بر پهنۀ دنیا...

جلسۀ نقد و بررسی نمایش «بر پهنۀ دریا» در پاتوق هنرهای نمایشی و تصویری با حضور هنرمندان پیشکسوت اصفهان برگزار شد.

به گزارش خبرنگار ایمنا، پاتوق هنرهای نمایشی و تصویری که به تازگی با همکاری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی اصفهان به سرپرستی حمیدرضا جنت مکان راه اندازی شده، روز گذشته میزبان عوامل نمایش «بر پهنۀ دریا» بود تا در حضور هنرمندان و پیشکسوتان به نقد و بررسی این نمایش بپردازد.

بسیاری از هنرمندان پیشکسوت سرشناس تئاتر و سینمای استان در این مراسم حضور داشتند و در جمعی صمیمانه، اثر یکی از جوان ترین کارگردانان تئاتر اصفهان را که در کارگاه رپرتوار تئاتر تجربه آموزش دیده بود، در اولین جلسۀ نقد و بررسی این پاتوق مورد توجه قرار دادند.

نمایش «بر پهنۀ دریا» که از ۱۷ تا ۳۱ تیر ماه در سالن نمایش مجتمع فرهنگی هنری فرشچیان روی صحنه رفت، به قلم اسلاومیر مروژک نمایشنامه‌نویس و نویسندۀ لهستانی نوشته شده است. این نویسنده در جریان انقلاب ۱۹۶۸ چکسلواکی معروف به بهار پراگ از حامیان این انقلاب بود و به مخالفت علنی با شوروی و حکومت‌های کمونیستی اروپای شرقی پرداخت و به همین دلیل مجبور به مهاجرت به فرانسه شد. مرژوک در آثار خود موضوعات تخیلی را با واقعیت‌های سیاسی و تاریخی ترکیب کرده و نوعی طنز سیاه را پدید می‌آورد که در اروپای شرقی طرفداران زیادی دارد.

خلاصۀ داستان  نمایش «بر پهنۀ دریا» روایتگر داستان سه شخصیت «گندهه»، «متوسطه» و «کوچیکه» است، که سوار بر قایقی در دریا سرگردان هستند. آن ها به دلیل اتمام آذوقه، از فرط گرسنگی تصمیم می گیرند قرعه ای بیندازند و نام هر که در آمد دو تای دیگر او را بخورند، در نهایت، گندهه و متوسطه برای خوردن کوچیکه تبانی می کنند و کوچیکه قربانی این ماجرا می شود و پس از او نوبت به خورده شدن متوسطه می رسد و مخاطب با دیدن نمایش متوجه می شود که این چرخه فراتر از پهنۀ دریا تا خورده شدن همه چیز و همه کس توسط «بزرگه» در پهنۀ دنیا ادامه دارد.

ایمان جمشیدیان، کارگردان این نمایش متولد ۱۳۷۳ است و با ایجاد تغییراتی در متن نمایشنامه، توانسته خلاقانه، پیام نمایشنامه را با ویژگی های امروز جامعۀ جهانی  منطبق کند.

 احمد خوانساری، هنرمند پیشکسوت تئاتر، که تجربۀ بازی در این نمایش را در سال ۱۳۵۵  داشت اولین کسی بود که از جمع پیشکسوتان، به تغییرات ایجاد شده در متن این نمایشنامه اشاره کرد و جایگزینی سه زن به جای سه مردی که در متن اصلی نمایشنامه حضور دارند  از نکات جالب توجه نمایش عنوان کرد. وی از جشمیدیان در مورد چرایی ایجاد این تغییر پرسید و این کارگردان پاسخ داد: با توجه به شعاری که مروژک در این نمایشنامه قصد بیان آن را دارد و آن هم چیزی جز به تصویر کشیدن حقیقت قدرت نیست، ترجیح دادم از زن استفاده کنم چرا که در جامعۀ امروز زنان نیز قدرت را دست دارند و به نوعی حتی گاهی به نماد قدرت  بدل شده اند و به این جهت که روحیۀ حاکم بر زمان مروژک و شرایط حاکم  بر زمان  ما در سالار بودن یکی از این دو جنس بر یکدیگر تفاوت دارد، استفاده از شخصیت زن را ترجیح دادیم ضمن اینکه انتخاب زن می توانست از حساسیت های موجود نیز بکاهد.

محمد علی شیروانی، کارگردان سینما نیز تقابل خشونت و لطافت زنانه را در متن جدید، یکی از عوامل جذابیت آن دانست و گفت: شاید اگر مردان ایفاگر نقش ها بودند این لطافت هرگز به چشم نمی آمد.

