تداوم بحران قطر و سرگیجه دولت ترامپ

خبرگزاری ایمنا- گروه سیاسی- اعظم ملایی: در شرایطی که در روزهای گذشته فهرستی شامل۱۳ شرط از سوی چهار کشور عربستان، مصر، بحرین و امارات برای لغو تحریم‌های قطر مطرح شده و بحران منطقه ابعاد پیچیده تری به خود گرفته است، ادامه بحران قطر سبب گیجی و سر درگمی دستگاه سیاست خارجی ایالات متحده و دولت تازه کار ترامپ گردیده است. در آخرین موضع گیری، شان اسپایسر، سخنگوی کاخ‌سفید ضمن اعلام آمادگی برای میانجیگری واشنگتن، گفته است بحران قطر با چهار کشوری که به سرکردگی عربستان روابط‌شان را با دوحه قطع کرده‌اند، یک «مساله خانوادگی» در میان کشورهای حوزه خلیج‌فارس است و برای حل آن هم خود این کشورها اقدام می‌کنند.

موضع‌گیری جدید کاخ‌سفید در حالی مطرح می شود که در روزهای آغازین شروع بحران، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا که به تازگی از ریاض باز گشته بود و هنوز تحت تأثیر القائات و البته پترودلارهای سعودی قرار داشت،  در همراهی خام با کشورهای تحریم کننده، قطر را متهم کرد که «به طور تاریخی از تروریسم در سطح بالایی حمایت مالی می‌کرده است.«اعلام مواضع ترامپ در حالی صورت گرفت که حتی هماهنگی های لازم در رابطه با سیاست آمریکا پیرامون قطر در درون دستگاه سیاست خارجی آمریکا صورت نگرفته بود و رکس تیلرسون  وزیر خارجه این کشور در اظهاراتی مخالف رویکرد ترامپ اعلام کرد: «قطر پیشرفت‌هایی در محدود کردن حمایت از تروریسم داشته است، هرچند از این کشور انتظار می‌رود در این زمینه اقدام‌های بیشتری انجام بدهد». با وجود حمله تند دونالد ترامپ به قطر، رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا خواهان پایان محاصره قطر از طرف همسایگان عربش شد و اعلام کرد این محاصره بر مبارزه با گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) تاثیر می‌گذارد. آقای تیلرسون همچنین محاصره قطر از طرف همسایگانش را مسبب مسائلی همچون  چون جدایی خانواده‌ها و مشکل تامین مواد غذایی و همچنین ضربه به فعالیت‌های آمریکا در منطقه دانست و خواهان پایان هر چه سریعتر آن شد. موضع گیری های ضد و نقیض ترامپ و  اعضای کابینه اش در مورد بحران قطر و بازتاب آن در رسانه ها تا جایی به وجهه و آبروی دستگاه دیپلماسی امریکا ضربه زد که کمیته روابط خارجی سنای آمریکا با تشکیل جلسه ای استماعی و دعوت از رکس تیلرسون برای ارائه توضیحات، خواهان شفاف سازی موضع دولت در این کشمکش ها شد.

البته تناقض ها تنها در عرصه نظری باقی نماند و گذشته از مواضع ضد و نقیض مقامات آمریکایی، در عرصه عمل نیز رویکرد دولت ترامپ به بحران قطر پر از  دوگانگی و منفعت طلبی بوده است. ایالات متحده تنها چند روز پس از آنکه قطر را «حامی تروریسم» توصیف کرد، با این کشور قرارداد فروش  جنگنده‌های «اف 15» به ارزش 12 میلیارد دلار امضا کرد. بدین ترتیب نگرشی کلی به رویکرد ایالات متحده نسبت به بحران قطر نشان می دهد که دولت تازه کار ترامپ با وجود تمایلش به قدرتمند و مقتدر نشان دادن آمریکا؛ در این بحران به شدت ضعیف و متزلزل عمل کرده است. ترامپ با رویکردی تاجر مأبانه کوشیده است از یکسو به تحبیب قلوب کشورهای تحریم کننده بپردازد تا مبادا حمایت های مالی و واردات کلان آنها که اقتصاد آمریکا را تقویت می کند، از دست بدهد و از سوی دیگر بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در خلیج فارس که بیش از 11 هزار نیروی ارتش آمریکا را در خود جای داده، در قطر واقع شده و این کشور منافع استراتژیک و امنیتی متعددی نیز در این کشور کوچک عربی دارد. همین امر سبب شده است تاکنون موضعگیری سیاسی دولت آمریکا نسبت به بحران در روابط بین قطر و همسایگان آن کشور چندان روشن نباشد و تقریبا هر هفته به رنگی و طرحی جدید دراید. از سوی دیگر شخصیت خودسر و مغرور دونالد ترامپ سبب شده است تا وی  وزارت خارجه، پنتاگون و کنگره را در ‏جریان تصمیم های حساس سیاست خارجی قرار نداده و راسا و بر اساس تشخیص خود تصمیم گیری و اعلام موضع کند.‏چنین رویکردی حاکی از آن است که رئیس جمهور  آمریکا نیز همچون برخی دیگر از سیاستمداران تازه کار و کم تجربه، در خراب کردن دستاوردهای دولتهای دیگر و توافقات بین المللی و از بین بردن نرم ها و هنجارهای موجود، توانایی های زیادی دارد اما؛ همچنان از ایجاد یک سیستم منظم و قاعده مند در سیاست خارجی و تشکیل یک تیم دیپلماتیک منظم و منسجم برای ارائه تصویری واحد از سیاست خارجی آمریکا در عرصه بین المللی عاجز مانده و نتیجه این امر موضع گیریهای ضد و نقیض در سیاست خارجی این کشور است.