به آستان اهل بیت(ع)، نذر می کنند تا فرزند خردسال خود را بیمه حضرت علی اصغر(ع) کنند. کتل کردن کودکان درخانواده‌های نوش آبادی قبل از تولد نوزاد و یا برای گرفتن حاجت و سلامتی کودکانشان البته فرزندان پسر و در معدود موارد نذر فرزندان دختر نذر کرده می شود. طفل شش ماهه‌ای در این آیین به نماد حضرت علی اصغر امام حسین(ع) بر اساس نذر مادر کودک که نذر کرده سفیدپوش یا سیاه پوش باشد بر اسب تزیین شده نشانده می شود و هر کتل با مرشدی که اشعاری در مصائب امام حسین(ع) قرائت می کندحرکت داده می شود. قالیچه‌ای بر روی اسب انداخته شده و بر قسمت جلوی زین اسب، دو کارد بصورت ضربدری می بندند و برای حفاظت کودک، تیغه آنرا با پارچه می پوشانند و بر سر آن میوه های سیب و پرتقال یا انار قرار می دهند بر پیشانی اسب نیز دو آیینه می بندند و بر قسمتهایی از بدن اسب، که پوشیده نیست، پارچه های سبز، سفید یا سیاه می بندند. سه نوجوان که لباس مخملین پوشیده اند در دو طرف اسب کتل با چوب در دست به نام شاطر، حرکت می‌کنند و یک نفر نیز سوار بر اسب، با یک دست کودک را در بغل گرفته و با دست دیگر چتری بر سر او نگه می دارد پدر کودک نیز به همراه کتل، جامی از شربت در دست گرفته و از مردم پذیرایی می کند. پدر و مادر کودکی که کتل شده است در پایان مراسم و ظهر عاشورا با دادن نذری و میهمان کردن عزاداران و اقوام به وعده ناهار ظهر همه را میهمان و پذیرای می‌کند

آیین سوگ و مویه سادات در صبح روز یازدهم

این مراسم توسط بیش از ۵۰۰ نفر از سادات شهر نوش آباد با هدف تسلیت گویی شهادت امام و یارانش به محضر بانوی صبر و جلالت مخدره زینب(س) و حضرت امام زمان(عج) همراه با عزاداری و سوگواری ظهر روز یازدهم محرم در مجموعۀ فرهنگی خیمه گاه حسینی این شهر برگزار می شود. سادات شهر در این مراسم هر سال صبح روز یازدهم محرم به صورت دسته سینه زنی با حرکت از مسجد فاطمیه شهر در حالیکه نوحه ماتم "بنی اسد سفر کنید،  خاک عزا به سر کنید، که حسین کشته شده و بنی اسد سفر کنید، شال عزا به سر کنید که حسین کشته شده را با زبان اشک و سوز سر می دهند و با عبور از کوچه و خیابانهای شهر خو د را محل خیمه گاه حسینی میرسانند و اقامه عزا و ماتم می‌کنند. مردان در این هیات با شالهای سبز بر گردن و زنان با پوشیه سبز از روی ادب و احترام بالاترین مراتب حزن و اندوه خود از ماتم شهادت امام حسین(ع) و اصحاب با وفایش را به نشانه همدردی و اظهار مراتب تسلیت از این واقعه جانگداز به همگان اعلام می دارند. سادات شهر نوش آباد هدفشان از اجرای این مراسم گسترش فرهنگ عاشورایی، انتقال مفاهیم پیام کربلا و تجدید بیعت با آرمانهای امام حسین (ع) در واقعه عاشورا از جمله ظلم ستیزی و زنده نگه داشتن ارزشها و فضائل اخلاقی اسلامی عنوان می کنند. این مراسم پس از اجرای سینه‌زنی و روضه‌خوانی توسط سادات و دیگر مردم عزادار شهر در ذکر مصائب دردناک و غم انگیز عاشورای حسینی با اقامه نماز ظهر در اول وقت و پذیرایی از عزاداران با غذای نذری به پایان می رسد.

آئین خیمه سوزی و کشته برداری قوم بنی اسد در کربلا در روز یازدهم

بزرگترین مراسم آیینی مذهبی خیمه سوزی، اجرای تعزیه، خیل عرب و خاکسپاری شهدای کربلا توسط شبیه قوم بنی اسد بر اساس یک سنت دیرینه به همت هیات حسینی شهر نوش آباد است که در مجموعه فرهنگی مذهبی خیمه گاه این شهر به وسعت ۳۰ هزار متر مربع در روز یازدهم برگزار می شود. برای این آیین تدارکات وسیعی انجام می‌گیرد که در آن هزار نفر لباس رزم ویژه ‌پوشیده و مسلح می‌شوند و حدود ۱۰۰ اسب و شتر در آن شرکت داده می‌شود. این مراسم همزمان با عصر روز یازدهم محرم الحرام با اجرای گروه‌های اجرای تعزیه شهادت امام حسین(ع) و وداع آن حضرت با اهل خیام، مراسم خیمه سوزی، غارت سپاه یزید در اردوگاه ابی عبدالله، هلهله و شادمانی لشگر ابن سعد پس از ظهر عاشورا در حمله به خیمه ها و اسارت اهل بیت، حضور اعراب بنی اسد در قالب مراسم خیل عرب و دفن شهدای کربلا توسط هیات حسینی در مجموعه ای کاملا واقعی از خیمه های دو لشگر امام و اشقیاء در صحرای کربلا به صورت زنده و طبیعی برای عزاداران برگزار می شود. کاروان عظیمی که در این روز برای باز آفرینی وقایع روز یازدهم حرکت و نمایش عظیمی برپا می کند شامل شبیه لشکر امام(ع)، عمر سعد، حربن یزید ریاحی و تمام دیگر عناصری که با آیین و اسطوره‌های عاشورا ارتباط دارد از جمله فرشتگان، جنیان و غیره همراه با حدود ۱۰ گروه از نوازندگان سازهای ضربی و بادی در دسته‌های چند نفره است.