احمد خوانساری سپس به یکسان بودن لباس های کاراکتر «گندهه»، «متوسطه» و «کوچیکه»، که هر کدام نماد سه طبقه از جامعه بودند اشاره کرد و گفت: اگر لباس بازیگر ها متفاوت بود شاید تعلق شخصیت ها به سه طبقۀ متفاوت بهتر بیان می شد و جمشیدیان با اشاره به اینکه مروژک  بر یکسان بودن لباس ها در متن نمایشنامه تاکید داشته در این باره اظهار داشت: این یکسان بودن در واقع به این سبب است که ما این سه قشر را دارای یک وجه مشترک بدانیم که چیزی جز انسان بودن نیست و لذا بر این تاکید دارد که تفاوت ظاهر به اندازۀ تفاوت باطن در عملکرد تاثیر گذار نیست. صحنۀ نمایش بر پهنۀ دریا از ورودی سالن آغاز می شود و پوشاندن این فضا با پلاستیک آبی موج دریا را تداعی می کند و به مخاطب القا می کند که او نیز جزوی از این دریاست و در پایان می فهمد که روزی نوبت خورده شدن او نیز فرا می رسد.

 خوانساری خلاقیت های به کار رفته در نمایش را تحسین کرد و گفت: این که کارگردان در بخش آمدن پستچی و در آوردن نامه، بیرون آمدن یک ماهی را به صورت اتفاقی از کیسۀ پستچی برنامه ریزی می کند و بعد بی اهمیت آن را به دریا می اندازد آن هم در شرایطی که هر سه زن گرسنه اند و چیزی برای خوردن ندارند نشان می دهد که این کارگردان جوان هم مروژک و هم سبک او که گروتسک است را می شناسد و افزوده های او نیز بر همین سبک استوار است.

جمشیدیان در این باره اظهار داشت: در واقع ماهی را به این سبب اضافه کردم که نمایانگر هدف این افراد باشد که در واقع چیزی جز خوردن یکدیگر نیست.

سیف الله نامداری، بازگر تئاتر و سینما دیگر هنرمندی بود که جرات و جسارت جمشیدیان را در انتخاب این متن به عنوان تجربۀ اول کارگردانی ستود و حیات حشمتی، بازیگر تئاتر نیز فکر نوگرای این کارگردان را تحسین کرد و گفت: زن ها از زمانی که به زندگی پا می گذارند کارگرند و در محیط های صنعتی ۸۰ درصد کارگرها زن هستند و این جایگزینی مظلومیت این قشر را به خوبی نشان می دهد.

اکبر دباغیان، بازیگر تئاتر و تلویزیون تاکید حشمتی بر مظلومیت زنان را نقطه مقابل نمایش دانست و از جمشیدیان خواست که دربارۀ مظلوم بودن یا نبودن زن ها در این نمایش توضیح دهد. جمشیدیان به تصمیم از پیش گرفته شده ای که در سراسر نمایش جاری است اشاره کرد و گفت: برای زن ها نیز گویی همیشه از پیش تصمیم گرفته شده و این حتما نمایانگر مظلومیت آن هاست.

فرشته احمدی، بازیگر نقش «کوچیکه»، در پاسخ به سوال هنرمندان در مورد طنز بودن این کاراکتر گفت: موقعیت کوچیکه که می خواهد با بهانه جویی از خورده شدن فرار کند و ضعفی که در بهانه جویی دارد این طنز را ناخودآگاه به همراه می آورد و در خلق این طنز هم متن نمایشنامه، هم رهنمودهای کارگردان و هم تلاش بنده تاثیر گذار بوده است.

مهدی غلامی، طراح پوستر نمایش نیز در مورد طراحی این پوستر اظهار داشت: در این پوستر به اصالت نمایشنامه که داستان سه مرد را روایت می کرد پایبند بودم و نشان دادم که در هر ظرفی می شود غرق شد.

بزرگ زاد، دیگر هنرمند حاضر در جمع نیز توجه به قدرت بیان بازیگران را به ایمان جمشیدیان یادآور شد و از او خواست همیشه نظر مخالفان و منتقدان را بشنود تا بتواند شاهد پیشرفت در کار خود باشد.

جمشیدیان ضمن تشکر از همۀ پیشکسوتان باعث و بانی شکل گرفتن این نمایش را محمدرضا رهبری مدیر تالار هنر، حبیب الله دانش کارگردان و محمدرضا ترابی بازیگر دانست و از آن ها قدردانی کرد. وی با اشاره به مشکلاتی که یک روز پیش از اجرا برای او بوجود اومده بود گفت: خوشحالم که با همۀ مشکلات توانستیم از پس اجرا بر بیاییم.

حسن جویره در پایان جلسۀ نقد و بررسی این کارگردان جوان را ماهی قرمز تئاتر اصفهان خطاب کرد و گفت: به امید اینکه با کسب تجربه نهنگ سفید این عرصه باشید.

گفتنی است، در جلسۀ این هفته پاتوق هنرهای نمایشی وتصویری، پرویز طاهری معاونت فرهنگی وهنری اداره کل ارشاد اسلامی استان، هوشنگ جمشیدیان مسئول انجمن هنرهای نمایشی استان، محمد رضا رهبری مدیریت تالارهنر و شاهین فر از شورای بازبینی نمایش نیز حضور داشتند تا در مورد کلیت برنامه های پاتوق هنرمندان هنرهای نمایشی و تصویری با هنرمندان هم اندیشی کنند. /

سمیرا قاسمی

کد خبر 312239

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.