کم خونی باعث نارسایی و گشادی قلب می شود

به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری ایمنا، کم خونی وضعیتی است که در آن گلبول های قرمز قادر نیست وظیفه اکسیژن رسانی به سلول ها را انجام دهد و به همین دلیل است که کم خونی با مشکلات تنفسی و احساس ضعف و خستگی همراه است

 آنمی همولیتیک با دو منشاء داخل عروقی و خارج عروقی می باشد. این آنمی می تواند به دلایل ارثی و یا اکتسابی اتفاق افتد، بنابراین آنمی همولیتیک را بر اساس منشا می توان به دو گروه ارثی و اکتسابی تقسیم نمود.

در یک فرد سالم، عمر طبیعی گلبول های قرمز بین ۹۰ تا ۱۲۰ روز می باشد و طحال که محل عمده حذف گلبول‌های قرمز پیر از گردش خون می باشد، اقدام به حذف این گلبول‌ها متناسب و مطابق با میزان تولید در مغز استخوان می کند.

در افراد مبتلا به آنمی همولیتیک، عمر گلبول های قرمز کمتر از حد طبیعی بوده و این سلول ها سریع تر تخریب می شوند.

در ابتدا مغز استخوان شروع به جبران این تخریب می کند و تولید خود را حتی تا ۸ برابر افزایش می دهد، ولی در صورت تخریب بسیار زیاد و خارج از توان مغز استخوان، در جبران این حالت علائم آنمی آشکار می شود.

یک متخصص بیماری های داخلی و فوق تخصص خون و آنکولوژی معتقد است کم‌خونی وضعیتی است که در آن تعداد یا اندازه گلبول‌های قرمز و یا مقدار هموگلوبین موجود در خون کاهش یافته و تبادل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن بین خون و سلول‌ها دچار اختلال می‌شود. 
دکتر فریبرز مکاریان در گفتگو با «ایمنا» میزان کم‌خونی را در افراد با توجه به سن، جنس و وضعیت فیزیولوژیکی آنها، متفاوت ذکر کرده و خستگی زودرس، تپش قلب، کاهش اشتها، سرگیجه، رنگ پریدگی، قاشقی شدن ناخن‌ها، کاهش تمرکز و ریزش مو را از عوارض ناشی از کم‌خونی بیان می‌کند.
وی در ادامه یکی از دلایل پایین آمدن هموگلوبین خون را ساخته نشدن آن در بدن ذکر می‌کند که قبل از هر چیز احتیاج به آهن دارد.

این پزشک متخصص درست کار کردن مغز استخوان، وجود اسید فولیک، ب ۱۲ و آهن را از پیش‌فاکتورهای تامین هموگلوبین خون بیان کرده و می‌گوید: در برخی فاویسم و بیماری‌های دیگری که با سیزهموگلوبین (یعنی هموگلوبین ساخته شده بنابر دلایلی شکسته و از بین می‌روند) ‌ همراه است، باعث از بین رفتن آهن خون می‌شود.

 به گفته دکتر مکاریان، فاویسم نوعی کمبود آنزیم است که باعث سریع شکسته شدن گلبول‌های قرمز و در نتیجه کم‌خونی می‌شود.
وی عدم ساخت سلول‌های خونی (گلبول‌های سفید، قرمز و پلاکت‌ها) ‌ را به دلیل جایگزینی مغز استخوان توسط بیماری‌های مختلف می‌داند و می‌گوید: مثلاً در بیماری‌های سرطانی مغز استخوان با سلول‌های خونی پر نشده و باعث بروز بیماری‌های کم‌خونی می‌شود.

بی ‌اشتهایی، بیماری های قلبی و سوءتغذیه علل شایع فقر آهن

فوق تخصص خون و آنکولوژی با اشاره به این که کم‌خونی در بانوان، سنین جوانی و باروری بیشتر محسوس است، علت آن را عادات ماهانه عنوان کرده و یادآور می‌شود: پس از این‌ گروه، کودکان دارای سوءتغذیه و خانواده‌هایی که از دسترسی به گوشت قرمز محرومند، مستعد این بیماری هستند.

دکترمکاریان در ادامه بی ‌اشتهایی، سوءتغذیه، سوزن سوزن شدن دست و پا، شیوع بیماری‌های ویروسی و باکتریایی، ریزش مو، غشی زودرس و بروز بیماری‌های قلبی را از علل شایع فقر آهن ذکر کرده و می‌افزاید: در کم‌خونی‌ها، قلب مجبور به بیشتر کار کردن می‌شود که همین امر در مدت زمان طولانی باعث نارسا شدن و در نتیجه گشاد شدن آن می‌شود، بخصوص در بیماری‌هایی از قبیل بری‌بری که کاملاً محسوس است.

وی با بیان این که کم‌خونی برای همه سنین بخصوص در بانوان بسیار خطرناک است، اظهار می‌کند: از آنجا که در زمان بارداری، جنین از خون مادر تغذیه می‌کند، شاهد آن هستیم که کمبود خون در این دوران باعث بروز کم‌خونی در نوزاد نیز می‌شود و اگر این کم‌خونی ناشی از عدم اسید فولیک باشد، با بروز نقص در سیستم عصبی نوزادان، آنها به معلولیت مبتلا می‌شوند که می‌توان با تجویز چند برگ قرص اسیدفولیک در این افراد، از بروز اشکال در اعصاب، مغز و نخاع جلوگیری به عمل آورد.

