به گزارش گروه علم فناوری خبرگزاری ایمنا، یکصد و شصت و نهمین نشست علمی باشگاه نجوم اصفهان این بار در گرمای فراوان تابستان با حضور فراوان علاقه‌مندان به نجوم با موضوع ویژه " ابرنواخترها" کار خود را آغاز کرد.
پس از خواندن خبرهای امواج گرانشی و بررسی آخرین یافته‌های کاوشگر کاسینی، شهناز قادرپور به عنوان سخنران اصلی با عنوان" ابرنواخترها" به روی سن دعوت شد.
شهناز قادرپور دارای دو مدرکQAL در زمینه فعالیت‌ها و تحقیقات کیهان‌شناسی و ستاره‌شناسی و یک مدرک CIP در زمینه اختر فیزیک بوده در حال حاضر ارشد گرانش و کیهان‌شناسی و مربی مرکز نجوم ادیب سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان است.
قادرپور در ابتدای سخنرانی خود با اشاره به ابرنواخترها، گفت: انفجار یک ستاره را ابرنواختر می‌گویند و از پس این انفجار یک تپ اختر، ستاره نوترونی یا سیاهچاله باقی می‌ماند.
ارتباط مرگ یک ستاره با جرم آن
وی با اشاره به ارتباط بین مرگ یک ستاره با جرم آن، بیان کرد: کوتوله‌های قرمز کوچکترین ستاره‌های موجود در کیهان هستند که به عنوان ستاره کوچک و سرد شناخته می‌شوند و زمانی که دیگر قادر به سوزاندن باقی‌مانده سوخت هسته‌ای خود نباشند، از بین می‌روند.
این مربی مرکز نجوم ادیب سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان با اشاره به ستارگان خورشید مانند، گفت: این دسته از ستارگان که خورشید نیز در دسته آنان قرار دارد، قادر به سوزاندان هلیوم و هیدروژن هستند اما نمی‌توانند کربن را بسوزانند. بنابراین زیاد از حد داغ نشده و آنچه در پایان از آنها باقی می‌ماند، کوتوله‌های سفید هستند.
انفجار ابرنواختری نوع یک
وی انفجار ستاره‌های خورشیدی را در دسته ابرنواخترهای نوع یک قرار داد و گفت: برخی از ستاره‌ها از ستاره همدمی برخوردار هستند. در واقع با جاذبه ایجاد شده بین این دو موجب افزایش جرم ستاره به ۱.۴ برابر جرم خورشید شده که در نهایت موجب فروریختن و انفجار ستاره می‌شود.
ابرنواخترهای نوع دو و انفجار ستاره‌های با جرم بیشتر از خورشید
قادرپور در مورد ابرنواخترهای نوع دو، گفت: ابرنواختر نوع دو از مرگ تک ستاره‌ای که جرم خیلی بیشتری نسبت به خورشید دارد، ناشی می‌شوند. زمانیکه چنین ستاره‌ای شروع به سوختن می‌کند، هسته آن به سرعت در خود فرو می‌ریزد و ناگهان انرژی زیادی به شکل نوترونی (نوعی ذره زیر اتمی) و تابش الکترومغناطیس (انرژی مغناطیسی و الکتریکی) آزاد می‌شود.
ستارگان نوترونی و چگونگی تشکیل آنها
وی با بیان اینکه پس از چند انفجار ابرنواختری ممکن است در نهایت یک ستاره متراکم کوچک باقی بماند که اصولاً از نوترون‌ها و یا شاید ذرات اولیه‌ای به نام تپ اختر یا پالسار (pulsar) تشکیل شده باشد، گفت: ستارگان نوترونی از چگالی فراوانی برخورداربوده و از انفجار ستاره‌های غول پیکر تشکیل می‌شوند، اگر یک قاشق از ستاره نوترونی برداریم وزنی معادل ۱۰۰ میلیون تن بوده و پوسته آن ۱۰۰ میلیون بار قوی‌تر از فولاد است.
قادرپور در مورد چگونگی تشکیل ستاره‌های نوترونی، گفت: زمانیکه ستاره منفجر می‌شود هسته ریزش کرده و تعادل بین هسته از بین می‌رود، در نهایت الکترون‌ها و پروتون موجود در هسته با هم ترکیب شده و نوترون‌ها باقی می‌مانند که عامل شکل‌گیری ستاره نوترونی با میدان مغناطیسی قوی و سرعت دورانی زیاد هستند.
