تفکر افیونی و گرایش به اعتیاد / کاهش سن اعتیاد زنگ خطری برای خانواده ها

در دلایل شکل گیری اعتیاد و آسیب های اجتماعی در جامعه پدیده ای وجود دارد بنام تفکر افیونی که این تفکر منبعث از ۱۱ مولفه است. این مولفه ها باعث هدایت و کانالیزه شدن اعضای جامعه به سمت اعتیاد است. سن اعتیاد به سیگار و مواد مخدر پایین آمده است و همین امر زنگ خطری برای خانواده ها است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، استعمال دخانیات یکی از چالش های جدی در جهان معاصر به شمار می رود که بسیای از جوامع و کشورهای دنیا را در معرض تحمیل آسیب ها و مخاطرات جدی قرار داده است.
استعمال دخانیات یکی از مهمترین چالش های عرصه بهداشت، سلامت و حوزه اجتماعی محسوب می شود، پدیده ای نامیمون که بسیاری از کشورهای جهان اعم از توسعه یافته و در حال توسعه، با آن دست و پنجه نرم می کنند، اما زمانی عمق این مخاطره به صورت جدی تری احساس می شود که استعمال دخانیات بخشی از دانش آموزان یک جامعه را هدف قرار دهد.
فقر، بیکاری، مهاجرت، حاشیه‌نشینی، زندگی‌های قومی و قبیله‌ای، نبود و کمبود سرمایه‌های اجتماعیِ مثبت، نبود و کمبود زمینه‌های مناسب در جهت افزایش نشاط اجتماعی، خانواده پرتنش، در دسترس ‌بودن مواد و غیره ازجمله مشکلات اجتماعی هستند که می‌توانند سبب‌ساز آسیب‌های اجتماعی و البته اعتیاد شوند.
رفع برخی از این معضلات مستلزم برنامه‌های کلان اقتصادی و برخی دیگر برنامه‌های ارتقاء فرهنگی است؛ افرادی که انزواطلب بوده، ارتباطات و مشارکتهای اجتماعی ضعیفی دارند و تعلق خاطر زیادی به خانواده ندارند، در معرض آسیب بیشتر خواهند بود.
دلبستگی، تعهد، خودکنترلی و قانون‌پذیری در جامعه از عوامل محافظت‌کننده اجتماعی مهم است و هر چه فرد نقش و مسئولیت و ارتباطات بیشتر اجتماعی می‌یابد، تاب‌آوری او نیز بیشتر می‌شود.
ریخته شدن قبح استعمال دخانیات
یکی دیگر از چالش ها و ناهنجاری های اجتماعیِ کنونی شایع شدن استعمال قلیان در میان اقشار گوناگون و به ویژه جوانان و نوجوانان معطوف می شود. جامعه شناسان معتقدند که ریخته شدن قبح استعمال دخانیات، فضا و بستری را ایجاد می کند تا نوجوانان و جوانان با سهولت هر چه بیشتری به سمت مصرف دخانیات متمایل شوند. به تعبیری می توان از سیگار یا دخانیات به عنوان یکی از اعتیادهای جهان شمول یاد کرد که با ریخته شدن قبح استعمال و مصرف آن در میان بسیاری از اقشار و گروه های اجتماعی، به معضلی چالش برانگیز تبدیل شده که به مثابه دروازه ای برای ورود به اعتیادهای سنگین تر، گروه های در معرض یا استعمال کننده را در بستر لغزش های احتمالی قرار می دهد. در این میان، جوانان و نوجوانانی که در خانه و منزل آنها، اطرافیان یا اعضای خانواده به استعمال دخانیات گرایش و تمایل دارند، بیش از اقشار و گروه های دیگر، در معرض ابتلا به چنین پدیده ها و رفتارهایی هستند.
