خبرگزاری ایمنا- گروه سیاسی- اعظم ملایی: در روزهای اخیر همزمان با آشفتگی های موجود در کاخ سفید که ناشی از تغییرات مکرر دولتمردان نزدیک به ترامپ است، سیاست خارجی آمریکا نیز جهت گیری های متنوع و متناقضی را تجربه می کند. گذشته از استراتژی جدید آمریکا در افغانستان که به تازگی اعلام شده و نشان از چرخشی آشکار در شعارهای تبلیغاتی ترامپ دارد، سیاست وی نسبت به ایران و برجام نیز جلوه های جدیدی پیدا کرده است.
ترامپ که در طول کارزار انتخاباتی وعده پاره کردن توافق هسته ای با ایران را داده بود و از زمان رسیدن به قدرت نیز همواره به شدت از برجام انتقاد کرده؛ در صحنه عمل اما ناچار به پذیرش واقعیتها و گزارشهای وزیر خارجه خود بوده و ناچار شده است در دو مرحله، پای بندی ایران به برجام را تایید کند؛ امری که نه به مذاق خودش خوش می آید و نه برای متحد استراتژیک ایالات متحده یعنی رژیم صهیونیستی خوشایند است.
بدین ترتیب، رئیس جمهور آمریکا ضمن تغییراتی که در ترکیب هیات رسیدگی به پایبندی ایران به برجام، ایجاد کرده، سیاستهای چند گانه دیگری را نیز در دستور کار خود قرار داده است. سیاست جدید ترامپ این است که همراستا با اعمال تحریم های بیشتر علیه جمهوری اسلامی به بهانه های غیر هسته ای که می تواند انسجام داخلی در ایران را برای پای بندی به برجام سست کند، به حوزه خط قرمزهای ایران نیز وارد شده و از ضرورت بازرسی از اماکن نظامی ایران و نیز تشدید رویارویی های نظامی با ناوگان سپاه پاسداران در خلیج فارس نیز سخن بگوید.
سفر هفته پیش نیکی هیلی به وین و دیدار او با یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس انرژی اتمی در راستای همین سیاست جدید صورت گرفت. نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل، ضمن متهم کردن کشورمان به دروغ‌گویی و پیگیری برنامه‌های هسته‌ای مخفیانه، از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواسته است که «همه توان خود را برای نظارت بر ایران به کار بگیرند و هر زاویه ممکنی را دنبال کنند تا پایبندی ایران به توافق هسته‌ای تایید شود».خانم هیلی در بازگشت به آمریکا نیز در نشستی خبری گفت: «این که بازرسان آژانس نتوانستند از برخی پایگاه‌های نظامی ایران بازدید کنند مایه نگرانی است». چنین اظهاراتی به خوبی نشان می دهد سیاست جدید آمریکا وارد کردن دور جدیدی از فشارها بر ایران، برای ضربه زدن به برجام از مسیری جدید است. در این راستا دکتر محمد علی بصیری استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه اصفهان معتقد است: «از دیدگاه ترامپ، برجام به ایران کمک کرد تا خود را از تحریمها نجات دهد و ابهامات موجود در این توافق بین المللی، دست ایران را باز گذاشته تا حرکتهایی در عرصه منطقه ای داشته باشد که با روح برجام سازگار نیست و به منافع آمریکا هم لطمه می زند. همچنین از آنجا که بحث نظارت بر مراکز نظامی ایران به صورتی مبهم و دوپلو در برجام مطرح شده؛ آمریکا می کوشد در مقطع کنونی با ارائه تفسیری جدید از این امر، خواستار نظارت آژانس و جامعه جهانی بر مراکز نظامی ایران شود. تفسیر جدید آمریکا بدین معناست که آمریکا قصد دارد ایران را به سمت نقض برجام سوق دهد و بنابراین هزینه های این اقدام را نیز بر دوش ایران بیندازد».
بصیری، هدف دیگر آمریکا از طرح مسأله نظارت بر مراکز نظامی ایران را این مسأله دانست که «ایران را در شرایطی سخت قرار دهد تا ناچار شود به مذاکره مجدد بر سر برجام تن دهد و در این فرایند جدید امتیازاتی بیشتر به ایالات متحده اختصاص دهد. چنانکه ایران به هیچ یک از این دو خواسته آمریکا تن ندهد و با بازدید از مراکز نظامی خود هم موافقت نکند، ایالات متحده باز هم راهکار دیگری دارد و می تواند کشورهای دیگر طرف توافق را علیه ایران تحریک و با این ادعا که ایران در بخشهای نظامی خود مخفی کاری می کند، آنها را علیه کشورمان بسیج کند. بدین ترتیب سیاست جدید آمریکا در قبال ایران تا حدی پیچیده است و دولتمردان کشورمان باید با عقلانیت و تدبیر با آن مواجه شوند».
البته بلافاصله بعد از سفر نیکی هیلی به وین، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان نیز تحرکات دیپلماتیک خود را آغاز کرد و در نخستین گام، با ارسال نامه‌ای به «یوکیا آمانو»، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نسبت به تبعات منفی سفر این مقام آمریکایی به وین بر اجرای توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ (برجام) هشدار داده است. ظاهرا سران کشورهای دیگر ۱+۵ نیز حرکتهای موذیانه اخیر آمریکا را چندان جدی نگرفته اند و با وجود گذشت چند روز از سفر هیلی به وین و اظهاراتش پیرامون مراکز نظامی ایران، یا به سکوتی معنادار در قبال آن بسنده کرده اند و یا همچون سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، از موضع دونالد ترامپ درباره توافق هسته‌ای قدرت‌های جهان با ایران ابراز تاسف کرده اند. رویکردی که نشان می دهد، آمریکا به رهبری ترامپ همچنان از ایجاد اجماع جهانی مورد نظر خود علیه ایران عاجز است.
نظر شما