به گزارش خبرنگار ایمنا بازار ارز از جمله بازارهای بسیار حائز اهمیت برای دولت های مختلف بوده است و کنترل ارز از سیاست های دولت های مختلف بوده است که دنبال شده است. تک نرخی شدن ارز نیز از اولویت های اقتصادی دولت یازدهم و دوازدهم بوده است و وعده های متفاوتی نیز در این سال ها درباره تک نرخی شدن ارز داده شده و اقتصاد ایران همچنان منتظر تحقق این وعده است. از سویی دولت دوازدهم در نخستین اقدام از بیستم شهریور ماه اقدام به حذف ارز مسافرتی کرد و معاون بانک مرکزی نیز وعده داد تا پایان امسال یکسان سازی نرخ ارز در کشور عملیاتی خواهد شد.
پیرامون این موضوع رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شامگاه گذشته در ارتباط تلفنی با برنامه تیتر امشب، اظهار داشت: در حوزه اقتصادی یکی از مکانیزم ها این است که باید به سمت ایجاد شفافیت و جلوگیری از رانت و فساد برویم و باید مکانیزم نرخ ارز بر اساس عرضه و تقاضای واقعی شکل بگیرد و روندی که موجب شده امروز میلیاردها دلار از منابع کشور به هدر رود و به یک رانت تبدیل شده است را جلوگیری کنیم.
بخشی از سفته بازی و سوداگری ها با سیاست تک نرخی شدن ارز قابل حل خواهد بود
محمدرضا پورابراهیمی افزود: اما در حوزه اجرا خیلی از مولفه ها باید در این زمینه اثر گذار باشد که بتوانیم سیاست تک نرخی شدن ارز را به سرعت اجرایی و عملیاتی کنیم.
وی بیان داشت: در جلسات مستمری که با رئیس کل بانک مرکزی و مسئولان اقتصادی کشور داشتیم، مخصوصا بعد از برجام که شرایط مبادلات ارزی فراهم شده این امکان را فراهم می کند که به سمت تک نرخی شدن ارز برویم.
وی با اشاره به اینکه سال های قبل پیشنهاد تک نرخی شدن ارز داده شد و تا امروز عملیاتی نشده است که جای گله است، گفت: دغدغه های سفته بازی در بازار نیز با مکانیزم ها قابل حل است چون بخشی از سفته بازی و سوداگری ها از طریق سیاست تک نرخی شدن ارز قابل حل خواهد بود.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با تاکید بر اینکه از طریق ابزارهای مالی و مکانیزم جهانی می توان این کار را عملیاتی کرد، ادامه داد: سوال از بانک مرکزی این است که امروز در کشور بازاری وجود ندارد که مبادلات جهانی صورت می گیرد؟ درخواست ما این است که نرخ بازار شفاف شود و با مکانیزم های موجود می توان این کار را عملیاتی کرد.
وی تاکید کرد: باید این اهتمام از دولت دیده شود بنابراین اگر دولت فضا را فراهم کند و بانک مرکزی مصمم به تک نرخی کردن ارز باشد کارها به خوبی انجام خواهد شد و این ها همه باید با اراده دولت و عزم جدی بانک مرکزی باشد و باید ما نیز از این کار و سیاست تک نرخی شدن ارز حمایت کنیم اما باید به تدریج این کار انجام شود.
فروش راحت ارز موجب عدم عدالت اقتصادی می شود
حسین عبده تبریزی کارشناس اقتصادی نیز درباره فواید تک نرخی شدن ارز در اقتصاد، گفت: تک نرخی شدن ارز مثل هر محصول دیگری است و طبیعی است که بیشتر مردم به دنبال خرید به قیمت پایین تر و ارزان تر هستند بنابراین اقتصاد به دنبال نرخ واحد است و وقتی عرضه و تقاضا همدیگر را قطع می کنند باید یک نرخ واحد باشد.
وی افزود: اگر اقتصادی طراحی شود که بتوانیم یک جنس را در یک جا بخریم و در جایی دیگر گران تر بفروشیم و بدون کار و ریسک باشد اقتصاد به مشکل می خورد.
این کارشناس اقتصادی بیان داشت: درباره نرخ ارز نیز همین موضوع است طبیعی است اگر ارز را راحت بخریم و به نرخ بالاتر بفروشیم عدم عدالت در اقتصاد ایجاد می شود، با توجه به اینکه نظام چند نرخی را در دوران جنگ هم داشته ایم و در دوران بعد از جنگ تلاش کردیم که ارز را تک نرخی کنیم البته بعد برای مدتی تک نرخی داشته ایم اما در زمان تحریم ها سیستم ها به هم خورد و تک نرخی شدن ارز به مشکل خورد و سیستم چند نرخی شد.
رانت و فساد حاصل چند نرخی بودن است
وی با تاکید بر اینکه هرجا که چند نرخی داشته باشیم فساد نیز هست بنابراین تک نرخی شدن ارز از فساد و آلوده شدن دستگاه های اجرایی جلوگیری می کند، تصریح کرد: در شرایط تحریم ها تک نرخی شدن ارز وجود نداشت. چون ما مجبور به فروش نفت بودیم اما در قبال آن از هند و چین و کره جنوبی به سه نرخ مختلف پول نفت را باید دریافت می کردیم.