 
 سیگار و قلیان و گذار به اعتیاد های خطرناک تر
متاسفانه در بین جامعه مصرف کننده دخانیات به ویژه در سنین جوانی یا نوجوانی، این ذهنیت وجود دارد که مصرف تفننی سیگار، آسیب چندانی به سلامت انسان تحمیل نمی کند. یکی از عوامل موثر در شیوع اعتیاد در میان برخی از جوانان و تبدیل شدن سوء مصرف مواد مخدر به یکی از اصلی ترین آسیب ها و چالش های اجتماعی را باید در استعمال مواد دخانی جستجو کرد. مصرف سیگار یکی از چالش های جدی در میان جوانان و نوجوانان است. جامعه شناسان معتقدند مصرف و استعمال سیگار، بسترساز تجربه مصرف مواد اعتیاد آور محرک و تخدیری است.
مرتضی پدریان، جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان در گفتگو با خبرنگار "ایمنا" گفت: اعتیاد جنبه های متفاوتی دارد درباره سیگار و قلیان باید بگویم که بنام یک پدیده گذار به آن می نگرم که می تواند به اعتیاد های خطرناک تر گذار پیدا کند؛ در مورد اعتیاد باید بیشتر به آسیب هایی توجه کنیم که تاثیر مخربی بر روی جامعه دارند، برخی از افراد معتاد به مواد مخدر، سیگار مصرف نمی کنند بنابراین باید بدانیم که این مواد دخانی در ورود به اعتیاد تاثیر گذار هستند اما به طور قطعی راه ورود به مخدرها سیگار نیست؛ پدیده اعتیاد در جامعه تحت تاثیر عوامل متعددی است و هنگامی که این عوامل ناشناخته بماند نمیتوان در مورد پدیده اعتیاد صحبت جامعی کرد.
وی درباره علل و عوامل افراد برای گرایش به اعتیاد بیان کرد: هنگامی که موضوع گرایش به قلیان مطرح می شود و آن را به عنوان دروازه ورود به اعتیاد نگاه می کنیم، باید علل و عواملی افرادی که به این سمت گرایش پیدا می کنند به خوبی بشناسیم؛ در صورت شناخت علل و عوامل می توانیم در حوزه کاهش گرایش به مواد دخانی سیگار و قلیان گام برداریم و دروازه های ورود به اعتیاد  و مواد مخدرها را ببندیم.    
جامعه نیازمند آگاهی بیشتری در حوزه مبارزه با مواد مخدر است
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران نیز با توجه به شرایط ویژه جامعه امروز ایران از لحاظ آسیب اجتماعی، آگاهی بیشتر در حوزه مبارزه با مواد مخدر را نیاز جامعه دانست و اظهار کرد: جامعه ما نیازمند آگاهی بیشتری در حوزه مبارزه با مواد مخدر است و در این راستا باید آموزش اجتماعی و همگانی افراد در جامعه صورت گرفته تا بینش و آگاهی در افراد افزایش پیدا کند.
کورش محمدی با تاکید به این نکته که امروز در حوزه توزیع مواد مخدر سن اعتیاد در جامعه بسیار پایین است، اظهار کرد: امروز آن‌قدر که به مسائل دیگر اهمیت می‌دهیم به اعتیاد توجه نداریم، اعتیاد بیماری است و صرفاً پدیده و آسیب نیست؛ زمانی پدیده بود که جرم تلقی می‌شد اما امروز اعتیاد مرزهای خودش را با ما به هم زده است.
وی تصریح کرد: نظام برای مبارزه با مواد مخدر در مرزهای خود حدود ۴ هزار شهید را تقدیم انقلاب کرد و امروز از مرز فراتر رفته و مواد مخدر در کنار خود ما تولید می‌شود و در کمتر از ده دقیقه متقاضی می‌تواند دسترسی به مواد مخدر چون شیشه داشته باشد؛ امروز مرز مواد مخدر به کوچه و پس‌کوچه‌های شهر رسیده است.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران بیان کرد: جامعه ما نیازمند آگاهی بیشتری در حوزه مبارزه با مواد مخدر است و در این راستا باید آموزش اجتماعی و همگانی افراد در جامعه صورت گیرد تا بینش و آگاهی در افراد افزایش پیدا کند تا به بهترین نحو آموزش دهیم و آموزش را تسریع کنیم.