متخصص بیماری های داخلی  به انواع کم خونی ها اشاره و تصریح می کند: بیماری کم‌خونی به ۳ دسته؛ کم‌خونی با اندازه گلبول‌های قرمز طبیعی، کم‌خونی با اندازه گلبول‌های قرمز کوچک‌تر از معمول و کم‌خونی با اندازه گلبول‌های قرمز بزرگ‌تر از معمول تقسیم می‌شود.

وی، بیماری تالاسمی مینور و فقر آهن را جزو گروه کم‌خونی با گلبول‌های کوچکتر از معمول دانسته و عنوان می‌کند: در کم‌خونی با گلبول‌های قرمز طبیعی بدن با بیماری‌های مزمن از قبیل مرض قند (دیابت)، نارسایی کلیه، سرطان و آرترید روماتوئید (بیماریهای روماتیسمی) ‌ تهدید می‌شود.

دکتر مکاریان در ادامه کم‌خونی با گلبول‌های قرمز بزرگتر از معمول را ناشی از کمبود ویتامین ب ۱۲، اسید فولیک و کم‌کاری غده تیروئید بیان می‌کند و شایع‌ترین نوع کم‌خونی را مربوط به تعداد گلبول‌های قرمز کوچکتر از معمول می‌داند.
وی اولین گام موثر برای بهبود وضع کم‌خونی را مراجعه به پزشک و دادن آزمایشات خون ذکر کرده و یادآور می‌شود: تعداد گلبول‌های قرمز توسط آزمایش MCV (ام‌سی‌وی)، (حجم متوسط سلولی) ‌ مشخص شده و پزشک می‌تواند در تشخیص تکمیلی خود با اندازه‌گیری سطح آهن خون، نوع بیماری را تشخیص دهد.

خود درمانی در بیماری کم‌خونی  عوارض بدی به دنبال دارد

فوق تخصص خون و آنکولوژی با اشاره به رژیم غذایی کم‌خونی، معتقد است در رژیم غذایی کم‌خونی، ابتدا باید دید بدن دچار کدام دسته از کم‌خونی‌هاست، مثلا در کم‌خونی شایع‌ فقر آهن؛ گوشت قرمز، جگر، اسفناج و حبوبات تجویز می‌شود؛ البته باید توجه داشت که «آهن» موجود در گوشت قرمز و پروتئین‌ها به راحتی از طریق دستگاه گوارش، جذب می‌شود، ولی آهن موجود در گیاهان و حبوبات به خوبی جذب بدن نمی‌شوند.

‌
وی با بیان این که خود درمانی در بیماری کم‌خونی می‌تواند عوارض بدی را به دنبال داشته باشد، عنوان می‌کند: اضافات آهن در کبد رسوب کرده و بیماری کبدی را موجب می‌شود به همین دلیل در درجه اول، اولین چیزی که به بیمار توصیه می‌شود؛ یک تغذیه خوب و اصلاح شده است و در صورت عدم بهبود و شدت وخامت اوضاع می‌توان از داروهای شیمیایی استفاده کرد.
به گفته این پزشک متخصص، علاقه زیاد به خاک‌بازی، مهر نماز، قند، برفک یخچال، مواد نشاسته‌ای و گچ از عوارض شایع کم‌خونی و فقر آهن در کودکان است که متاسفانه این کودکان عموما در خانه به خاطر تمایل به خوردن این مواد، مورد مواخذه قرار می‌گیرند، در صورتی که باید هرچه سریع‌تر به این کودکان کمک کرد، چرا که ممکن است کم‌خونی آنها به خاطر وجود انگل‌های روده‌ای باشد.

وی در خصوص راههای درمان کم خونی خاطرنشان می کند: کمبود ویتامین‌ها، فقر آهن و بیماری‌های مزمن هرکدام به نوعی موجب کم‌خونی در افراد می‌شود، ولی آنچه مهم است به کنترل درآوردن این امراض است.
دکتر مکاریان می‌افزاید: گاهی کم‌خونی به خاطر مصرف داروهاست که موجب لیز شدن و نهایتا شکسته شدن گلبول‌های قرمز می‌شوند که علاوه بر این که سلول‌های سرطانی، از بین می‌رود، سلول‌های خونی نیز از بین می‌روند، بنابراین افرادی که به صورت حاد و ناگهانی دچار کم‌خونی می‌شوند به ناچار به آنها خون تزریق می‌شود، ولی آنهایی که به صورت مزمن دچار این بیماری می‌شوند احتیاج به تزریق نداشته و با دارو و رژیم غذایی مداوا می‌شوند.
وی با اشاره به این که کم‌خونی را باید جدی گرفت، ابراز می‌کند: همان‌طور که درباره کم‌خونی بانوان و خطرات آن گفته شد، آقایان نیز باید این بیماری را جدی گرفته و سریعا به پزشک مراجعه کنند تا دستگاه گوارش آنها مورد بررسی قرار بگیرد، چون این امراض در مردان می‌تواند علامت بیماری‌های بدخیمی در دستگاه گوارش آنها باشد، بنابراین با دادن آزمایشات مدفوع، می‌توان از خونریزی یا عدم خونریزی افراد مطلع شد.