خانم ها گوی سبقت در مصرف خودسرانه داروها را از آقایان ربودند

به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری ایمنا، یکی از اثرات سوء مصرف داروهای آرام بخش، مسمومیت های دارویی است که متأسفانه این نوع مسمومیت در ایران شایع است.

مصرف خودسرانه داروهای اعصاب و آرام بخش آن هم در دوزهای بالا می‌تواند در بلند مدت اعتیادآور شود.

سوء مصرف داروها و خصوصاً با دوز بالا در حال حاضر به یک معضل جهانی تبدیل شده و نه تنها از جنبه پزشکی، بلکه از جنبه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز پیامدهای منفی را در پی دارد.

فردی که سوء مصرف دارو دارد دیگر کارکرد و قابلیت‌های گذشته خود را ندارد و نمی‌تواند فردی مفید برای جامعه باشد.

پزشکان معتقدند که داروهای اعصاب و آرام بخش برای بسیاری از مشکلات و بیماری‌های افراد از جمله بی خوابی‌های مزمن، اضطراب، افسردگی حاد و غیره ضروری است و اگر تحت نظر پزشک و با میزان کافی تجویز شود، پیامد خاصی را نخواهد داشت، اما اگر به غیر از دستور پزشک و با دوزهای نامناسب مصرف شود، عوارض مختلفی را در پی خواهد داشت.

همواره خطر اعتیاد و وابستگی خصوصا اگر طولانی مدت و با دوزهای بالا مصرف شوند، ا از مهمترین عوارض مصرف خودسرانه داروهای آرام بخش عنوان شده است.

بدون تجویز پزشک  از داروهای اعصاب و روان استفاده نکنید

متخصص پیشگیری و درمان اعتیاد در این باره به خبرنگار ایمنا می گوید: متأسفانه امروزه در فرهنگ ما خود درمانی رواج پیدا کرده است به طوری که با کوچکترین ناراحتی اقدام به تهیه و مصرف دارو می کنیم بدون اینکه به مخاطرات آنها توجهی داشته باشیم.

دکتر جواد کبریایی زاده می افزاید: سوء مصرف دارو به وقتی اطلاق می شود که اقدام به خوددرمانی کنیم، دوز دارو را خودسرانه کاهش یا افزایش داده و یا دارویی را قطع و داروی دیگری را جایگزین کنیم و ساعت مصرف یا طول درمان را تغییر دهیم.

وی با اشاره به اینکه از طیف وسیعی از داروها می توان مصرف سوء کرد، ادامه می دهد:  مُسکن ها و آرام بخش ها در صدر این داروها قرار دارند.

کارشناس دفتر تحقیق و توسعه معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تصریح می کند: استامینوفن های کدئین و ترامادول، ضدالتهاب ها مثل بروفن، دیکلوفناک آرام بخش ها مثل دیازپام، لورازپام، داروهای ضد افسردگی و خواب آور معمولاً داروهایی هستند که مورد سوء مصرف قرار می گیرند.

وی با بیان اینکه شیوع مصرف خودسرانه این داروها در گروه سنی ۲۰ تا ۴۰  اتفاق می افتد و از نظر جنسی بیشتر در میان خانم ها شایع است، اظهارمی کند: شاید دلیل آن این است که تبادل اطلاعات بین خانم ها بیشتر اتفاق می افتد.

دکتر کبریایی زاده تاکید می کند: داروهای اعصاب و روان جزو آن دسته از داروهایی هستند که بدون تجویز پزشک نمی توان از آنها استفاده کرد و برای ادامه درمان باید مجوز پزشک را داشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه وقتی پزشک نسخه ای را تجویز می کند فاکتورهایی مثل سن و جنس، بیماری های زمینه ای بیمار را در نظر می گیرد و در طول درمان بیمار را تحت کنترل دارد، یکی از عوارض شایع مصرف داروهای اعصاب و روان را خواب آلودگی عنوان می کند و اضافه می کند: بسیاری از بیماران به خاطر خواب آلودگی یا تقاضای تغییر یا کاش دوز داروها را دارند اما باید متذکر شد اثر خواب آلودگی داروهای اعصاب و روان در طول مدت درمان کاهش پیدا می کند.