وی اضافه کرد: در بحث تربیت فرزندانمان دارای مشکل هستیم، خود را صاحب و مالک فرزندانمان میدانیم و به او فرصت نمی‌دهیم که به باورها و خواست خود توجه کند همچنین رفتارمان یا دیکتاتور مآبانه است و یا سهل‌انگارانه و هنوز به سبک باثباتی در این خصوص نرسیدیم؛ بنابراین فرزندان ما در اولین مواجهات خود با بحران تسلیم می‌شوند و در پی پر کردن خلأ شخصیتی خود هستند.
کاهش سن اعتیاد زنگ خطری برای خانواده ها
رضا روز بهانی؛ متخصص پزشکی و اجتماعی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اظهار کرد: سن اعتیاد به سیگار و مواد مخدر پایین آمده است و همین امر زنگ خطری برای خانواده ها است به گونه ای که حتی در بچه های اواخر ابتدایی و راهنمایی این معضل را مشاهده می کنیم. در سن نوجوانی بچه ها اشتیاق دارند تا مستقل و بزرگ شدن خود را به بقیه نشان دهند. تاثیر همسالان که دارای طرز تفکر مشترکی هستند در پررنگ شدن این مساله اجتماعی موثر است.
این متخصص پزشکی و اجتماعی در ادامه بیان کرد: حرف شنوی نوجوان از گروهای همسال به مراتب بیشتر از خانواده است. این گروه از نوجوانان بر این باورند که والدین آنها را درک نمی کنند به همین دلیل دوستان همسال بیشتر روی آنها تاثیر می گذارند.


 
این استاد دانشگاه اصفهان اذعان کرد: خانواده در اعتیاد نوجوان تاثیر زیادی دارد، هنگامی که خانواده الگوی نامناسبی است نوجوان درگیر اعتیاد می شود. زمانی که در خانواده مصرف سیگار عادی است، ناخواسته نوجوان هم الگو برداری می کند. بنابراین رفتار، عواطف و روش برخورد والدین با فرزندان بسیارمهم است. آموختن مهارت " نه گفتن"  به نوجوانان ضروری است؛ برخورداری از برخی از مهارت ها همانند: جرات مندی، بالا بردن اعتماد به نفس و غیره فوق العاده مهم است. که باید خانواده ها  بر محور ارتقای فرهنگی حساب کنند.
 اعتیاد به صفر سالگی رسیده است
جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان با تاکید به اینکه سن اعتیاد به صفر سالگی رسید، اضافه کرد: عوامل گرایش به سیگار و قلیان و مخدرها با پدیده سن هم رابطه دارد، متاسفانه در کشور سن اعتیاد به شدت در کاهش است. زمانی در کلاسهای درس سن اعتیاد را  ۲۲ سالگی مطرح می کردم و بعد از آن ۱۵ سالگی بیان شد، سپس سن اعتیاد به ۷ سالگی رسیده است. اکنون به طور قطعی میتوانیم اعلام کنیم اعتیاد به صفر سالگی رسیده است. امروزه سن عامل شکل گیری اعتیاد نیست در تهران طبق آمار رسمی روزانه ۱۰ بچه معتاد به دنیا می آید.
مرتضی پدریان تصریح می کند: در دلایل شکل گیری اعتیاد و آسیب های اجتماعی در جامعه پدیده ای وجود دارد بنام تفکر افیونی که این تفکر منبعث از ۱۱ مولفه است. این مولفه ها باعث هدایت و کانالیزه شدن اعضای جامعه به سمت اعتیاد است.
