آیا مناظره ها فقط در ایران با توهین و افترا همراه است؟

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری ایمنا، با پایان مناظره های تلویزیونی انتخابات ریاست جمهوری در کشورمان و حرف و حدیثهایی که پیرامون مناظره سوم و اتهاماتی که نامزدها به یکدیگر نسبت دادند، در گرفته است، کوشیدیم نگاهی داشته باشیم به مناظرات ریاست جمهوری در سایر کشورها تا ببینیم چنین بحثهایی خاص کشور ماست یا در دیگر کشورها نیز شایع و رایج است.

آمریکا

در آمریکا مناظرات تلویزیونی یکی از بخش‌های اصلی فرآیند انتخابات است و معمولا سه یا چهار مناظره بین نامزدها برگزار می‌شود که نامزدها در این مناظره‌ها می‌توانند دیدگاه‌های خود را مطرح کنند. در طی این چند دهه که از عمر برگزاری مناظره‌ها در آمریکا می‌گذرد(از 1960 تا کنون)، بعضی از آنها با جنجال و حواشی فراوان روبرو بوده و بعضی دیگر هم بی‌جنجال و بدون تحت تاثیر دادن فضا به پایان رسیده است. مناظره‌ها در این کشور بیشتر برای جذب آرای خاکستری یا مردد است؛ نامزدها در این مناظره‌ها به هم حمله کرده، افشاگری می‌کنند و گاهی از تعابیر نامناسبی استفاده می‌کنند؛ تا بتوانند با این حمله‌های تخریبی، هر چه بیشتر افراد مردد را به سوی خود جذب کنند.

به عنوان نمونه در آخرین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا(سال 2016)مناظره‌های ترامپ و کلینتون با اتهام زنی های متقابل دو طرف همراه بود و  جنجالهای فراوانی در این کشور برانگیخت. ترامپ، در این مناظرات هیلاری کلینتون را متهم به "دروغگویی و پنهانکاری" در بحث استفاده از سرور شخصی برای ارسال ایمیل های اداری و محرمانه متهم کرد. او همچنین پرونده اخلاقی شوهر  خانم کلینتون(بیل کلینتون) را هم برای ضربه زدن به او به میان کشید و رقیب انتخاباتی خود را متهم کرد که در بحث رسیدگی به این پرونده در زمان ریاست جمهوری آقای کلینتون  پنهان کاری  و به خاطر منافع شخصی سکوت اختیار کرده است. ترامپ حتی از فایل صوتی که بی بندباری های جنسی او و نگرش تحقیر آمیزش به زنان را ثابت می کرد نیز برای حمله کردن به رقیب دموکرات خود استفاده کرد و گفت: "من برخی چیزهای احمقانه‌ گفته‌ام اما تفاوت بزرگی بین الفاظ و اقدامات وجود دارد. بیل کلینتون واقعاً از زنان سوءاستفاده کرد و هیلاری به زنان قربانی شوهرش حمله کرد و آنها را مرعوب ساخت".  هیلاری کلینتون نیز هر چند در وقاحت اتهام زنی به پای ترامپ نمی رسید؛ اما چندان هم از او عقب نمی ماند. وی نیز ترامپ را متهم به "نادانی در بحث مسایل روابط بین الملل" و "فرار مالیاتی" کرد و بارها از فایل صوتی منتشر شده از ترامپ بر علیه او استفاده کرد. "ایجاد داعش و حمایت از این گروه تروریستی" هم اتهام دیگری بود که هر دو نامزد علیه یکدیگر مطرح می کردند.

بریتانیا

این کشور تا سال 2010 با استناد به این دلیل که شیوه آمریکایی مناظره تلویزیونی برای انتخاب ریاست جمهوری، مناسب با سیستم پارلمانی بریتانیا نیست؛مناظره زنده تلویزیونی برای انتخابات پارلمانی خود برگزار نمی‌کرد. بدین ترتیب،  در 60 سال گذشته هر بار، دو حزب کارگر و محافظه‌کار این کشور که به تناوب دولت را در بریتانیا در دست داشته‌اند با برگزاری مناظره  مخالفت می‌کردند. تا اینکه در سال 2010رهبران سه حزب اصلی بریتانیا، برای نخستین بار در مناظره‌ای تلویزیونی شرکت کرده و به‌صورت زنده به سوال‌های مردم پاسخ دادند. در این مناظره تلویزیونی ، «گوردون براون»، نخست‌وزیر و رهبر حزب کارگر، «دیوید کامرون»، رهبر بزرگترین حزب اقلیت و «نیک کلگ»، رهبر حزب لیبرال دموکرات (سومین حزب بزرگ سراسری بریتانیا) شرکت داشتند و نامزدها  بر سر کاهش هزینه‌های عمومی، مالیات و اصلاحات سیاسی بحث کردند. با توجه به تازه کار بودن هر سه نماینده حزب، در این مناظره بحثها خیلی آرام و مودبانه و کاملا براساس مقررات توافق شده صورت گرفت و هیچ یک به اتهام زنی و افشا گری بر علیه یکدیگر نپرداختند بلکه تنها به سؤالاتی که از آنها پرسیده می شد پاسخ گفتند.