آرام بخش، خواب آورها، داروهای ضد افسردگی و مسکن هایی مثل استامینوفن اقلامی هستند که در خانه ها به راحتی در دسترس هستند و گاهی اختیاری یا به توصیه دیگران، مصرف می کنیم.

تشنج و بیهوشی مهمترین عوارض مصرف خودسرانه ترامادول است

عوامل متعددی در شکل گیری اعتیاد به قرص های آرام بخش دخیل هستند.

 افرادی که به طور دائمی از این داروها استفاده می کنند به تدریج به آن وابسته شده و برای دستیابی به همان میزان آرامش قبلی، مجبور به مصرف میزان بیشتری از آن هستند.

با مصرف دوزهای بالاتر، فرد دچار تلورانس و مقاومت بدن شده و نه تنها به مصرف آرام بخش ها وابسته می شود، بلکه میزان مصرف خود را نیز دائما افزایش می دهد.

متخصص پیشگیری و درمان اعتیاد یادآورمی شود: سوء مصرف داروهای آرام بخش عوارض شایعی همچون خستگی صبحگاهی، ضعف، سرگیچه، بی حالی، سردرد، اختلال در گفتار و پرخاشگری و خشونت به همراه دارد.

وی می گوید : ترامادول که نوعی مسکن ضد درد است و باید توسط پزشکان متخصص تجویز شود، از مهمترین داروهایی است که مورد مصرف خودسرانه آن هم با دوزهای بالا قرار می‌گیرد و می‌تواند عوارضی چون تشنج، بیهوشی، کما و حتی بستری شدن در ICU را نیز در پی داشته باشد.

به گفته این پزشک متخصص، «ریتالین» نیز از دیگر داروهایی است که برخی موارد دانش آموزان و دانشجویان برای بیدار ماندن در ساعت‌های طولانی و افزایش تمرکز از آن استفاده می‌کنند و استفاده نابجا و بدون نظر پزشک آن می‌تواند عوارض شدیدی چون جنون را نیز همراه داشته باشد.

وی روشنگری و آگاهی دادن به مردم را از راهکاری‌های مقابله با مصرف خودسرانه دارو دانسته و اظهار می کند: باید خانواده‌ها را از عوارض این داروها آگاه کرد تا بیشتر مواظب فرزندان خود باشند.

عامل دیگری که باعث وابستگی افراد می شود، بعد روانی نیاز به مصرف است. برای مثال افرادی که برای درمان عصبانیت تحت تجویز قرص های آرامبخش قرار می گیرند، از نظر روحی نیز به آن وابسته شده و عادت می کند تا برای پیشگیری از بروز عصبانیت، همواره به قرص های آرام بخش پناه ببرند.

این افراد به احساس آرامش و نشئگی ناشی از مصرف مواد وابسته شده و به سرعت باعث رشد و توسعه بیماری اعتیاد می شوند.

معتادان به آرام بخش ها استفاده از این قرص ها را به عنوان یک راه حل موقت برای تسکین دردهای جسمی و روحی خود انتخاب کرده و خواه ناخواه مرز بین مصرف درمانی، و سوء استفاده از مواد را گم می کنند و همین امر سبب می شود که به راحتی در دام چرخه اعتیاد گرفتار شده و باعث گسترش هرچه بیشتر این وابستگی شوند.

استفاده غیر قانونی و سوء مصرف داروهای آرام بخش علاوه بر اثرات روحی، آسیب های جسمی فراوانی نیز به فرد وارد می کند.

این داروها مکانیزم عادی فعالیت بدن را مختل کرده و در صورت مصرف مداوم می توانند به مرگ منجر شوند. همچنین از نظر اجتماعی نیز وابستگی به داروهای آرام بخش مشکل زا بوده و می تواند باعث لطمه وارد شدن به سایر جنبه های زندگی فرد معتاد از جمله خانواده، کار و امور مالی شود و تا زمانی که فرد به مصرف اینگونه قرص ها ادامه داده و برای درمان خود به پزشک معالجه نکند، بیماری او درمان نخواهد شد.