عبده تبریزی با اشاره به اینکه به تازگی ارز مسافرتی بجز ارز عتبات و کربلا حذف شده است، گفت: بنابراین بانک مرکزی تصمیم گرفته به سمت تک نرخی شدن ارز حرکت کند اما حال باید دید آیا از نظر معاملاتی مشکل داریم یا خیر؟ که باید گفت از نظر معاملاتی تا حدی مشکل داریم چون بانک های بزرگ در حال حاضر با بانک مرکزی کار نمی کنند بنابراین مقداری تفاوت قیمت خواهیم داشت. بانک مرکزی به سمت تک نرخی حرکت کرده و در حال حاضر در تلاش است که فاصله قیمتی ارز را کم کند.
این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: در شورای بورس این تصمیم گرفته شد که بازار آتی ارز ایجاد شود و با توجه به ایجاد صندوق های ارزی نیز سیاست تک نرخی شدن ارز دیده می شود.
وی با بیان اینکه نگرانی بانک مرکزی این است که سیاست ذخیره کردن ارز ایجاد نشود و نگهداری بیش از ۱۰ هزار دلار را غیر مجاز شناخته است چون نگهداری ارز به زیان اقتصاد است، افزود: بانک مرکزی کاملا مصمم است که نرخ بازده ارز بالا نرود، گرایش بانک مرکزی این است که سرمایه ها به سمت تولید و اشتغال برود اما باز هم ریسک وجود دارد و باید مراقب باشیم که سوداگری در بازار ایجاد نشود.
عبده تبریزی گفت: حال که دولت توانسته تورم را کنترل کند انتظار است که دولت نقش فعالی در بازار داشته باشد تا دوباره سفته بازی و سوداگری در جامعه ایجاد نشود.
در فشار تورمی تک نرخی شدن ارز امکان پذیر نیست
علی دینی ترکمانی دیگر کارشناس اقتصادی برنامه، گفت: اگر امروز کسی بتواند به نرخ رسمی و به قیمت ۳۳۴۰ ارز بگیرد و در بازار به نرخ آزاد ۳۹۰۰ تومان بفروشد مابالتفاوت قابل توجهی بدست می آورد و رانت و فساد ایجاد می شود. اگر نرخ ارز در برابر ریال نیز پایین بیاید واردات ارزان تر می شود و صادرات گران تر می شود در نتیجه مصرف کالاهای وارداتی بیشتر می شود و تولید ضربه می خورد و برای اینکه نسبت کالاهای صادراتی و وارداتی بهم نخورد بهتر است که تک نرخی شدن ارز به درستی اجرا شود اما نکته این است که تجربه سال های بلند ۴۰ سال گذشته بعد از انقلاب نشان می دهد که جز دهه ۸۰ که نرخ رسمی ارز و نرخ بازار با هم منطبق بودند در دیگر دوره ها این امکان را نداشتیم.
وی افزود: در شرایطی که فشارهای تورمی وجود دارد و انتظارات فزاینده برای نرخ ارز وجود دارد تک نرخی شدن ارز امکان پذیر نیست چون موجی از نقدینگی در بازار ارز ایجاد خواهد شد و تقاضای سوداگرانه و سفته بازی در بازار ایجاد خواهد شد.
دینی ترکمانی تاکید کرد: تک نرخی شدن ارز بسیار کار خوبی است اما در شرایط فعلی اقتصاد ایران، تنش های سیاسی در منطقه، کاهش شدید قیمت نفت و کاهش درآمدهای ارز موجب شده که شرایط لازم برای تک نرخی شدن ارز در حال حاضر وجود نداشته باشد.
تک نرخی شدن باید تدریجی باشد
وی افزود: در سال ۹۰ دلار به ۱۰۰۰ تومان رسید در پایان سال به ۱۷۰۰ رسید در سال ۹۱ تا ۳۷۰۰ حتی تا ۳۹۰۰ نیز رکورد زد اما در سال ۹۲ به دلیلی انتخابات قدری پایین آمد که این تلاطم بیشتر به دلیل تقاضای سوداگرانه و سفته بازی در بازار بود. همچنان هم فضا ملتهب است که بخشی از نقدینگی به صورت موجی به بازار ارز برود.
این کارشناس اقتصادی گفت: پیش بینی می شود خروج ارز از نرخ ارز مبادله ای به این معناست که بخشی از ارز وارد بازار آزاد شود. تجربه هم نشان می دهد که فشارهای تورمی مثل سال های قبل ایجاد شود. وقتی موتور انتظارات شروع به کار کند عده ای روی ارز سرمایه گذاری خواهند کرد که موجب گران شدن دلار در بازار خواهد شد که این بازار را به سمت دلاریزه شدن پیش خواهد برد.
وی با بیان اینکه نرخ سپرده ها پایین آمده و افراد ریسک پذیر ممکن است سرمایه خود را از بانک خارج کنند و به سمت سرمایه گذاری دلار بروند، اظهار داشت: یکی از افتخارات دولت تک رقمی شدن تورم بوده است اما در شرایط فعلی تک نرخی شدن ارز باردیگر تورم را دو رقمی خواهد کرد. شاخص بندی قیمت ها با نرخ دلار نیز ممکن است تورم را افزایش دهد.
به گفته دینی ترکمانی، تک نرخی شدن باید تدریجی باشد.
نظر شما