ستارگان مگنتار و میدان مغناطیسی بسیار قوی
وی ستاره‌های نوترونی را به دو دسته ستارگان نوترونی برخورداراز بهترین تابش و ستاره‌های مگنتار دسته‌بندی کرد و افزود: ستاره‌های مگنتار از میدان مغناطیسی بسیار قوی برخوردار بوده، به‌گونه‌ای که این میدان در اطراف ستاره به شدت برهم تنیده شده است. این ستارگان از انفجار سوپرنواها تشکیل شده و از اشیاء بسیارچگال و شگفت‌انگیز کیهان به شمار می‌روند.
این مربی مرکز نجوم ادیب بیان کرد: دانشمندان باور دارند که ابرنواخترها همه عناصر سنگین‌تر مانند آهن، طلا و اورانیوم را که روی زمین پیدا می‌شوند و در اشیای خارج از منظومه شمسی هم وجودشان آشکار شده به وجود می‌آورند، همچنین شواهدی وجود دارد که بعضی از اشعه عظیم و کیهانی با انرژی بالا از ابرنواختر سرچشمه می‌گیرند.
چین و کشف ابرنواختری پرنور در سال ۱۰۵۴
وی با اشاره به کشف یک ابرنواختر در سال ۱۰۵۴ توسط کشور چین، گفت: این ابرنواختر به قدری روشن بود که در طول روز نیز قابل مشاهده بود و حاصل این انفجار سحابی خرچنگ است که از آن به عنوان یک تپ‌اختر نام برده می‌شود.
سیاهچاله‌ها نوعی ستاره مگنتار هستند
قادرپور سیاهچاله‌ها را در دسته شگفت‌انگیزترین مگنتارها قرار داد و بیان کرد: سیاهچاله‌ها محصول انفجار هایپرنوا هستند و در ستارگانی که ۱۰۰ برابر خورشید جرم دارند رخ می‌دهد.
وی با بیان اینکه سیاهچاله‌ها از نیروی جاذبه قدرتمندی برخوردار هستند که حتی نور نیز قادر به عبور از آنها نیست، تصریح کرد: سیاهچاله‌ها به دلیل بلعیدن نور و عدم کسب اطلاعات از آنها به این نام معروف هستند ضمن اینکه سیاهچاله‌ها بر فضا- زمان تاثیر گذاشته وموجب خمیده شدن آن می‌شوند.
انفجار سیاهچاله‌ها و ایجاد پرتوگاما در کیهان
این مربی مرکز نجوم ادیب با اشاره به چگونگی انفجار سیاهچاله‌ها، گفت: پس از انفجار هایپرنوا و زمانیکه هسته در حال تشکیل است، سیاهچاله با بلعیدن ستاره‌های در حال مرگ و پوسته ستاره خود دچار انفجار پرتوی قوی شده که به آن انفجار "پرتو گاما" می‌گویند و عامل مهمی در انقراض بزرگ زمین در میلیون‌ها سال قبل به شمار می‌رود.
کشف ابرنواختر جدید در کهکشان FIREWORKS Galaxy
وی با اشاره به شبیه‌سازی ابرنواخترها با اضافه کردن ذره نوترینو به محاسبات دانشمندان و در نهایت ثابت کردن نوترینو در کیهان، ادامه داد: در ۲۳ اردیبهشت سال جاری ابرنواختر جدیدی از کهکشان FIREWORKS Galaxy توسط پاتریک ویگنیز کشف شد که ۲۲ میلیون سال نوری از زمین فاصله داشته و ۱۰ برابر زمین در آن انفجار ابرنواختری رخ می‌دهد.
ستارگان در حال انفجار و شگل‌گیری سنگ بنای کائنات
قادرپور با بیان اینکه ستارگان در حال انفجار سنگ بنای کائنات را تشکیل می‌دهند، تصریح کرد: این ستارگان نشان می‌دهند که دنیا چگونه ساخته شده و بسیاری از اسرار کیهان از انرژی تاریک تا سیاهچاله‌ها را آشکار می‌کنند.
وی با بیان اینکه اتم‌های بدن انسان از ابرنواخترها تشکیل شده است، آنان را اجداد انسان‌ها دانست و ادامه داد: ستاره‌ها والدین ما هستند و ما از آنها به وجود آمده‌ایم و باید بگوییم که ما یک غبارستاره‌ای هستیم و با مرگ به غبارستاره‌ای بازخواهیم گشت. /
نظر شما