رئیس انجمن آسیب‌شناسی ایران نیز با اشاره به تفکر افیون در ابتلا به اعتیاد که باعث می‌شود ارزش‌ها زیر پا گذاشته شوند، یادآور شد: اصل قضیه این است که تفکر اعتیاد توسط الگوهای فرزندان یعنی خانواده به او تزریق می‌شود و ناهنجاری‌های زندگی ما ریشه در دوران کودکی بچه‌های ما دارد، ما تعهد و مسؤولیت شناسی را باید از ابتدا در خانه به فرزندان یاد دهیم.
وی خاطرنشان کرد: تهاجم فرهنگی که ما از آن سخن میگوییم وجود دارد و ابزار ترویج اعتیاد امروز در دست ماست، البته افکار و تفکرات اعتیاد از طریق ماهواره‌ها و فضای مجازی هم شایع می‌شود. اعتیاد درمان‌پذیر است و نگاه ما امروز به جمعیتی که نیاز به درمان دارد نیست بلکه هدف ما فرزندانی هستند که هنوز درگیر نشده‌اند.  


کاهش نشاط اجتماعی و تخلیه هیجان در جامعه
با توجه به این نکته که مصرف روان‌گردان‌ها در ابتدا شادی آنی به همراه دارد ولی پس از مدت کوتاهی افسردگی عمیق برای فرد برجای می‌گذار، باید دانش افراد و مهارت های زندگی میان جوانان باید توسعه یابد تا شاهد انزجار عمومی از مواد مخدر به ویژه از نوع صنعتی باشیم. جامعه افسرده بیشتر به سمت مواد مخدر گرایش می‌یابد و فضای شاد یکی از موثرترین عوامل در کاهش اعتیاد است.
پژوهشگر مسائل اجتماعی با برشمردن عوامل کاهش نشاط اجتماعی بیان می کند: مشکلات بافت شهری و ترافیک و آلودگی‌های مختلف، سرانه پایین فضاهای فرهنگی، سبز و ورزشی، مشکلات اقتصادی و پیامدهای صنعتی شدن و غیره از دیگر دلایل کاهش نشاط و شادی در شهرها است. از مولفه های مهم عدم وجود سیستم تخلیه هیجان در جامعه است، نبود سیستم تخلیه هیجان یکی از دلایل اجتماعی گرایش پسران و دختران نوجوان و جوان به سمت قلیان و سیگار است.
مرتضی پدریان فرهنگ جامعه پذیری شادی دسته جمعی را در جامعه امری ضروری دانست و خاطرنشان کرد:  ایران دومین کشور غمگین دنیا است و به طور کلی کنش هایمان غم انگیز است. ما امروزه فرهنگ جامعه پذیری غم دسته جمعی را داریم، می طلبد که فرهنگ جامعه پذیری شادی دسته جمعی هم برای تخلیه هیجان اعضای جامعه تالیف شود تا با کاهش اعتیاد  و مصرف دسته جمعی قلیان در بین افراد اجتماع روبه رو شویم و انجام این کار رفتار نابهنجار تلقی شود. تفریح، شادی و نشاط دسته جمعی و تخلیه هیجان در اوقات فراغت برای نوجوانان و جوانان امری ضروری است که موجب افزایش نشاط در جامعه می شود.
به گفته پدریان جامعه شناس دانشگاه اصفهان، علاوه بر سیستم تخلیه هیجان و شادی دسته جمعی، عامل بسیار مهم دیگر داشتن احساس تعلق در جامعه است. همین احساس تعلق به اجتماع موجب کاهش آسیب به جامعه می شود. باید بدانیم که کاهش سن اعتیاد در جامعه تفکر افیونی، عدم وجود سیستم تخلیه هیجان عدم احساس تعلق فرد به جامعه هست که موجب پیشروی به سمت آسیب های اجتماعی است و یکی از نمودهای این عدم احساس تعلق بی تفاوتی به جامعه است.

کد خبر 300956

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.