فرم در خدمت محتوا...

دومین جلسه عصرهای سینما در نگارستان امام خمینی برگزار شد. در این نشست که به نمایش و نقد فیلم «سانست بلوار» بیلی وایلدر اختصاص داشت، پژمان نظرزاد به‌عنوان مجری کارشناس و بهنام تاجمیر ریاحی به‌عنوان منتقد به بررسی این اثر پرداختند.

به گزارش ایمنا، تاجمیر با مرور صحبت‌های جلسه نخست این مجموعه نشست‌ها، به سینمای اکسپرسیونیسم، ژانر فیلم نوآر دو مشخصاً فیلم «شاهین مالت» اشاره کرد. او همراه با مرور صحنه‌های مهم فیلم روی پرده و ذکر مثال‌هایی از تاریخ سینما و ادبیات به غنای مطالب افزود.
تاجمیر پس اشاره به این‌که کسانی مثل بیلی وایلدر، ژانر نوآر را به پختگی رساندند، به ویژگی‌های فرمی فیلم «سانست بلوار» پرداخت. او گفت: موسیقی شروع فیلم دلهره‌آور و در خدمت القای فضای جنایی مطابق با نوع فیلم است. استفاده از فرم مربع و مثلث در تیتراژ و ترکیب‌بندی بعضی صحنه‌ها، نوعی هماهنگی با متن فیلم‌نامه ایجاد می‌کند.
او استفاده از حرکات تراک بک و دالی بک را هم موجب تشدید حس تعلیق در این ژانر دانست و گفت: استفاده از پن شلاقی یا سوییچ پن و همچنین لنز تله، موجب بالا بردن ریتم و ایجاد کنتراست در فیلم شده، حرکت پن در حال حرکت بازیگر هم میزانسن را از یک قاب به قاب دیگر منتقل می‌کند و هم حس تنش در فیلم به وجود می‌آورد. باوجود همه این عوامل که در خدمت ایجاد تشنج هستند، بستر اصلی اتفاقات، سرد و مرده است که این مردگی با جنس نورپردازی ایجادشده، با پرهیز از استفاده از نور مستقیم.
تاجمیر، بیلی وایلدر را منتقد سینمای هالیوود دانست و گفت: سینمای هالیوود به اجزایش همچون چرخ‌دنده‌های یک بدنه نگاه می‌کند و هرگاه چرخ‌دنده‌ای از کار می‌افتد، آن را کنار می‌گذارد یا با چرخ‌دنده دیگری جایگزین می‌کند. انتقاد تند وایلدر از هالیوود، در صحنه تحقیر فیلم‌نامه‌نویس توسط تهیه‌کننده هم مشهود است.
این پژوهشگر سینما افزود: در صحنه ورود نویسنده به ویلای بازیگر زن ازشهرت افتاده، نورپردازی به ناخودآگاه ما اعلام می‌کند که نویسنده در آستانه تاریکی است، چراکه این شخصیت از شهری با نورپردازی پرحجم به ویلای زن بازیگر با نورپردازی کم‌نور وارد می‌شود. او ادامه داد: به‌محض ورود نویسنده به خانه بازیگر زن، خدمتکار روزنه‌های ورودی نور را می‌بندد و از این لحظه به بعد، همه نورها نقطه‌ای می‌شود. این نوع نورپردازی به تصاحب نویسنده توسط بازیگر زن اشاره دارد و فضا و شخصیت مرموز زن را القا می‌کند.
تاجمیر برای بحث درباره طراحی صحنه و لباس این فیلم، مخاطبان را به شرکت در بحث دعوت کرد. ازنظر او، طراحی صحنه و لباس فیلم، در خدمت فیلم‌نامه و کارگردانی است. تاجمیر دراین‌باره گفت: استفاده از فرم مثلث در طراحی لباس زن، وجه اغواگر او را نشان می‌دهد. شخصیت زن این فیلم، مانند دوران جوانی و شهرتش لباس می‌پوشد و از لباس‌هایی با نقش‌های قدیمی استفاده می‌کند. او علاقه خاصی هم به رنگ قرمز دارد.
تاجمیر درباره طراحی صحنه این فیلم هم گفت: فضای مرده و شلوغی که به سبک اکسپرسیونیسم و ژانر فیلم نوآر مرتبط است، با طراحی خانه‌ای انباشته از اشیای عتیقه و قدیمی به‌خوبی منتقل‌شده است.
او در ادامه به استفاده از تکنیک‌های سافت اسکین و آی لایت در هالیوود برای بالا بردن زیبایی بازیگران زن اشاره کرد، تکنیک‌هایی که بیلی وایلدر باوجود رویکرد انتقادی خود نسبت به هالیوود از آنها بهره برده است.
تاجمیر درنهایت از مجموعه این موشکافی‌ها به این نتیجه رسید که دوست‌داشتنی بودن سینمای بیلی وایلدر و نامزد اسکار شدن این فیلم در 11 رشته، ریشه در این‌همه ریزه‌کاری‌های فرمی آن دارد.
در پایان این جلسه، صحبت‌هایی هم درباره کاربرد مبادی سواد بصری در فیلم‌سازی بین منتقد و حضار شکل گرفت، بحث‌هایی مثل نقش مربع در القای فضای ایستا، نقش مثلث در ایجاد فضای تهاجمی و دایره برای القای فضای معنوی و روحانی./

کد خبر 305124

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.