مراسم خاکسپاری شهدای کربلا در روز دوازدهم

مراسم خاکسپاری شهدای کربلا و اسارت خاندان اهل‌ بیت(ع) با تلفیقی از بازگویی مداح و بازیگردانی ۱۰۰ هنرور نیز در مجموعه فرهنگی مذهبی علقمه نوش‌آباد برگزار می شود. این هنرنمایی در مکانی به وسعت پنج هزار مترمربع همراه با نمایش پیکر مطهر شهیدان کربلا روی زمین نینوا توسط هنروران واقعی به همان وضعیتی که در گوشه گوشه میدان نبرد به شهادت رسیده‌اند، تل زینبیه، نخلستان‌ها، علقمه و حتی گودی قتلگاه بازآفرینی می شود. تأثیر معنوی مطلوب و جذابیت ویژه این شیوه سنتی مذهبی عزاداری مردم ولایتمدار و دوستدار اهل‌ بیت(ع) شهر نوش‌آباد در بازسازی حوادث و وقایع تاریخی حماسی کربلا که با مطالعه کارشناسان مذهبی هیات و استناد به مقاتل اصل آن واقعه نمایش داده شده برای همه کسانی که از دور و نزدیک برای تماشای این مراسم آمده‌اند به ویژه کودکان، جوانان و نوجوانان به روشنی مشهود بود. نکته قابل توجه در بازآفرینی پیکر شهدا و تمایز این مراسم با برنامه‌های دیگر مناطق که از ماکت، نمونک و آدمک‌های مصنوعی استفاده می‌شود حضور اشخاص واقعی در نقش شهدا است به این صورت که گروهی از جوانان شهر به تعداد شهدای کربلا با طراحی صحنه کاملا شبیه‌سازی شده از دشت کربلا با سر و صورت خونی، نیزه یا تیر در بدنشان فرو رفته، صورت‌های سوخته از آفتاب، از ساعت ۱۰ صبح عاشورا تا عصر روز دوازدهم بی‌حرکت بر زمین خوابیدند به گونه‌ای است که هر کس وارد محوطه می‌شد بی‌اختیار تحت‌ تأثیر قرار می‌گیرد و با تمام وجود مظلومیت و غربت جبهه حق در برابر تمامیت ظلم ظالمین کفر را درک می‌کند.

مراسم روز اربعین

مراسم نمادین ورود قافلۀ اسرا از شام به کربلا وداع خاندان اهل‌ بیت(ع) با امام و یارانش و زیارت جابر بعنوان اولین زائر امام حسین(ع) با بازیگردانی بیش از یکصد هنرور به صورت طبیعی و زنده در مجموعۀ علقمه نوش‌آباد برگزار می شود. علاوه بر این مراسم در تمام ایام دو ماهه محرم و صفر بویژ ه دهه اول هر شب در تکایا، حسینیه های شهر تکایا و منازل مراسم سوگوای سخنرانی و توزیع نذورات و پذیرایی غذا توسط بانیان برقرار است. همایش شیرخوارگان حسینی، نماز ظهر عاشورا و مراسم شام غریبان نیز از دیگر برنامه هایی است که همزمان با سراسر کشور در شهر نوش آباد برگزار می شود.

نذری های سنتی در نوش آباد

پذیرایی از عزاداران با توزیع نذورات و خیرات بانیان در ایام محرم و صفر بویژه از روزهای تاسوعا تا پایان روز دوازدهم از دیگر برنامه های ویژه محرم در شهر نوش آباد است که توسط خانواده های این شهر نذر کرده می شود و بین عزاداران توزیع می شود. پخش حلیم موسوم به آش امام حسین(ع)، پخت و توزیع نان عباسعلی که با ترکیبی از آرد، شیر، شکر، زعفران، غرفه و کنجد پخت می شود، شیر، شله زرد، گوشت لوبیا، نان و پنیر سبزی و مشگل گشا(بسته های حاوی ذرت، نخودچی، کشمش، آجیل و شکلات) از جمله نذریهای ویژه و سنتی خانواده‌های نوش آبادی است که بین عزاداران و شهروندان توزیع می شود.

کد خبر 320221

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 1
  • نظرات در صف انتشار: 1
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • مسلم IR ۱۵:۳۸ - ۱۳۹۶/۰۷/۰۲
    2 1
    عالی