فرانسه

فرانسوی‌ها رسم برگزاری مناظره برای انتخاب رئیس‌جمهور را از سال 1974 آغاز کردند و از آن زمان تاکنون، سنت مناظره‌های تلویزیونی در این کشور همواره برقرار بوده است. در اخرین انتخابات این کشور، مناظره دو نامزد اصلی یعنی "امانوئل مکرون" و "مارین لوپن"، حول موضوعاتی همچون «اشتغال»، «امنیت» و «رفاه اجتماعی» می چرخید و حدود ۴ ساعت طول کشید. دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در طول این مناظره بارها یکدیگر را با عناوین گوناگون متهم کردند.  مارین لوپن، نامزد حزب جبهه ملی به شدت رقیب خود را مورد حمله قرار داد و مکرون را وارث دوران ریاست جمهوری اولاند و محصول خالص سیستم دانست. لوپن در این مناظره گفت مکرون نامزد سیستم جهانی شدن، ناامنی و وحشی گری اجتماعی است. لوپن در این مناظره مکرون را اقتصاددانی توصیف کرد که به جای ارائه راهکار برای حل مسائل کلیدی کشور مانند بیکاری و مبارزه با تروریسم مدام لبخند میزند و مکرون نیز او را به "مزخرف گویی" در مسائل اقتصادی متهم کرد.

مصر

کشورهای عربی اصولا تجربه دراز مدتی در مردمسالاری و فضای باز سیاسی ندارند و روشهایی همچون مناظرات ریاست جمهوری در بسیاری از این کشورها به چشم نمی خورد. با این وجود  این روند در مقطعی کوتاه مدت با امواج بیداری اسلامی که برخی کشورهای عربی را درنوردید، تغییر یافت. به عنوان نمونه مردم مصر در سال 2012 پس از سی سال حکومت «حسنی مبارک»، کوشیدند رئیس‌جمهوری تازه برای خود انتخاب کنند و این انتخاب نو، با اتفاقی نو هم همراه بود. دو هفته مانده به انتخابات ریاست جمهوری در این سال، برای اولین بار در تاریخ مصر، مناظره‌ای تلویزیونی برای انتخابات برگزار شد. "عمرو موسی" و "عبدالمنعم ابوالفتوح" روبروی همدیگر قرار گرفتند و بیش از سه ساعت به بحث و جدل پرداختند. هر چند دو نامزد در این مناظره توهین و اتهامی بر علیه هم مطرح نکردند؛ اما عمرو موسی که در اواخر این مناظره عصبی به نظر می‌رسید گافی داد که تا مدتها سوژه تمسخر رسانه ها و مردم مصر قرار گرفت. او چندین بار، جمهوری اسلامی ایران را "کشوری عربی" خواند. در نهایت نیز بخت با هیچ‌کدام یار نبود و در این انتخابات، «محمد مرسی» نامزد اسلام‌گرای حزب آزادی و عدالت وابسته به اخوان‌المسلمین مصر به پیروزی رسید. هر چند مرسی هم نتوانست دوران ریاست جمهوری خود را به پایان برساند و با روی کار آمدن ژنرال عبد الفتاح السیسی از طریق کودتا، بار دیگر طومار مردمسالاری و مناظرات تلویزیونی در این کشور عربی در هم پیچیده شد.

بدین ترتیب مرور مختصری بر  تجارب سایر کشورها نشان می دهد که مناظرات انتخاباتی در کشورهایی که سابقه طولانی در استفاده از این شیوه دارند، بیشتر با توهین و افترای نامزدها بر علیه یکدیگر همراه است. این در حالی است که کشورهای تازه کار و بی تجربه در این مسیر، بیشتر به اصول مناظره پایبند هستند و کمتر از حربه توهین و افترا بر علیه رقبا استفاده می کنند.